دسته بندی موضوعی احکام شرعی - قرض

1-بى اعتنائى به قرض خواهان
        محرومیت از بهشت در اثر بی اعتنائی به برادر مسلمانی که قرض می خواهد
        2272 - اگر وکیل غیر از تصرفی که به او اجازه داده اند، تصرف دیگری در مال بکندمثلا لباسی را که گفته اند بفروش ، بپوشد و بعدا تصرفی را که به او اجازه داده اندبنماید آن تصرف صحیح است .

2-خمس و قرض
        جواز جبران قرض ضروری در یک سال با منافع کسب همان سال
        1786 - اگر در اول سال برای مخارج خود قرض کند و پیش از تمام شدن سال منفعتی ببرد، می تواند مقدار قرض خود را از آن منفعت کسر نماید.

        جواز پرداخت قرض از منافع سالهای بعد اگر در تمام سال منفعتی نبرد
        1787 - اگر در تمام سال منفعتی نبرد و برای مخارج خود قرض کند، می تواند از منافع سالهای بعد قرض خود را ادا نماید.

        کسر نشدن بدهی از منافع کسب اگر برای زیاد کردن اموالش قرض گرفته باشد
        1788 - اگر برای زیاد کردن مال یا خریدن ملکی که به آن احتیاج ندارد قرض کند،نمی تواند از منافع کسب ، آن قرض را بدهد، ولی اگر مالی را که قرض کرده و چیزی را که از قرض خریده از بین برود و ناچار شود که قرض خود را بدهد، می تواند از منافع کسب قرض را ادا نماید.

3-ربا در قرض
        حرمت شرط هرگونه زیادی مالی یا عملی در پرداخت قرض
        2283 - اگر کسی که قرض می دهد شرط کند که زیادتر از مقداری که می دهد بگیرد،مثلا یک من گندم بدهد و شرط کند که یک من و پنج سیر بگیرد، یا ده تخم مرغ بدهدکه یازده تا بگیرد ربا و حرام است بلکه اگر قرار بگذارد که بدهکار کاری برای اوانجام دهد یا چیزی را که قرض کرده با مقداری جنس دیگر پس دهد مثلا شرط کند یک تومانی را که قرض کرده با یک کبریت پس دهد ربا و حرام است و نیز اگر با اوشرط کند که چیزی را که قرض می گیرد به طور مخصوص پس دهد مثلا مقداری طلای نساخته به او بدهد و شرط کند که ساخته پس بگیرد باز هم ربا و حرام می باشد ولی اگر بدون این که شرط کند خود بدهکار زیادتر از آنچه قرض کرده پس بدهد اشکال ندارد بلکه مستحب است .

4-رباء قرضى
        تحقیق ربای قرضی در معاوضه ارزی به زیاده و کم
        2845 - در مثل اسکناس و دینار کاغذی و سایر پولهای کاغذی مثل دلار و لیره ترکی ، ربای غیر قرضی تحقق پیدا نمی کند، و جایز است معاوضه نقدی بعض آنها را بابعض به زیاده و کم . و در معاوضه نسیه بعض آنها را با بعض به زیاده و کم ، درصورتی بی اشکال است که زیاده و کم به حساب مدت نسیه نباشد. و اما ربای قرضی در تمام آنها تحقق پیدا می کند، و جایز نیست قرض دادن ده دینار به دوازده دینار.

5-رباى قرضى
        باطل بودن شرط و قرار ربا و صحیح بودن اصل قرض
        2892 - قرضی که در آن قرار رباست صحیح است ، لیکن شرط و قرار باطل می باشد. وشرط زیاده علاوه بر بطلانش ، نیز حرام است .

        راه استقراض از بانکهائی که بدون ربا قرض نمی دهند
        2893 - کسانی که می خواهند از بانکها یا غیر آنها قرض بگیرند، و دهنده بدون رباقرض نمی دهد، جایز است اصل قرض را قبول کنند، و شرط را در واقع و به طور جدقبول نکنند. و در این صورت اگر اظهار قبول کنند بدون جد و قصد حقیقی ، این قرارصوری حرام نیست . بنابر این اصل قرض صحیح است و شرط باطل ، و مرتکب حرام هم نشده اند.

6-زكات در قرض
        وجوب زکات اگر مال زکوی را قرض کند و یکسال نزد او بماند
        1863 - اگر طلا و نقره یا چیز دیگری را که زکات آن واجب است قرض کند و یک سال نزد او بماند، باید زکات آن را بدهد و بر کسی که قرض داده چیزی واجب نیست .

7-زكات و قرض
        وجوب تقدیم زکات بر سایر قرضهای میت
        1893 - کسی که بدهکار است و مالی هم دارد که زکات آن واجب شده اگر بمیردباید اول تمام زکات را از مالی که زکات آن واجب شده بدهند بعد قرض او را ادانمایند.

8-شرائط قرض
        عدم لزوم صیغه در قرض معلوم لزوم مشخص بودن مقدار
        2273 - در قرض لازم نیست صیغه بخوانند بلکه اگر چیزی را به نیت قرض به کسی بدهد و او هم به همین قصد بگیرد صحیح است ولی مقدار آن باید کاملا معلوم باشد.

9-صيغه قرض
        عدم لزوم صیغه در قرض و لزوم مشخص بودن مقدار
        2273 - در قرض لازم نیست صیغه بخوانند بلکه اگر چیزی را به نیت قرض به کسی بدهد و او هم به همین قصد بگیرد صحیح است ولی مقدار آن باید کاملا معلوم باشد.

10-فضيلت قرض دادن
        استحباب اکید قرض دادن به برادران مسلمان
        2272 - اگر وکیل غیر از تصرفی که به او اجازه داده اند، تصرف دیگری در مال بکندمثلا لباسی را که گفته اند بفروش ، بپوشد و بعدا تصرفی را که به او اجازه داده اندبنماید آن تصرف صحیح است .

11-قرض به بيشتر
        جواز زیاده گرفتن به ازای عمل یا جنس در قرض
        2288 - اگر مقداری پول به کسی بدهد که بعد از چند روز در شهر دیگر زیادتربگیرد، مثلا نهصد و نود تومان بدهد که بعد از ده روز در شهر دیگر هزار تومان بگیرد ربا و حرام است ولی اگر کسی که زیادی را می گیرد در مقابل زیادی جنس بدهد یا عملی انجام دهد اشکال ندارد.

        ممنوعیت قرض دادن و بیشتر ستاندن در شهر دیگر
        2288 - اگر مقداری پول به کسی بدهد که بعد از چند روز در شهر دیگر زیادتربگیرد، مثلا نهصد و نود تومان بدهد که بعد از ده روز در شهر دیگر هزار تومان بگیرد ربا و حرام است ولی اگر کسی که زیادی را می گیرد در مقابل زیادی جنس بدهد یا عملی انجام دهد اشکال ندارد.

12-قرض به كمتر
        جواز قرض دادن و کمتر ستاندن در شهر دیگر
        2287 - اگر انسان مقداری پول به تاجر بدهد که در شهر دیگراز طرف او کمتر بگیرداشکال ندارد و این را صرف برات می گویند.

13-قرض ربايى
        اختصاص سود حاصل از قرض ربایی به قرض گیرنده
        2285 - اگر گندم یا چیزی مانند آن را به طور قرض ربایی بگیرد و با آن زراعت کند حاصلی که از آن به دست می آید مال قرض گیرنده است .

14-قرض ربائى
        حرمت ربا دادن و ربا گرفتن و حکم تصرف در قرض ربائی
        2284 - ربا دادن مثل ربا گرفتن حرام است و کسی که قرض ربایی گرفته اگر چه کار حرامی کرده ولی اصل قرض صحیح است و می تواند در آن تصرف نماید.