دسته بندی موضوعی احکام شرعی - محتضر

1-آسان جان دادن محتضر
        سوره ها و آیاتی که بر بالین محتضر می خوانند تا راحت تر جان بدهد
        539 - مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکه "یس " و"الصافات " و "احزاب " و "َیةالکرسی " و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه آیه آخر سوره بقره ، بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند.

2-بستن چشم محتضر
        استحباب بستن چشمها و دهان و چانه میت بعد از مرگ
        541 - بعد از مرگ مستحب است دهان میت را، هم بگذارند که باز نماند وچشمها و چانه میت را ببندند و دست و پای او را دراز کنند و پارچه ای روی اوبیندازند و اگر شب مرده است ، در جایی که مرده ، چراغ روشن کنند، و برای تشییع جنازه او مؤمنین را خبر کنند. و در دفن او عجله نمایند، ولی اگر یقین به مردن او ندارند، باید صبر کنند تا معلوم شود و نیز اگر میت حامله باشد و بچه در شکم او زنده باشد باید به قدری دفن را عقب بیندازند، که پهلوی چپ او رابشکافند و طفل را بیرون آورند و پهلو را بدوزند.

3-ترک محتضر
        کراهت تنها گذاشتن محتضر
        540 - تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چیز سنگین روی شکم او و بودن جنب وحائض نزد او و همچنین حرف زدن زیاد، و گریه کردن و تنها گذاشتن زنها نزداو مکروه است .

4-تلقين محتضر
        استحباب تلقین شهادتین و عقائد حقه به محتضر
        536 - مستحب است شهادتین و اقرار به دوازده امام علیهم السلام و سایر عقایدحقه را، به کسی که در حال جان دادن است طوری تلقین کنند که بفهمد. و نیز مستحب است چیزهایی را که گفته شد، تا وقت مرگ تکرار کنند.

        دعای ماثور برای تلقین به محتضر
        537 - مستحب است این دعاها را طوری به محتضر تلقین کنند که بفهمد: "اللهم اغفرلی الکثیر من معاصیک و اقبل منی الیسیر من طاعتک یا من یقبل الیسیر و یعفوعن الکثیر اقبل منی الیسیر و اعف عنی الکثیر انک انت العفو الغفور اللهم ارحمنی فانک رحیم ".

5-جنب در نزد محتضر
        کراهت حضور جنب و حائض نزد محتضر
        540 - تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چیز سنگین روی شکم او و بودن جنب وحائض نزد او و همچنین حرف زدن زیاد، و گریه کردن و تنها گذاشتن زنها نزداو مکروه است .

6-حائض در نزد محتضر
        کراهت حضور جنب و حائض نزد محتضر
        540 - تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چیز سنگین روی شکم او و بودن جنب وحائض نزد او و همچنین حرف زدن زیاد، و گریه کردن و تنها گذاشتن زنها نزداو مکروه است .

7-رو به قبله كردن محتضر
        لزوم رو به قبله خوابانیدن شخص محتضر بطوریکه کف پاهایش رو به قبله باشد
        533 - مسلمانی را که محتضر است یعنی در حال جان دادن می باشد، مرد باشد یازن ، بزرگ باشد یا کوچک ، باید به پشت بخوابانند به طوری که کف پاهایش به طرف قبله باشد. و اگر خواباندن او کاملا به این طور ممکن نیست ، بنابر احتیاطواجب تا اندازه ای که ممکن است ، باید به این دستور عمل کنند. و چنانچه خواباندن او به هیچ قسم ممکن نباشد به قصد احتیاط او را رو به قبله بنشانند. و اگر آن هم نشود، باز به قصد احتیاط او را به پهلوی راست یا به پهلوی چپ ، رو به قبله بخوابانند.

        لازم نبودن اجازه از ولی محتضر برای رو به قبله خوابانیدن او
        535 - رو به قبله کردن محتضر بر هر مسلمان واجب است ، و اجازه گرفتن از ولی او لازم نیست .

        وجوب کفائی رو به قبله کردن محتضر
        535 - رو به قبله کردن محتضر بر هر مسلمان واجب است ، و اجازه گرفتن از ولی او لازم نیست .

8-زنان در نزد محتضر
        کراهت تنها گذاشتن زنان نزد محتضر
        540 - تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چیز سنگین روی شکم او و بودن جنب وحائض نزد او و همچنین حرف زدن زیاد، و گریه کردن و تنها گذاشتن زنها نزداو مکروه است .

9-سخت جان دادن محتضر
        استحباب انتقال کسی که سخت جان می دهد به جائی که نماز می خوانده است
        538 - مستحب است کسی را که سخت جان می دهد، اگر ناراحت نمی شود به جایی که نماز می خوانده ببرند.

10-فشار آوردن بر محتضر
        کراهت گذاشتن چیزی روی شکم محتضر
        540 - تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چیز سنگین روی شکم او و بودن جنب وحائض نزد او و همچنین حرف زدن زیاد، و گریه کردن و تنها گذاشتن زنها نزداو مکروه است .

11-قبله براى محتضر
        لزوم رو به قبله بودن میت تا وقتی که او را از محل احتضار حرکت نداده اند
        534 - احتیاط واجب آن است که تا وقتی او را از محل احتضار حرکت نداده اند، رو به قبله باشد، و بعد از حرکت دادن این احتیاط واجب نیست .

12-قرآن خواندن براى محتضر
        استحباب قرآن خواندن بر بالین محتضر
        539 - مستحب است برای راحت شدن محتضر بر بالین او سوره مبارکه "یس " و"الصافات " و "احزاب " و "َیةالکرسی " و آیه پنجاه و چهارم از سوره اعراف و سه آیه آخر سوره بقره ، بلکه هر چه از قرآن ممکن است بخوانند.

13-گريه در نزد محتضر
        کراهت گریه کردن نزد محتضر
        540 - تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چیز سنگین روی شکم او و بودن جنب وحائض نزد او و همچنین حرف زدن زیاد، و گریه کردن و تنها گذاشتن زنها نزداو مکروه است .

14-گفتگو در نزد محتضر
        کراهت حرف زدن زیاد نزد محتضر
        540 - تنها گذاشتن محتضر و گذاشتن چیز سنگین روی شکم او و بودن جنب وحائض نزد او و همچنین حرف زدن زیاد، و گریه کردن و تنها گذاشتن زنها نزداو مکروه است .

15-وظيفه نسبت به محتضر
        لزوم رو به قبله بودن میت تا وقتی که او را از محل احتضار حرکت نداده اند
        534 - احتیاط واجب آن است که تا وقتی او را از محل احتضار حرکت نداده اند، رو به قبله باشد، و بعد از حرکت دادن این احتیاط واجب نیست .

16-ولى محتضر
        لازم نبودن اجازه از ولی محتضر برای رو به قبله خوابانیدن او
        535 - رو به قبله کردن محتضر بر هر مسلمان واجب است ، و اجازه گرفتن از ولی او لازم نیست .