نهج البلاغه - خطبه : 19 - خطاب به اشعث بن قیس

19-  و من کلام له (علیه السلام) قاله للأشعث بن قیس و هو على منبر الکوفة یخطب،
فمضى فی بعض کلامه شی‌ء اعترضه الأشعث فیه،
فقال یا أمیر المؤمنین،
هذه علیک لا لک ،
فخفض علیه السلام إلیه بصره ثم قال :
مَا یُدْرِیکَ مَا عَلَیَّ مِمَّا لِی عَلَیْکَ لَعْنَةُ اللَّهِ وَ لَعْنَةُ اللَّاعِنِینَ حَائِکٌ ابْنُ حَائِکٍ مُنَافِقٌ ابْنُ کَافِرٍ وَ اللَّهِ لَقَدْ أَسَرَکَ الْکُفْرُ مَرَّةً وَ الْإِسْلَامُ أُخْرَى فَمَا فَدَاکَ مِنْ وَاحِدَةٍ مِنْهُمَا مَالُکَ وَ لَا حَسَبُکَ وَ إِنَّ امْرَأً دَلَّ عَلَى قَوْمِهِ السَّیْفَ وَ سَاقَ إِلَیْهِمُ الْحَتْفَ لَحَرِیٌّ أَنْ یَمْقُتَهُ الْأَقْرَبُ وَ لَا یَأْمَنَهُ الْأَبْعَدُ .

قال السید الشریف : یرید (علیه السلام) أنه أسر فی الکفر مرة و فی الإسلام مرة .

و أما قوله (علیه السلام) دل على قومه السیف فأراد به حدیثا کان للأشعث مع خالد بن الولید بالیمامة غر فیه قومه و مکر بهم حتى أوقع بهم خالد و کان قومه بعد ذلک یسمونه عرف النار و هو اسم للغادر عندهم .

خطبه ای است از آن حضرت (علیه السلام):
 این سخن را امیرالمومنین (علیه السلام) در حالیکه در منبر کوفه خطبه ای ایراد می فرمود، به اشعث بن قیس گفته است. در بعضی از سخنان امیرالمومنین (علیه السلام) جمله ای آمده که اشعث به آن اعتراض نموده گفت:
 یا امیرالمومنین این جمله به ضرر توست نه به نفع تو. امیرالمومنین سر پایین انداخت، با گوشه چشم به اشعث نگریست و فرمود:
 تو چه می دانی آنچه را که بر ضرر من است یا بر نفع من! لعنت خدا و لعنت کنندگان بر تو باد ای بافنده پسر بافنده، ای منافق فرزند کافر! سوگند به خدا، یکبار ملت کفر ترا اسیر کرده است و بار دیگر اسلام تو را اسیر نموده است. ننگ هیچ یک از این دو اسارت را نه مالت مرتفع ساخت و نه شخصیت دارای ارزش انسانی تو. و آن مردی که شمشیر دشمن را به قوم خود راهنمائی کند و مرگ را بسوی بستگانش بکشاند، سزاوار است که نزدیکانش با او عداوت بورزند و بیگانگان از او در امان نباشند.