(این خطبه در شهر کوفه در سال 37-هجرى براى تشویق کوفیان به نبرد نهایى ایراد شد) 1-ویژگى هاى پیامبر اسلام (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) خداوند پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) را فرستاد تا دعوت کننده به حق، و گواه اعمال خلق باشد. پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) بدون سستى و کوتاهى، رسالت پروردگارش را رسانید، و در راه خدا با دشمنانش بدون عذر تراشى جنگید. پیامبر (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) پیشواى پرهیزکاران، و روشنى بخش چشم هدایت شدگان است. (و از همین خطبه است) 2-اندرز یاران مردم اگر شما همانند من از آنچه بر شما پنهان است با خبر بودید، از خانه ها کوچ مى کردید، در بیابان ها سرگردان مى شدید، و بر کردارتان اشک مى ریختید و چونان زنان مصیبت دیده بر سر و سینه مى زدید سرمایه خود را بدون نگهبان و جانشین رها مى کردید و هر کدام از شما تنها به کار خود مى پرداختید، و به دیگرى توجّهى نداشتید. افسوس، آنچه را به شما تذّکر دادند فراموش کردید، و از آنچه شما را ترساندند، ایمن گشتید گویا عقل از سرتان پریده، و کارهاى شما آشفته شده است. ص 227 3-تعریف یارانى که به شهادت رسیدند به خدا سوگند، دوست داشتم که خدا میان من و شما جدایى اندازد، و مرا به کسى که نسبت به من سزاوارتر است ملحق فرماید. به خدا سوگند، آنان مردمى بودند، نیک اندیش، ترجیح دهنده بردبارى، گویندگان حق، و ترک کنندگان ستم. پیش از ما به راه راست قدم گذاشته و شتابان رفتند و در به دست آوردن زندگى جاویدان آخرت و کرامت گوارا، پیروز شدند. 4-خبر از خونریزى و شکمبارگى حجّاج بن یوسف ثقفى آگاه باشید، به خدا سوگند پسرکى از طایفه ثقیف (حجّاج بن یوسف) بر شما مسلّط مى گردد که هوسباز و گردن کش و ستمگر است، سبزه زارهاى «اموال و داراییها» شما را مى چرد و چربى شما را آب مى کند.
ابو وذحه: بس کن. (وذحه، نوعى سوسک است، چون ماجرایى با حجّاج دارد، او را «ابو وذحه» خطاب فرمود، که اینجا جاى آوردن آن نیست «مى گویند وذحه، سوسک مخصوصى است حجّاج را گزید که بدنش ورم کرد و مرد») .