دسته بندی موضوعی احکام شرعی - نذر

1-تعريف نذر
        تعریف نذر به التزام به کار خیر یا اجتناب کار بد برای رضای خدا
        2640 - نذر آن است که انسان ملتزم شود که کار خیری را برای خدا بجاآورد، یا کاری را که نکردن آن بهتر است برای خدا ترک نماید.

2-روزه نذرى
        کفاره ابطال عمدی روزه نذر معین
        1672 - اگر نذر کند که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمدا روزه خود را باطل کند، باید یک بنده آزاد نماید، یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد،یا به شصت فقیر طعام دهد.

        جواز روزه در سفر اگر نذر کرده باشد روز معینی روزه بگیرد
        1716 - اگر غیر روزه رمضان روزه معین دیگری بر انسان واجب باشد، بنا براحتیاط واجب نباید در آن روز مسافرت کند، و اگر در سفر باشد، باید قصد کند که ده روز در جایی بماند و آن روز را روزه بگیرد، ولی اگر نذر کرده باشد روز معینی را روزه بگیرد، می تواند در آن روز مسافرت نماید.

        جواز روزه نذری در سفر اگر روز معینی را قصد کرده باشد
        1717 - اگر نذر کند روزه بگیرد و روز آن را معین نکند، نمی تواند آن را درسفر بجا آورد. ولی چنانچه نذر کند که روز معینی را در سفر روزه بگیرد، بایدآن را در سفر بجا آورد. و نیز اگر نذر کند روز معینی را چه مسافر باشد یا نباشد،روزه بگیرد، باید آن روز را اگرچه مسافر باشد روزه بگیرد.

        عدم جواز روزه نذری در سفر اگر روز آن را معین نکرده باشد
        1717 - اگر نذر کند روزه بگیرد و روز آن را معین نکند، نمی تواند آن را درسفر بجا آورد. ولی چنانچه نذر کند که روز معینی را در سفر روزه بگیرد، بایدآن را در سفر بجا آورد. و نیز اگر نذر کند روز معینی را چه مسافر باشد یا نباشد،روزه بگیرد، باید آن روز را اگرچه مسافر باشد روزه بگیرد.

3-شرائط نذر
        لزوم خواندن صیغه به هر زبان در انعقاد نذر
        2641 - در نذر باید صیغه خوانده شود و لازم نیست آن را به عربی بخوانند، پس اگر بگوید: "چنانچه مریض من خوب شود، برای خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم "، نذر او صحیح است .

        اعتبار عقل و بلوغ و اختیار در صحت نذر
        2642 - نذر کننده باید مکلف و عاقل باشد و به اختیار و قصد خود نذر کند. بنابراین نذر کردن کسی که او را مجبور کرده اند، یا به واسطه عصبانی شدن بی اختیار نذر کرده ، صحیح نیست .

        عدم صحت نذر مالی انسان سفیه و یا انسانی که از تصرف در اموالش ممنوع شده
        2643 - آدم سفیهی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند، چنانچه باحال سفاهت بالغ شده باشد یا حاکم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری کرده باشد، نذرهای مربوط به مالش صحیح نیست .

        بطلان نذر در انجام کار مکروه یا حرام و ترک کار مستحب یا واجب
        2648 - اگر نذر کند که کار حرام یا مکروهی را انجام دهد، یا کار واجب یامستحبی را ترک کند، نذر او صحیح نیست .

        بطلان نذر در انجام یا ترک کار مباحی که انجام و ترک آن مساوی است
        2649 - اگر نذر کند که کار مباحی را انجام دهد یا ترک نماید، چنانچه به جاآوردن آن و ترکش از هر جهت مساوی باشد، نذر او صحیح نیست ، و اگر انجام آن ازجهتی بهتر باشد و انسان به قصد همان جهت نذر کند، مثلا نذر کند غذایی را بخورد که برای عبادت قوت بگیرد، نذر او صحیح است ، و نیز اگر ترک آن از جهتی بهترباشد، و انسان برای همان جهت نذر کند که آن را ترک نماید، مثلا برای این که دودمضر است ، نذر کند که آن را استعمال نکند، نذر او صحیح می باشد.

4-صيغه نذر
        لزوم خواندن صیغه به هر زبان در انعقاد نذر
        2641 - در نذر باید صیغه خوانده شود و لازم نیست آن را به عربی بخوانند، پس اگر بگوید: "چنانچه مریض من خوب شود، برای خدا بر من است که ده تومان به فقیر بدهم "، نذر او صحیح است .

5-عمل به نذر
        لزوم عمل به نذر همانطوری که در نذر بیان کرده است
        2651 - اگر نذر کند عملی را انجام دهد، باید همانطور که نذر کرده بجا آورد.پس اگر نذر کند که روز اول ماه صدقه بدهد یا روزه بگیرد یا نماز اول ماه بخواند،چنانچه قبل از آن روز یا بعد از آن به جا آورد، کفایت نمی کند. و نیز اگر نذر کندکه وقتی مریض او خوب شد، صدقه بدهد، چنانچه پیش از آن که خوب شود صدقه رابدهد، کافی نیست .

        وفای به نذر در صورت عمل بنحوی که مفاد نذر را اجراء کرده باشد
        2652 - اگر نذر کند روزه بگیرد ولی وقت و مقدار آن را معین نکند چنانچه یک روز روزه بگیرد، کافی است . و اگر نذر کند نماز بخواند و مقدار و خصوصیات آن رامعین نکند، اگر یک نماز دو رکعتی بخواند کفایت می کند واگر نذر کند صدقه بدهد و جنس و مقدار آن را معین نکند اگر چیزی بدهد که بگویند صدقه داده ، به نذرعمل کرده است و اگر نذر کند کاری برای خدا بجا آورد، در صورتی که یک نمازبخواند یا یک روز روزه بگیرد، یا چیزی صدقه بدهد، نذر خود را انجام داده است .

        عدم لزوم وفاء به نذر در صورت معلوم شدن حصول مفاد نذر قبل از انعقاد نذر
        2665 - هر گاه نذر کند که اگر مریض او خوب شود، یا مسافر او بیاید، عملی راانجام دهد چنانچه معلوم شود که پیش از نذر کردن مریض خوب شده ، یا مسافر آمده است عمل کردن به نذر لازم نیست .

        حکم نذر پدر یا مادر در شوهر دادن دختر خود به سید، پس از تکلیف او
        2666 - اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد، بعد از آن که دختر به تکلیف رسید، احتیاط آن است که اگر بتوانند او را راضی نمایند که به سید شوهر کند.

6-فوت نذر كننده
        لزوم پرداخت نذر مالی از ترکه اگر پیش از انجام نذر بمیرد
        2658 - اگر نذر کند که مقدار معینی صدقه بدهد، چنانچه پیش از دادن صدقه بمیرد باید آن مقدار را از مال او صدقه بدهند.

7-كفاره تخلف از نذر
        دو ماه روزه یا غذا دادن به شصت فقیر در پی تخلف از نذر
        2654 - اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند باید کفاره بدهد،یعنی یک بنده آزاد کند یا به شصت فقیر طعام دهد یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد.

8-گوسفند نذرى
        حکم شیر و پشم گوسفندی که برای امامزاده یا امام علیه السلام نذر می شود
        2664 - گوسفندی را که برای صدقه ، یا برای یکی از امامان نذر کرده اند پشم آن ومقداری که چاق می شود جزو نذر است ، و اگر پیش از آن که به مصرف نذر برسد شیربدهد یا بچه بیاورد، باید به مصرف نذر برسانند.

9-مصرف نذر
        مصرف چیزی که برای حرم یکی از امامان یا امامزادگان نذر شده باشد
        2662 - اگر برای حرم یکی از امامان یا امامزادگان چیزی نذر کند، باید آن را را به مصارف حرم برساند، از قبیل فرش و پرده و روشنایی و اگر برای امام علیه السلام یا امامزاده نذر کند می تواند به خدامی که مشغول خدمت هستندبدهد، چنانچه می تواند به مصارف حرم یا سایر کارهای خیر به قصد بازگشت ثواب آن به منذورله برساند.

        مصرف چیزی که برای امام یا امامزاده نذر شده باشد
        2663 - اگر برای خود امام علیه السلام چیزی نذر کند، چنانچه مصرف معینی راقصد کرده ، باید به همان مصرف برساند و اگر مصرف معینی را قصد نکرده ، بایدبه فقرا و زوار بدهد یا مسجد و مانند آن بسازد و ثواب آن را هدیه آن امام نماید،و همچنین است اگر چیزی را برای امامزاده ای نذر کند.

10-نذر امامزاده
        مصرف چیزی که برای امام یا امامزاده نذر شده باشد
        2663 - اگر برای خود امام علیه السلام چیزی نذر کند، چنانچه مصرف معینی راقصد کرده ، باید به همان مصرف برساند و اگر مصرف معینی را قصد نکرده ، بایدبه فقرا و زوار بدهد یا مسجد و مانند آن بسازد و ثواب آن را هدیه آن امام نماید،و همچنین است اگر چیزی را برای امامزاده ای نذر کند.

11-نذر باطل
        بطلان نذر در انجام کار مکروه یا حرام و ترک کار مستحب یا واجب
        2648 - اگر نذر کند که کار حرام یا مکروهی را انجام دهد، یا کار واجب یامستحبی را ترک کند، نذر او صحیح نیست .

12-نذر براى امام
        مصرف چیزی که برای امام یا امامزاده نذر شده باشد
        2663 - اگر برای خود امام علیه السلام چیزی نذر کند، چنانچه مصرف معینی راقصد کرده ، باید به همان مصرف برساند و اگر مصرف معینی را قصد نکرده ، بایدبه فقرا و زوار بدهد یا مسجد و مانند آن بسازد و ثواب آن را هدیه آن امام نماید،و همچنین است اگر چیزی را برای امامزاده ای نذر کند.

        حکم شیر و پشم گوسفندی که برای امامزاده یا امام علیه السلام نذر می شود
        2664 - گوسفندی را که برای صدقه ، یا برای یکی از امامان نذر کرده اند پشم آن ومقداری که چاق می شود جزو نذر است ، و اگر پیش از آن که به مصرف نذر برسد شیربدهد یا بچه بیاورد، باید به مصرف نذر برسانند.

13-نذر براى امامزاده
        حکم شیر و پشم گوسفندی که برای امامزاده یا امام علیه السلام نذر می شود
        2664 - گوسفندی را که برای صدقه ، یا برای یکی از امامان نذر کرده اند پشم آن ومقداری که چاق می شود جزو نذر است ، و اگر پیش از آن که به مصرف نذر برسد شیربدهد یا بچه بیاورد، باید به مصرف نذر برسانند.

14-نذر براى داماد
        حکم نذر پدر یا مادر در شوهر دادن دختر خود به سید، پس از تکلیف او
        2666 - اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد، بعد از آن که دختر به تکلیف رسید، احتیاط آن است که اگر بتوانند او را راضی نمایند که به سید شوهر کند.

15-نذر براى ديگرى
        حکم نذر پدر یا مادر در شوهر دادن دختر خود به سید، پس از تکلیف او
        2666 - اگر پدر یا مادر نذر کند که دختر خود را به سید شوهر دهد، بعد از آن که دختر به تکلیف رسید، احتیاط آن است که اگر بتوانند او را راضی نمایند که به سید شوهر کند.

16-نذر براى فقير
        لزوم پرداخت به فقیر معین یا ورثه او در صورت نذر برای آن فقیر معین
        2659 - اگر نذر کند که به فقیر معینی صدقه بدهد، نمی تواند آن را به فقیر دیگربدهد و اگر آن فقیر بمیرد، بنابر احتیاط باید به ورثه او بدهد.

17-نذر حرم
        مصرف چیزی که برای حرم یکی از امامان یا امامزادگان نذر شده باشد
        2662 - اگر برای حرم یکی از امامان یا امامزادگان چیزی نذر کند، باید آن را را به مصارف حرم برساند، از قبیل فرش و پرده و روشنایی و اگر برای امام علیه السلام یا امامزاده نذر کند می تواند به خدامی که مشغول خدمت هستندبدهد، چنانچه می تواند به مصارف حرم یا سایر کارهای خیر به قصد بازگشت ثواب آن به منذورله برساند.

18-نذر در حرام
        بطلان نذر در انجام کار مکروه یا حرام و ترک کار مستحب یا واجب
        2648 - اگر نذر کند که کار حرام یا مکروهی را انجام دهد، یا کار واجب یامستحبی را ترک کند، نذر او صحیح نیست .

19-نذر در مكروه
        باطل بودن نذر کارهائی که برای شخص میسور نیست
        2647 - انسان کاری را می تواند نذر کند که انجام آن برایش ممکن باشد، بنابراین کسی که نمی تواند پیاده کربلا برود، اگر نذر کند که پیاده برود نذر او صحیح نیست .

        بطلان نذر در انجام کار مکروه یا حرام و ترک کار مستحب یا واجب
        2648 - اگر نذر کند که کار حرام یا مکروهی را انجام دهد، یا کار واجب یامستحبی را ترک کند، نذر او صحیح نیست .

20-نذر دشوار
        باطل بودن نذر کارهائی که برای شخص میسور نیست
        2647 - انسان کاری را می تواند نذر کند که انجام آن برایش ممکن باشد، بنابراین کسی که نمی تواند پیاده کربلا برود، اگر نذر کند که پیاده برود نذر او صحیح نیست .

21-نذر روزه
        لزوم روزه در صورت نذر روزه روز معین
        2653 - اگر نذر کند روز معینی را روزه بگیرد، باید همان روز را روزه بگیرد، و چنانچه در آن روز مسافرت کند، قضای آن روز بر او واجب است .

        حکم کسی که در روزه نذری روز معین مسافرت کند
        2654 - اگر انسان از روی اختیار به نذر خود عمل نکند باید کفاره بدهد،یعنی یک بنده آزاد کند یا به شصت فقیر طعام دهد یا دو ماه پی در پی روزه بگیرد.

        لزوم قضا در روز عید فطر یا قربان یا حیض یا بیماری در صورت نذر روزه روز معین
        2657 - اگر نذر کند که در هر هفته روز معینی مثلا روز جمعه را روزه بگیرد چنانچه یکی از جمعه ها عید فطر یا قربان باشد، یا در روز جمعه عذر دیگری مانند حیض برای او پیدا شود، باید آن روز را روزه نگیرد و قضای آن را به جا آورد.

22-نذر زن
        بطلان نذر زن بدون اجازه شوهر
        2644 - نذر زن بی اجازه شوهرش باطل است .

        عدم جواز جلوگیری شوهر از عمل به نذر زن در صورت نذر زن با اجازه او
        2645 - اگر زن با اجازه شوهر نذر کند، شوهرش نمی تواند نذر او را به هم بزند، یا او را از عمل کردن به نذر جلوگیری نماید.

23-نذر زيارت
        حکم نذر زیارت رفتن یکی از ائمه علیهم السلام
        2660 - اگر نذر کند که به زیارت یکی از امامان مثلا به زیارت حضرت اباعبدالله علیه السلام مشرف شود چنانچه به زیارت امام دیگر برود کافی نیست ، و اگر به واسطه عذری نتواند آن امام را زیارت کند، چیزی بر او واجب نیست .

        لازم نبودن غسل و نماز زیارت اگر فقط زیارت را نذر کرده باشد
        2661 - کسی که نذر کرده زیارت برود و غسل زیارت و نماز آن را نذر نکرده لازم نیست آنها را بجا آورد.

24-نذر سفيه
        عدم صحت نذر مالی انسان سفیه و یا انسانی که از تصرف در اموالش ممنوع شده
        2643 - آدم سفیهی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند، چنانچه باحال سفاهت بالغ شده باشد یا حاکم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری کرده باشد، نذرهای مربوط به مالش صحیح نیست .

25-نذر غيرموقت
        حکم نذر ترک عملی بدون تعیین وقت
        2656 - کسی که نذر کرده عملی را ترک کند و وقتی برای آن معین نکرده است اگر از روی فراموشی یا ناچاری یا ندانستن ، آن عمل را انجام دهد کفاره بر اوواجب نیست ، ولی چنانچه از روی اختیار آن را بجا آورد برای دفعه اول بایدکفاره بدهد.

26-نذر فرزند
        وجوب عمل به نذر برای پسر حتی اگر نذرش بدون اجازه پدر باشد
        2646 - هرگاه فرزند نذری کند اگر چه بدون اجازه پدر هم باشد باید به آن نذرعمل نماید.

27-نذر كار مباح
        صحت نذر برای تعیین جای نماز در صورتی که به جهتی بهتر باشد
        2650 - اگر نذر کند نماز واجب خود را در جایی بخواند که بخودی خود ثواب نماز در آنجا زیاد نیست ، مثلا نذر کند نماز را در اطاق بخواند، چنانچه نمازخواندن در آنجا از جهتی بهتر باشد مثلا به واسطه این که خلوت است انسان حضورقلب پیدا می کند، نذر صحیح است .

        صحت نماز برای تعیین جای نماز در صورتی که به جهتی بهتر باشد
        2650 - اگر نذر کند نماز واجب خود را در جایی بخواند که بخودی خود ثواب نماز در آنجا زیاد نیست ، مثلا نذر کند نماز را در اطاق بخواند، چنانچه نمازخواندن در آنجا از جهتی بهتر باشد مثلا به واسطه این که خلوت است انسان حضورقلب پیدا می کند، نذر صحیح است .

28-نذر معين
        لزوم پرداخت به فقیر معین یا ورثه او در صورت نذر برای آن فقیر معین
        2659 - اگر نذر کند که به فقیر معینی صدقه بدهد، نمی تواند آن را به فقیر دیگربدهد و اگر آن فقیر بمیرد، بنابر احتیاط باید به ورثه او بدهد.

29-نذر ممنوع التصرف
        عدم صحت نذر مالی انسان سفیه و یا انسانی که از تصرف در اموالش ممنوع شده
        2643 - آدم سفیهی که مال خود را در کارهای بیهوده مصرف می کند، چنانچه باحال سفاهت بالغ شده باشد یا حاکم شرع او را از تصرف در اموالش جلوگیری کرده باشد، نذرهای مربوط به مالش صحیح نیست .

30-نذر موقت
        حکم نذر ترک عملی تا وقت مشخص
        2655 - اگر نذر کند که تا وقت معینی عمل را ترک کند، بعد از گذشتن آن وقت می تواند آن عمل را به جا آورد و اگر پیش از گذشتن وقت از روی فراموشی ، یاناچاری انجام دهد، چیزی بر او واجب نیست ، ولی باز هم لازم است که تا آن وقت آن عمل رابه جا نیاورد، و چنانچه دوباره پیش از رسیدن آن وقت بدون عذر آن عمل را انجام دهد، باید به مقداری که در مسأله پیش گفته شد کفاره بدهد.

31-نذر وضوء
        واجب بودن وضو اگر نذر یا عهد کرده و یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد
        316 - برای شش چیز وضو گرفتن واجب است : اول : برای نمازهای واجب غیر از نمازمیت . دوم : برای سجده و تشهد فراموش شده ، اگر بین آنها و نماز حدثی از او سرزده مثلا بول کرده باشد. سوم : برای طواف واجب خانه کعبه . چهارم : اگر نذریا عهد کرده یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد. پنجم : اگر نذر کرده باشد که جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند. ششم : برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده یابیرون آوردن آن از مستراح و مانند آن ، در صورتی که مجبور باشد دست یا جای دیگربدن خود را به خط قرآن برساند. ولی چنانچه معطل شدن به مقدار وضو بی احترامی به قرآن باشد، باید بدون این که وضو بگیرد، قرآن را از مستراح و مانند آن بیرون آورد، یا اگر نجس شده آب بکشد، و تا ممکن است از دست گذاشتن به خط قرآن خودداری کند.