احکام تبیان - پاسخ رهبری معظم به سوالات شرعی - خرید و فروش طلا، نقره و پول

1601 - اگر شمش طلا به قیمت روز به مبلغ معینی به طور نقدی فروخته شود، آیا جایز است که با رضایت دو طرف یک ماههبه مبلغی بیشتر از قیمت امروزی آن فروخته شود؟ و آیا سود حاصل از فروش این شمش، حلال است یا خیر؟
ج. تعیین قیمت در عقد بیع اعم از این که نقدی باشد یا نسیه، وابسته به توافق دو طرف است، بنا بر این معامله مذکور و سودحاصل از آن، اشکال ندارد، بله معامله طلا در برابر طلا، به صورت نسیه و یا گرفتن اضافه در برابر آن، جایز نیست .

1602 - طلاسازی چه حکمی دارد؟ و در معامله طلا چه اموری شرط است؟
ج. ساخت و فروش طلا اشکال ندارد ولی در معامله طلا در برابر طلا شرط است که به صورت نقد بوده و ثمن و مثمن مساویباشند و قبض هم در مجلس معامله صورت بگیرد .

1603 - خرید و فروش اسکناس به صورت نسیه به مبلغی بیشتر از مبلغ آن چه حکمی دارد؟
ج. در صورتی که معامله ی مذکور، به قصد جدّی و با غرض عقلایی باشد مثل این که اسکناس ها از نظر کهنه و نو بودن بایکدیگر فرق داشته و یا دارای علامت های مخصوص بوده و یا نرخ آن ها با یکدیگر، تفاوت داشته باشد، اشکال ندارد ولی اگرمعامله، صوری و برای فرار از ربا بوده و در واقع برای دستیابی به سود پول باشد، شرعاً حرام و باطل است .

1604 - افرادی در این جا وجود دارند که سکّه های پول را که برای مکالمات تلفنی عمومی کاربرد دارند، به مبلغی بیشتر ازقیمت آن ها می فروشند مثلاً سی و پنج تومان از سکّه های پول فلزی را می دهند و پنجاه تومان پول اسکناس می گیرند،خرید و فروش این پول ها چه وجهی دارد؟
ج. خرید و فروش سکّه های پول فلزی به قیمتی بیشتر از مبلغ آن ها برای استفاده در مکالمات تلفنی و مانند آن، اشکال ندارد .

1605 - اگر فردی پول قدیمی را به قیمت پول جدید و رایج بفروشد و یا بخرد و نداند که ارزش آن نصف ارزش پول جدیداست و خریدار هم آن را به قیمت پول جدید به شخص دیگری بفروشد، آیا باید غابن، مغبون را از غبن خود آگاه کند؟ و آیا اینمعاملاتِ غبنی صحیح هستند و آیا تصرّف در اموالی که ازاین راه به دست می آید جایز است یا آن که در حکم اموال مجهولالمالک و یا مال حلال مخلوط به حرام هستند؟
ج. خرید پول های قدیمی به مبلغی که فروشنده و خریدار بر آن توافق می کنند، اشکال ندارد، هرچند که قیمت آن ها بسیارکمتر از قیمت پول های جدید و رایج باشد و بعد از آن که مبیع مالیت داشته و در بازار قیمت و ارزشی هرچند کمتر از پول رایجداشته باشد، معامله صحیح است هرچند غبنی باشد، و بر غابن واجب نیست مغبون را از غبن خود آگاه کند و مالی که از طریقمعامله غبنی برای غابن حاصل می شود در حکم سایر اموال اوست و تا زمانی که مغبون معامله را فسخ نکرده، جایز است در آنها تصرّف کند .

1606 - خرید و فروش بعضی از اسکناسها نه به این عنوان که مال هستند و یا حکایت از مالیت و اعتبار می کنند، بلکه از اینجهت که برگه های خاصی هستند چه حکمی دارد؟ مثل این که پول اسکناس سبز هزار تومانی که دارای تصویر امام خمینی
(ره) است، به مبلغ بیشتری فروخته و یا خریده شود. ج. در صورتی که خرید و فروش این اسکناس ها به قصد جدّی و به غرض عقلایی باشد، اشکال ندارد، ولی اگر بیع صوری و برایفرار از ربای قرضی باشد حرام و باطل است .

1607 - شغل صرّافی و خرید و فروش ارزهای کمیاب چه حکمی دارد؟
ج. فی نفسه اشکال ندارد .

1608 - خرید اوراق قرضه دولتی چه حکمی دارد؟ و آیا شرعاً خرید و فروش این اوراق جایز است؟
ج. اگر مقصود استقراض دولت از ملّت از طریق چاپ و فروش اوراق قرضه ملّی باشد، مشارکت مردم در قرض دادن به دولت ازطریق خرید این اوراق اشکال ندارد و هنگامی که خریدار، اوراق قرضه ملّی را می فروشد تا پول خود را به دست آورد، اگر به همانقیمتی که از شخص دیگر یا از دولت خریده و یا به قیمتی کمتر از آن بفروشد، اشکال ندارد.