دسته بندی موضوعی احکام شرعی - نماز


1-آخ در نماز
        وجوب دو سجده سهو اگر اشتباها آخ یا آه بگوید
        1238 - برای حرفی که از آه کشیدن و سرفه پیدا می شود، سجده سهو واجب نیست ،ولی اگر مثلا سهوا آخ یا آه بگوید، باید سجده سهو نماید.

2-آخ گفتن در نماز
        باطل شدن نماز در اثر گفتن آخ یا آه
        1133 - سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشیدن در نماز اشکال ندارد ولی گفتن آخ وآه و مانند اینها که دو حرف است اگر عمدی باشد نماز را باطل می کند.

3-آداب قرائت نماز
        استحباب بلند گفتن بسم الله در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر
        1017 - مستحب است در رکعت اول پیش از خواندن حمد بگوید: "اعوذ بالله من الشیطان الرجیم " و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر "بسم الله " را بلندبگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند، یعنی آن آیه رابه آیه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجه داشته باشد.اگر نماز را به جماعت می خواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی می خواندبعد از آنکه حمد خودش تمام شد بگوید: "الحمد لله رب العالمین ". بعد از خواندن سوره "قل هو الله احد" یک یا دو یا سه مرتبه "کذلک الله ربی " یا سه مرتبه "کذلک الله ربنا" بگوید، بعد از خواندن سوره کمی صبر کند و بعد تکبیر پیش ازرکوع را بگوید یا قنوت را بخواند.

4-آداب نماز
        توصیه به ترک نماز در حال خواب آلودگی و خودداری از بول
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

        توصیه به نماز خواندن با انگشتر عقیق
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

        کراهت نگاه به آسمان در اثنا نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

5-آداب نماز ميت
        مقابل میت ایستادن برای نماز
        600 - نمازگزار باید مقابل میت بایستد. ولی اگر نماز به جماعت خوانده شودو صف جماعت از دو طرف میت بگذرد، نماز کسانی که مقابل میت نیستند، اشکال ندارد.

        استحباب ایستادن امام جماعت در مقابل سینه میت اگر میت زن باشد
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

        استحباب ایستادن امام جماعت در مقابل وسط قامت میت اگر مرد است
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

        استحباب ایستادن در پشت امام جماعت در نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

        استحباب بلند خواندن امام جماعت و آهسته خواندن مامومین در نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

        استحباب بلند کردن دستها در هر تکبیر در نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

        استحباب پا برهنه نماز خواندن بر میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

        استحباب تنها ایستادن زن حائض در صفی جداگانه در نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

        استحباب طهارت داشتن برای نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

        استحباب نزدیک ایستادن نمازگزار به میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

        استحباب نماز میت خواندن به جماعت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

6-آرامش در نماز
        لزوم آرامش بدن در وقتی که نمازگزار مشغول خواندن چیزیست
        965 - موقعی که انسان در نماز می خواهد کمی جلو یا عقب رود یا کمی بدن را به طرف راست یا چپ حرکت دهد، باید چیزی نگوید، ولی "بحول الله و قوته اقوم واقعد" را باید در حال برخاستن بگوید، و در موقع گفتن ذکرهای واجب هم بدن بایدبی حرکت باشد. بلکه احتیاط واجب آن است که در موقع گفتن ذکرهای مستحبی نماز، باید بدنش آرام باشد.

7-آروغ در نماز
        اشکال نداشتن سرفه و آروغ و آه کشیدن در نماز
        1133 - سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشیدن در نماز اشکال ندارد ولی گفتن آخ وآه و مانند اینها که دو حرف است اگر عمدی باشد نماز را باطل می کند.

8-آشاميدن در نماز
        بطلان نماز در اثر خوردن و آشامیدنی که صورت نماز را بهم بزند
        1153 - اگر در بین نماز کاری انجام دهد یا مدتی ساکت شود و شک کند که نماز به هم خورده یا نه ، نمازش صحیح است .

        اشکال داشتن اکل و شرب در نماز مطلقا
        1154 - احتیاط واجب آن است که در نماز هیچ چیز نخورد و نیاشامد چه موالات نماز به هم بخورد یا نخورد و چه بگویند نماز می خواند یا نگویند.

        امکان داشتن اکل و شرب در نماز مطلقا
        1154 - احتیاط واجب آن است که در نماز هیچ چیز نخورد و نیاشامد چه موالات نماز به هم بخورد یا نخورد و چه بگویند نماز می خواند یا نگویند.

9-آشنا نبودن به نماز
        بطلان نماز در صورت ندانستن یکی از کلمات حمد یا سوره
        1000 - اگر یکی از کلمات حمد یا سوره را نداند، یا عمدا آن را نگوید، یا بجای حرفی ، حرف دیگر بگوید مثلا به جای (ض )،(ظ) بگوید، یا جایی که باید بدون زیروزبر خوانده شود زیر و زبر بدهد، یا تشدید را نگوید، نماز او باطل است .

10-آموختن نماز
        لزوم تاخیر نماز برای یاد گرفتن مسائلی که احتمال می دهد در ضمن نماز برایش پیش بیاید
        753 - کسی که مسایل نماز و شکیات و سهویات را نمیداند و احتمال میدهد که یکی از اینها در نماز پیش آید، باید برای یاد گرفتن اینها نماز را از اول وقت تأخیر بیندازد. ولی اگر اطمینان دارد که نماز را به طور صحیح تمام می کند، می توانددر اول وقت مشغول نماز شود. پس اگر در نماز مسأله ای که حکم آن را نمی داند پیش نیاید، نماز او صحیح است . و اگر مسأله ای که حکم آن را نمی داند پیش آید، می تواندبه یکی از دو طرفی که احتمال می دهد عمل نماید و نماز را تمام کند. ولی بعد ازنماز باید مسأله را بپرسد که اگر نمازش باطل بوده ، دوباره بخواند.

        استحباب شرکت در نماز جماعت اگر نمی تواند نماز را صحیح بخواند
        997 - انسان باید نماز را یاد بگیرد که غلط نخواند. و کسی که به هیچ قسم نمی تواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هر طور که می تواند بخواند، و احتیاطمستحب آن است که نماز را به جماعت بجا آورد.

        لزوم نماز خواندن به هر نحو ممکن اگر نمی تواند صحیح آن را یاد بگیرد
        997 - انسان باید نماز را یاد بگیرد که غلط نخواند. و کسی که به هیچ قسم نمی تواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هر طور که می تواند بخواند، و احتیاطمستحب آن است که نماز را به جماعت بجا آورد.

        وجوب آموختن نماز در حدی که غلط نخواند
        997 - انسان باید نماز را یاد بگیرد که غلط نخواند. و کسی که به هیچ قسم نمی تواند صحیح آن را یاد بگیرد، باید هر طور که می تواند بخواند، و احتیاطمستحب آن است که نماز را به جماعت بجا آورد.

        لزوم شرکت در جماعت اگر بتواند نماز را یاد بگیرد ولی وقت تنگ باشد
        998 - کسی که حمد و سوره و چیزهای دیگر نماز را به خوبی نمی داند ومی تواند یاد بگیرد، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، باید یاد بگیرد و اگر وقت تنگ است ، بنابر احتیاط واجب در صورتی که ممکن باشد باید نمازش را به جماعت بخواند.

        وجوب آموختن نماز اگر وقت نماز وسعت دارد
        998 - کسی که حمد و سوره و چیزهای دیگر نماز را به خوبی نمی داند ومی تواند یاد بگیرد، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، باید یاد بگیرد و اگر وقت تنگ است ، بنابر احتیاط واجب در صورتی که ممکن باشد باید نمازش را به جماعت بخواند.

        لزوم حمد خواندن در رکعت سوم و چهارم برای کسی که نمی تواند تسبیحات را یاد بگیرد
        1007 - بر مرد و زن واجب است که در رکعت سوم و چهارم نماز، حمد یاتسبیحات را آهسته بخوانند.

11-آه در نماز
        لازم نبودن سجده سهو برای سرفه و آه کشیدن
        1238 - برای حرفی که از آه کشیدن و سرفه پیدا می شود، سجده سهو واجب نیست ،ولی اگر مثلا سهوا آخ یا آه بگوید، باید سجده سهو نماید.

        وجوب دو سجده سهو اگر اشتباها آخ یا آه بگوید
        1238 - برای حرفی که از آه کشیدن و سرفه پیدا می شود، سجده سهو واجب نیست ،ولی اگر مثلا سهوا آخ یا آه بگوید، باید سجده سهو نماید.

12-آه كشيدن در نماز
        اشکال نداشتن سرفه و آروغ و آه کشیدن در نماز
        1133 - سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشیدن در نماز اشکال ندارد ولی گفتن آخ وآه و مانند اینها که دو حرف است اگر عمدی باشد نماز را باطل می کند.

13-آهسته خواندن نماز
        بطلان نماز اگر عمدا در جائی که باید آهسته بخواند بلند بخواند و بالعکس
        995 - اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

        صحت نماز اگر اشتباها یا از روی ندانستن در جائی که باید آهسته بخواند و بالعکس
        995 - اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

        صحت نماز اگر اشتباها یا از روی ندانستن در جائی که باید آهسته بخواند بلند بخواند و بالعکس
        995 - اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

        لازم نبودن تکرار مقداری از حمد و سوره که اشتباها بلند یا کوتاه خوانده است
        995 - اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

14-اتصال در نماز جماعت
        فرادی شدن نماز ماموم اگر بعد از شروع به نماز پرده یا چیز دیگری بین او و امام فاصله شود
        1434 - اگر بعد از شروع به نماز بین مأموم و امام یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطه او متصل به امام است پرده یا چیز دیگری که پشت آن را نمی توان دید فاصله شود، نمازش فرادی می شود، و صحیح است .

        بیان فاصله مجاز بین جای سجده ماموم و جای ایستادن امام یا ماموم دیگر
        1435 - اگر بین جای سجده مأموم و جای ایستادن امام به قدر گشادی بین دو قدم فاصله باشد اشکال ندارد، و نیز اگر بین انسان به واسطه مأمومی که جلوی او ایستاده و انسان به وسیله او به امام متصل است به همین مقدار فاصله باشد نمازش اشکال ندارد، و احتیاط مستحب آن است که جای سجده مأموم با جای کسی که جلوی اوایستاده هیچ فاصله نداشته باشد.

        بیان فاصله مجاز بین ماموم و ماموم دیگری که از طرف راست یا چپ به امام متصل است
        1436 - اگر مأموم به واسطه کسی که طرف راست یا چپ او اقتدا کرده به امام متصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد، چنانچه به اندازه گشادی بین دو قدم هم فاصله داشته باشند نمازش صحیح است .

        لزوم فاصله نداشتن ماموم از کسیکه از طریق او به امام متصل است بیشتر از یک قدم بزرگ
        1437 - اگر در نماز بین مأموم و امام یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطه اوبه امام متصل است بیشتر از یک قدم بزرگ فاصله پیدا شود نمازش فرادی می شودو صحیح است .

15-اثر نماز
        پاک شدن از گناهان به برکت نمازهای پنجگانه
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

16-احتياط در نماز
        جواز تکرار بعضی از کلمات نماز از روی احتیاط و یا عمدا
        1136 - اگر چیزی از حمد و سوره و ذکرهای نماز را عمدا یا احتیاطا چند مرتبه بگوید اشکال ندارد.

17-اخلال به نماز
        بطلان نماز با از بین رفتن یکی از شرائط آن مثل آنکه در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است
        1126 - دوازده چیز نماز را باطل می کند و آنها را مبطلات می گویند:اول : آنکه در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود مثلا در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است .

        بطلان نماز اگر بواسطه ندانستن مساله چیزی از ارکان نماز را کم یا زیاد کند
        1264 - اگر به واسطه ندانستن مسأله ، چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند اگر آن جزء، رکن نباشد نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد، و الا به احتیاطواجب نماز باطل است .

        بطلان نماز اگر بواسطه ندانستن مساله چیزی را کم و زیاد کند و جاهل مقصر باشد
        1264 - اگر به واسطه ندانستن مسأله ، چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند اگر آن جزء، رکن نباشد نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد، و الا به احتیاطواجب نماز باطل است .

        صحت نماز اگر بواسطه ندانستن مساله چیزی از اجزا نماز که رکن نباشد را زیاد یا کم کند و جاهل قاصر است
        1264 - اگر به واسطه ندانستن مسأله ، چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند اگر آن جزء، رکن نباشد نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد، و الا به احتیاطواجب نماز باطل است .

        صحت نماز اگر بواسطه ندانستن مساله چیزی از اجزا نماز که رکن نباشد را زیاد یا کم کند و جاهل قاصر باشد
        1264 - اگر به واسطه ندانستن مسأله ، چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند اگر آن جزء، رکن نباشد نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد، و الا به احتیاطواجب نماز باطل است .

18-اخلال در نماز
        بطلان نماز در صورت اخلال عمدی به یک کلمه یا زیر و زبر یک حرف
        1000 - اگر یکی از کلمات حمد یا سوره را نداند، یا عمدا آن را نگوید، یا بجای حرفی ، حرف دیگر بگوید مثلا به جای (ض )،(ظ) بگوید، یا جایی که باید بدون زیروزبر خوانده شود زیر و زبر بدهد، یا تشدید را نگوید، نماز او باطل است .

        بطلان نماز اگر به علت ندانستن مساله چیزی از واجبات آن را کم و زیاد کند
        1264 - اگر به واسطه ندانستن مسأله ، چیزی از اجزاء نماز را کم یا زیاد کند اگر آن جزء، رکن نباشد نمازش صحیح است اگر جاهل قاصر باشد، و الا به احتیاطواجب نماز باطل است .

19-اذان قبل از نماز
        استحباب اذان و اقامه برای مرد و زن قبل از نمازهای واجب یومیه
        916 - برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگویند:"الصلاة". و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگوید.

20-اركان نماز
        نیت، تکبیرة الاحرام، قیام، رکوع و دو سجده، ارکان پنجگانه نماز
        942 - بعضی از واجبات نماز رکن است ، یعنی اگر انسان آنها را بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند، عمدا باشد یا اشتباها، نماز باطل می شود. و بعضی دیگر رکن نیست ، یعنی اگر عمدا کم یا زیاد شود، نماز باطل می شود. و چنانچه اشتباها کم یا زیاد گردد، نماز باطل نمی شود. و رکن پنج چیز است : اول : نیت . دوم : تکبیرةالاحرام . سوم : قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام ، و قیام متصل به رکوع یعنی ایستادن پیش از رکوع . چهارم : رکوع . پنجم : دو سجده .

        رکن بودن قیام در موقع تکبیرة الاحرام و قیام پیش از رکوع
        958 - قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام و قیام پیش از رکوع که آن را قیام متصل به رکوع می گویند رکن است . ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد ازرکوع ، رکن نیست و اگر کسی آن را از روی فراموشی ترک کند، نمازش صحیح است .

        رکن بودن دو سجده از یک رکعت
        1046 - دو سجده روی هم یک رکن است که اگر کسی در نماز واجب عمدا یا از روی فراموشی هر دو را ترک کند یا دو سجده دیگر به آنها اضافه نماید، نمازش باطل است .

        بطلان نماز در پی کم یا زیاد شدن عمدی یا سهوی ارکان نماز
        1155 - اگر در بین نماز غذایی را که لای دندانها مانده فرو ببرد نمازش باطل نمی شود و اگر قند یا شکر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نمازکم کم آب شود و فرو رود نمازش اشکال پیدا می کند.

21-استحاضه در اثناء نماز
        لزوم غسل اگر پیش از نماز یا در بین آن استحاضه متوسط شود
        395 - اگر پیش از نماز یا در بین نماز، خون استحاضه متوسطه ببیند، بایدبرای آن نماز غسل کند.

22-اشاره در نماز
        صحت نماز وقتی با بلند گفتن کلمه ای چیزی را به دیگری تفهیم می کند به شرطی که انگیزه اصلی او این نباشد
        1134 - اگر کلمه ای را به قصد ذکر بگوید، مثلا به قصد ذکر بگوید: "الله اکبر" ودر موقع گفتن آن ، صدا را بلند کند که چیزی را به دیگری بفهماند اشکال ندارد ولی چنانچه به قصد این که چیزی به کسی بفهماند بگوید اگرچه قصد ذکر هم داشته باشدنماز باطل می شود.

23-اعاده نماز
        اعاده نداشتن نمازهائی که مریض در زمان بیماری مطابق وظیفه اش بجا آورده است
        315 - کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند، بعد از آن که مرض او خوب شد، لازم نیست نمازهایی را که در وقت مرض مطابق وظیفه اش خوانده قضا نماید. ولی اگر در بین وقت نماز مرض او خوب شود، باید نمازی را که در آن وقت خوانده دوباره بخواند.

        اعاده نداشتن نمازهائی که با وضو جبیره ای بجا آورده شده است
        344 - نمازهایی را که انسان با وضوی جبیره ای خوانده ، صحیح است و بعداز آن که عذرش برطرف شد، برای نمازهای بعد هم نباید وضو بگیرد، ولی اگربرای آنکه نمی دانسته تکلیفش جبیره است یا تیمم هر دو را انجام داده باشد، باید برای نمازهای بعد وضو بگیرد.

        لزوم تجدید وظایف مستحاضه در صورت اعاده نماز
        402 - زن مستحاضه ، برای هر نمازی چه واجب باشد و چه مستحب ، باید وضوبگیرد. و نیز اگر بخواهد نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند، یا بخواهدنمازی را که تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند، باید تمام کارهایی را که برای استحاضه گفته شد انجام دهد. ولی برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو، اگر آنها را بعد از نماز فورا بجا آورد، لازم نیست کارهای استحاضه را انجام دهد.

        لزوم تجدید غسل و وضو و اعاده نماز اگر بعد از غسل و وضو خون استحاضه خارج شود
        415 - اگر خون استحاضه زن جریان داشته باشد و قطع نشود، چنانچه برای او ضررنداشته باشد، باید پیش از غسل و بعد از آن به وسیله پنبه از بیرون آمدن خون جلوگیری کند. ولی اگر همیشه جریان ندارد، فقط باید بعد از وضو و غسل از بیرون آمدن خون جلوگیری نماید. و چنانچه کوتاهی کند و خون بیرون آید، باید دوباره کسل کند و وضو هم بگیرد و اگر نماز هم خوانده ، باید دوباره بخواند.

        لزوم تجدید وضو و غسل و اعاده نماز اگر بعد از نماز بفهمد که در اثنا نماز بکلی پاک شده است
        422 - اگر دربین نماز، خون بند بیاید و مستحاضه نداند که در باطن هم قطع شده یانه ، چنانچه بعد از نماز بفهمد قطع شده بوده ، باید وضو و غسل و نماز رادوباره بجا آورد.

        صحت نماز اگر تیمم کند و بعد از نماز بفهمد که آب برایش ضرر نداشته است
        669 - اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد یا بترسد که به واسطه استعمال آن ،مرض یا عیبی در او پیدا شود یا مرضش طول بکشد یا شدت کند یا به سختی معالجه شود، باید تیمم نماید. ولی اگر آب گرم برای او ضرر ندارد، باید با آب گرم وضوبگیرد یا غسل کند.

        مواردی که مستحب است انسان نمازهائی را که با تیمم خوانده دوباره بخواند
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

        استحباب اعاده نماز اگر بعد از نماز بفهمد بدن یا لباسش نجس بوده است
        802 - اگر نداند که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده ، نماز او صحیح است . ولی احتیاط مستحب آن است که اگر وقت دارد دوباره آن نماز را بخواند.

        لزوم اعاده نمازی که در اجزا مرداری که خون جهنده نداشته است، خوانده باشد
        821 - لباس نمازگزار باید از اجزای حیوان مرده ای که خون جهنده دارد، یعنی حیوانی که اگر رگش را ببرند، خون از آن جستن می کند، نباشد. بلکه اگر ازحیوان مرده ای که مانند ماهی ، خون جهنده ندارد لباس تهیه کند، احتیاطواجب آن است که با آن نماز نخواند.

        لزوم اعاده نماز اگر در حال حرکت بدن به قصد ذکری که در نماز دستور داده اند ذکر بگوید
        966 - اگر در حال حرکت بدن ذکر بگوید، مثلا موقع رفتن به رکوع یا رفتن به سجده تکبیر بگوید، چنانچه آن را به قصد ذکری که در نماز دستور داده اند بگوید، باید احتیاطا نماز را دوباره بخواند. و اگر به این قصد نگوید بلکه بخواهدذکری گفته باشد، نماز صحیح است .

        استحباب قضا یا اعاده نماز اگر بعد از نماز متوجه شود کلمه ای را غلط می خوانده است
        1001 - اگر انسان کلمه ای را صحیح بداند و در نماز همانطور بخواند و بعدبفهمد غلط خوانده لازم نیست دوباره نماز را بخواند و یا اگر وقت گذشته قضانماید.

        لزوم اعاده نماز اگر نداند که در بین نماز خوابش برده است یا بعد از آن
        1127 - کسی که بی اختیار خوابش برده اگر نداند که در بین نماز خوابش برده یابعد از آن بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند ولی اگرتمام شدن نماز را بداند و شک کند که خواب در بین نماز بوده یا بعد نمازش صحیح است .

        لزوم اعاده نماز هر چند برای ادب دستها را روی هم بگذارد
        1130 - هرگاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد اگرچه مثل آنها نباشدبنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یاناچاری یا برای کار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن ، دستها را روی هم بگذارد،اشکال ندارد.

        استحباب اعاده نماز اگر وظیفه اش شکستن نماز باشد و این کار را نکند
        1163 - کسی که باید نماز را بشکند اگر نماز را تمام کند معصیت کرده ولی نماز او صحیح است اگر چه احتیاط مستحب آن است که دوباره بخواند.

        لزوم عمل به دستور هر دو شک و اعاده نماز اگر بعد از نماز نسبت به عروض دو شک ، شک نماید
        1210 - اگر بعد از نماز شک کند که در نماز مثلا بین دو و چهار شک کرده یا بین سه و چهار، احتیاط واجب آن است که به دستور هر دو عمل کند و نماز را هم دوباره بخواند.

        لزوم تکمیل کسری نماز و اعاده آن اگر بعد از نماز احتیاط بفهمد کسری نماز کمتر از نماز احتیاط بوده است
        1220 - اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز کمتر از نماز احتیاطبوده ، مثلا در شک بین دو و چهار، دو رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز راسه رکعت خوانده ، باید کسری نماز را به نماز متصل نموده و نماز را هم دوباره بخواند.

        لزوم رها کردن نماز احتیاط و تکمیل و اعاده نماز اگر در بین آن بفهمد که کسری نماز بیشتر یا کمتر از آن بوده است
        1225 - اگر در بین نماز احتیاط بفهمد کسری نمازش بیشتر یا کمتر از نمازاحتیاط بوده ، چنانچه نتواند نماز احتیاط را مطابق کسری نمازش تمام کند بایدآن را رها کند وکسری نماز را بجا آورد و بنابر احتیاط واجب نماز را دوباره بخواند مثلا در شک بین سه و چهار اگر موقعی که دو رکعت نماز احتیاط نشسته رامی خواند یادش بیاید که نماز را دو رکعت خوانده ، چون نمی تواند دو رکعت نشسته را به جای دو رکعت ایستاده حساب کند به احتیاط واجب باید نماز احتیاطنشسته را رها کند و دو رکعت کسری نمازش را بخواند و نماز را هم دوباره بجاآورد.

        لازم نبودن نماز احتیاط اگر بعد از بهم خوردن صورت نماز شک کند که نماز احتیاط را خوانده یا نه
        1226 - اگر شک کند نماز احتیاطی را که به او واجب بوده بجا آورده یا نه چنانچه وقت نماز گذشته به شک خود اعتنا نکند و اگر وقت دارد در صورتی که مشغول کار دیگری نشده و از جای نماز برنخاسته و کاری هم مثل روگرداندن ازقبله که نماز را باطل می کند انجام نداده باید نماز احتیاط را بخواند و اگر مشغول کار دیگری شده یا کاری که نماز را باطل می کند بجا آورده یا بین نماز و شک اوزیاد طول کشیده احتیاط استحبابی آن است که نماز احتیاط را بجا آورد و نمازرا هم دوباره بخواند اگر چه می تواند بنا بر انجام نماز احتیاط گذارد و بر همان اکتفا نماید.

        لزوم اعاده نماز احتیاط و اصل نماز اگر نماز احتیاط باطل شود
        1227 - اگر در نماز احتیاط رکنی را زیاد کند یا مثلا به جای یک رکعت دورکعت بخواند نماز احتیاط باطل می شود و بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازاحتیاط، واصل نماز را بخواند.

        لزوم قضا یا اعاده نماز اگر متوجه شود رو به قبله نخوانده است
        1271 - اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده ، یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله بجا آورده ، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        لزوم قضا یا اعاده نماز اگر متوجه شود نماز را پیش از وقت خوانده است
        1271 - اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده ، یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله بجا آورده ، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        لزوم اعاده یا قضا نماز بطور چهار رکعتی اگر متوجه شود سفرش فرسخ نبوده است
        1276 - کسی که یقین دارد سفر او هشت فرسخ است اگر نماز را شکسته بخواند و بعدبفهمد که هشت فرسخ نبوده باید آن را چهار رکعتی بجا آورد و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        لزوم تکرار نماز به صورت شکسته اگر در بین راه بفهمد که مسیر فرسخ بوده است
        1277 - کسی که یقین دارد سفرش هشت فرسخ نیست یا شک دارد که هشت فرسخ هست یا نه ، چنانچه در بین راه بفهمد که سفر او هشت فرسخ بوده اگر چه کمی از راه باقی باشد باید نماز را شکسته بخواند، و اگر بعد از تمام خواندن نمازفهمید سفرش هشت فرسخ بوده بنابر اقوی باید نماز را دوباره شکسته اعاده نماید و در صورتی که وقت گذشته باشد باید بنابر احتیاط واجب نماز رادوباره قضا نماید.

        رجحان اعاده نماز در صورتی که در رکعت سوم یا چهارم اقتدا کند و در سجده به امام برسد
        1442 - اگر در رکعت سوم یا چهارم امام اقتدا کند، باید حمد و سوره را بخواند و اگر برای سوره وقت ندارد باید حمد را تمام کند و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند، ولی اگر در سجده به امام برسد بهتر است که احتیاطانماز را دوباره بخواند.

24-اعراب نماز
        بطلان نماز در صورت اخلال عمدی به یک کلمه یا زیر و زبر یک حرف
        1000 - اگر یکی از کلمات حمد یا سوره را نداند، یا عمدا آن را نگوید، یا بجای حرفی ، حرف دیگر بگوید مثلا به جای (ض )،(ظ) بگوید، یا جایی که باید بدون زیروزبر خوانده شود زیر و زبر بدهد، یا تشدید را نگوید، نماز او باطل است .

25-افطار و نماز
        موارد تقدیم و تاخیر نماز مغرب و عشا نسبت به افطار
        1750 - مستحب است روزه دار نماز مغرب و عشا را پیش از افطار کردن بخواند،ولی اگر کسی منتظر اوست یا میل زیادی به غذا دارد که نمی تواند با حضور قلب نمازبخواند، بهتر است اول افطار کند. ولی به قدری که ممکن است نماز را در وقت فضیلت آن بجا آورد.

26-اقامه قبل از نماز
        استحباب اذان و اقامه برای مرد و زن قبل از نمازهای واجب یومیه
        916 - برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگویند:"الصلاة". و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگوید.

27-اقتدا در بين نماز
        بطلان جماعت اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کندو به رکوع امام نرسد هر چند نماز صحیح است
        1427 - اگر موقعی که امام در رکوع است ، اقتدا کند و به رکوع امام برسد، اگر چه ذکر امام تمام شده باشد، نمازش به طور جماعت صحیح است و یک رکعت حساب می شود، اما اگر به مقدار رکوع خم شود و به رکوع امام نرسد، نمازش به طورفرادی صحیح می باشد و باید آن را تمام نماید.

        صحت نماز اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به رکوع امام برسد
        1427 - اگر موقعی که امام در رکوع است ، اقتدا کند و به رکوع امام برسد، اگر چه ذکر امام تمام شده باشد، نمازش به طور جماعت صحیح است و یک رکعت حساب می شود، اما اگر به مقدار رکوع خم شود و به رکوع امام نرسد، نمازش به طورفرادی صحیح می باشد و باید آن را تمام نماید.

        فرادی شدن نماز اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود و شک کند که به رکوع امام رسیده یا نه
        1428 - اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و به مقدار رکوع خم شود و شک کند که به رکوع امام رسیده یا نه ، نمازش صحیح است و فرادی می شود.

        وظیفه کسیکه در وقت رکوع امام اقتدا کند ولی پیش از آنکه به اندازه رکوع خم شود امام سر از رکوع بردارد
        1429 - اگر موقعی که امام در رکوع است اقتدا کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود، امام سر از رکوع بردارد، می تواند نیت فرادی کند، یا صبرکند تا امام برای رکعت بعد برخیزد و آن را رکعت اول نماز خود حساب کند و لی اگر برخاستن امام به قدری طول بکشد که نگویند این شخص نماز جماعت می خواند، بایدنیت فرادی نماید.

        صحت جماعت در صورتیکه اول نماز یا بین حمد و سوره اقتدا کند و به رکوع امام نرسد
        1430 - اگر اول نماز یا بین حمد و سوره اقتدا کند و پیش از آن که به رکوع رودامام سر از رکوع بردارد، نماز او به طور جماعت صحیح است ، و باید رکوع کند و خود را به امام برساند.

28-امام در نماز ميت
        استحباب بلند خواندن امام جماعت و آهسته خواندن مامومین در نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

29-انحراف در نماز
        لزوم سکوت در نماز اگر بخواهد کمی جلو یا عقب رود و یا کمی به چپ و راست متمایل شود
        965 - موقعی که انسان در نماز می خواهد کمی جلو یا عقب رود یا کمی بدن را به طرف راست یا چپ حرکت دهد، باید چیزی نگوید، ولی "بحول الله و قوته اقوم واقعد" را باید در حال برخاستن بگوید، و در موقع گفتن ذکرهای واجب هم بدن بایدبی حرکت باشد. بلکه احتیاط واجب آن است که در موقع گفتن ذکرهای مستحبی نماز، باید بدنش آرام باشد.

30-انگشتر در نماز
        کراهت انگشتری که نقش صورت دارد در نماز
        865 - چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیزنمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.

31-ايستادن براى نماز
        لزوم ایستاده نماز خواندن به هر شکل ممکن هر چند تکیه کند یا به حالت رکوع بایستد
        970 - تا انسان می تواند ایستاده نماز بخواند، نباید بنشیند. مثلا کسی که در موقع ایستادن بدنش حرکت می کند یا مجبور است به چیزی تکیه دهد یا بدنش را کج کند یا خم شود یا پاها را بیشتر از معمول گشاد بگذارد، باید به هر طور که می تواند ایستاده نماز بخواند. ولی اگر به هیچ قسم حتی مثل حال رکوع هم نتواند بایستد، باید راست بنشیند و نشسته نماز بخواند.

        لزوم تاخیر نماز اگر احتمال دهد در آخر وقت می تواند ایستاده نماز بخواند
        976 - اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند، می تواند اول وقت نماز بخواند، اگر چه احتیاط آن است که نماز را تأخیربیندازد.

32-بدن نمازگزار
        بطلان نماز کسی که عمدا با لباس یا بدن نجس نماز بخواند
        799 - لباس نمازگزار باید پاک باشد. و اگر کسی عمدا با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است .

        بطلان نماز اگر نداند که نباید با بدن و لباس نجس نماز خواند
        800 - کسی که نمی داند با بدن و لباس نجس نماز باطل است و مقصر درندانستن حکم مسأله باشد، اگر با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل می باشد.

        بطلان نماز کسیکه نجاسات را نمی شناسد و با نجس نماز می خواند
        801 - اگر به واسطه تقصیر در ندانستن مسأله ، چیز نجسی را نداند نجس است ، مثلا نداند عرق شتر نجاستخوار نجس است و با آن نماز بخواند، نمازش باطل است .

        استحباب اعاده نماز اگر بعد از نماز بفهمد بدن یا لباسش نجس بوده است
        802 - اگر نداند که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده ، نماز او صحیح است . ولی احتیاط مستحب آن است که اگر وقت دارد دوباره آن نماز را بخواند.

        صحت نماز کسیکه نمی داند بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد
        802 - اگر نداند که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده ، نماز او صحیح است . ولی احتیاط مستحب آن است که اگر وقت دارد دوباره آن نماز را بخواند.

        بطلان نماز اگر در بین نماز یادش بیاید که بدن یا لباسش نجس است
        803 - اگر فراموش کند که بدن یا لباسش نجس است و در بین نماز یا بعد از آن یادش بیاید، باید نماز را دوباره بخواند، و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        وظیفه کسیکه در بین نماز بدن یا لباسش نجس شود
        804 - کسی که در وسعت وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز بدن یا لباس او نجس شود و پیش از آن که چیزی از نماز را با نجاست بخواند، ملتفت شودکه نجس شده یا بفهمد بدن یا لباس او نجس است و شک کند که همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده ، در صورتی که آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس یابیرون آوردن آن ، نماز را به هم نمی زند، باید در بین نماز بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض نماید یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده لباس رابیرون آورد. ولی چنانچه طوری باشد که اگر بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس راعوض کند یا بیرون آورد نماز به هم می خورد و اگر لباس را بیرون آورد برهنه می ماند، باید نماز را بشکند و با بدن و لباس پاک نماز بخواند.

        صحت نماز کسی که بعد از نماز بفهمد بدن یا لبایش نجس بوده است هر چند قبل از نماز شک داشته باشد
        807 - کسی که در پاک بودن بدن یا لباس خود شک دارد، چنانچه نماز بخواندو بعد از نماز بفهمد که بدن یا لباسش نجس بوده ، نماز او صحیح است .

        صحت نماز کسیکه بعد از نماز بفهمد بدن یا لباسش نجس بوده است هر چند قبل از نماز شک داشته باشد
        807 - کسی که در پاک بودن بدن یا لباس خود شک دارد، چنانچه نماز بخواندو بعد از نماز بفهمد که بدن یا لباسش نجس بوده ، نماز او صحیح است .

        صحت نماز کسیکه یقین دارد خون بدن یا لباسش از خونهای نجس نیست و بعد از نماز بفهمد اشتباه کرده است
        809 - اگر خونی در بدن یا لباس خود ببیند و یقین کند که از خونهای نجس نیست ،مثلا یقین کند که خون پشه است ، چنانچه بعداز نماز بفهمد از خونهایی بوده که نمی شود با آن نماز خواند، نماز او صحیح است .

        صحت نماز اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و در حال فراموشی با بدن و لباس آلوده به آن نماز بخواند
        811 - اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسدو در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون اینکه خود را آب بکشد غسل کند و نماز بخواند، غسل و نمازش باطل است . و نیز اگرجایی از اعضای وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد وپیش از آنکه آن جا را آب بکشد وضو بگیرد و نماز بخواند، وضو و نمازش باطل می باشد.

        وظیفه کسیکه فقط به اندازه یکی از بدن یا لباسش آب برای آبکشی دارد
        812 - کسی که یک لباس دارد، اگر بدن و لباسش نجس شود و به اندازه آب کشیدن یکی از آنها آب داشته باشد، چنانچه بتواند لباسش را بیرون آورد، باید بدن را آب بکشد و نماز را به دستوری که برای برهنگان گفته شد به جا آورد. و اگر به واسطه سرما یا عذر دیگر نتواند لباس را بیرون آورد، در صورتی که نجاست هر دومساوی باشد، مثلا هر دو بول یا خون باشد، یا نجاست بدن شدیدتر باشد، مثلا نجاستش بول باشد که باید دو مرتبه آن را آب کشید، احتیاط واجب آن است که بدن را آب بکشد. و اگر نجاست لباس بیشتر یا شدیدتر باشد، هر کدام از بدن یا لباس رابخواهد، می تواند آب بکشد.

        صحت نماز اگر بدن یا لباس نمازگزار به خون زخم یا جراحت یا دمل آلوده باشد
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز اگر بدن یا لباس نمازگزار به مقدار کمتر از یک اشرفی به خون آلوده باشد
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز با خون زخم و جراحت اگر آبکشی بدن یا لباس زحمت داشته باشد
        849 - اگر در بدن یا لباس نمازگزار خون زخم یا جراحت یا دمل باشد، چنانچه طوری است که آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس برای بیشتر مردم یا برای خصوص او سخت است ، تا وقتی که زخم یا جراحت یا دمل خوب نشده است ،می تواند با آن خون نماز بخواند. و همچنین است اگر چرکی که با خون بیرون آمده یا دوایی که روی زخم گذاشته اند و نجس شده ، در بدن یا لباس او باشد.

        بطلان نماز اگر خون زخم یا جراحت به آسانی قابل آبکشی باشد
        850 - اگر خون بریدگی و زخمی که به زودی خوب می شود و شستن آن آسان است ، دربدن یا لباس نمازگزار باشد، نماز او باطل است .

        ممنوعیت نماز اگر زخم یا جراحت بیش از معمول اطراف را آلوده کرده باشد
        851 - اگر جایی از بدن یا لباس که با زخم فاصله دارد به رطوبت زخم نجس شود،جایز نیست با آن نماز بخواند. ولی اگر مقداری از بدن یا لباس که معمولا به رطوبت زخم آلوده می شود، به رطوبت آن نجس شود، نماز خواندن با آن مانعی ندارد.

        جواز نماز خواندن با خون بواسیر
        852 - اگر از توی دهان و بینی و مانند اینهاست خونی به بدن یا لباس برسد احتیاط واجب آن است که با آن نماز نخواند ولی با خون بواسیرمیشود نماز خواند اگر چه دانه هایش در داخل باشد.

        ممنوعیت نماز اگر که از توی دهان و بینی و مانند آنها خونی به بدن و لباس برسد
        852 - اگر از توی دهان و بینی و مانند اینهاست خونی به بدن یا لباس برسد احتیاط واجب آن است که با آن نماز نخواند ولی با خون بواسیرمیشود نماز خواند اگر چه دانه هایش در داخل باشد.

        جواز نماز گزاردن با خونی که نمی داند مربوط به زخم بدن اوست یا خون دیگر
        853 - کسی که بدنش زخم است اگر در بدن یا لباس خود خونی ببیند و ندانداز زخم است یا خون دیگر با آن نماز خواندن مانعی ندارد.

        لزوم شستن بدن و لباس از خون زخم و جراحت پس از بهبودی آن
        854 - اگر چند زخم در بدن باشد و به طوری نزدیک هم باشند که یک زخم حساب شود، تا وقتی همه خوب نشده اند، نماز خواندن با خون آنها اشکال ندارد. ولی اگر به قدری از هم دور باشند که هر کدام یک زخم حساب شود، هر کدام که خوب شد، بایدبرای نماز بدن و لباس را از خون آن ، آب بکشد.

        بطلان نماز در خون حیض یا نفاس یا استحاضه هرچند بسیار کم باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        جواز نماز در خون سگ و خوک و کافر اگر چه کمتر از اشرفی باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        جواز نماز در خون مردار یا حیوان حرام گوشت اگر چه کمتر از اشرفی باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        صحت نماز اگر مجموع لکه های پراکنده خون کمتر از مقدار اشرفی باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        ممنوعیت نماز با خون کمتر از درهم اگر رطوبتی به آن خون برسد
        858 - اگر خون بدن یا لباس کمتر از درهم باشد و رطوبتی به آن برسد، درصورتی که خون و رطوبتی که به آن رسیده ، به اندازه درهم یا بیشتر شود و اطراف را آلوده کند، نماز با آن باطل است . بلکه اگر رطوبت و خون به اندازه درهم نشودو اطراف را هم آلوده نکند، نمازخواندن با آن اشکال دارد. ولی اگر رطوبت مخلوط به خون شود و از بین برود، نماز صحیح است .

        ممنوعیت نماز با بدن یا لباسی که خونی نیست ولی بر اثر تماس با خون نجس شده است هر چند مقدار نجس کمتر از درهم باشد
        859 - اگر بدن یا لباس خونی نشود ولی به واسطه رسیدن به خون نجس شود، اگرچه مقداری که نجس شده کمتر از درهم باشد، نمی شود با آن ، نماز خواند.

        ممنوعیت نماز در خون کمتر از درهم اگر نجاست دیگر روی خون بریزد
        860 - اگر خونی که در بدن یا لباس است ، کمتر از درهم باشد و نجاست دیگری به آن برسد، مثلا یک قطره بول روی آن بریزد، نماز خواندن با آن جایز نیست .

33-بدهى يا نماز
        تقدم پرداخت بدهی بر نماز خواندن
        754 - اگر وقت نماز وسعت دارد و طلبکار هم طلب خود را مطالبه می کند، درصورتی که ممکن است ، باید اول قرض خود را بدهد، بعد نماز بخواند. و همچنین است اگر کار واجب دیگری که باید فورا آن را بجا آورد، پیش آمد کند. مثلا ببیندمسجد نجس است ، که باید اول مسجد را تطهیر کند، بعد نماز بخواند. و چنانچه اول نماز بخواند معصیت کرده ، ولی نماز او صحیح است .

34-بطلان نماز
        بطلان نمازهائی که جهلا یا نسیانا با وضو باطل به جا آورده شده است
        265 - شرایط صحیح بودن وضو سیزده چیز است : شرط اول : آنکه آب وضو پاک باشد.

        بطلان نماز اگر در بین نماز یادش بیاید که بدن یا لبایش نجس است
        803 - اگر فراموش کند که بدن یا لباسش نجس است و در بین نماز یا بعد از آن یادش بیاید، باید نماز را دوباره بخواند، و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        بطلان غسل و نماز اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آنر ا فراموش کرده برسد و بدون آبکشی غسل کند
        811 - اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسدو در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون اینکه خود را آب بکشد غسل کند و نماز بخواند، غسل و نمازش باطل است . و نیز اگرجایی از اعضای وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد وپیش از آنکه آن جا را آب بکشد وضو بگیرد و نماز بخواند، وضو و نمازش باطل می باشد.

        بطلان وضو و نماز اگر جائی از اعضا وضو به چیزی که نجس بودنش را فراموش کرده ، برسد و بدون آبکشی وضو بگیرد
        811 - اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسدو در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون اینکه خود را آب بکشد غسل کند و نماز بخواند، غسل و نمازش باطل است . و نیز اگرجایی از اعضای وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد وپیش از آنکه آن جا را آب بکشد وضو بگیرد و نماز بخواند، وضو و نمازش باطل می باشد.

        بطلان وضو و نماز اگر جائی از اعضا وضو به چیزی که نجس بودنش را فراموش کرده، برسد و بدون آبکشی وضو بگیرد
        811 - اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسدو در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون اینکه خود را آب بکشد غسل کند و نماز بخواند، غسل و نمازش باطل است . و نیز اگرجایی از اعضای وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد وپیش از آنکه آن جا را آب بکشد وضو بگیرد و نماز بخواند، وضو و نمازش باطل می باشد.

        وجوب قضا نماز اگر بعد از وقت آن بفهمد نمازی که خوانده باطل بوده است
        1371 - اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را که خوانده باطل بوده باید قضای آن را بخواند.

35-بعداز نماز
        صحت نماز کسی که بعد از نماز شک کند مخرج را تطهیر کرده یا نه
        71 - اگر بعد از نماز شک کند که قبل از نماز مخرج را تطهیر کرده یا نه ، نمازی که خوانده صحیح است ، ولی برای نمازهای بعد باید تطهیر کند.

36-بلند خواندن نماز
        بطلان نماز اگر عمدا در جائی که باید آهسته بخواند بلند بخواند و بالعکس
        995 - اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

        صحت نماز اگر اشتباها یا از روی ندانستن در جائی که باید آهسته بخواند بلند بخواند و بالعکس
        995 - اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

        لازم نبودن تکرار مقداری از حمد و سوره که اشتباها بلند یا کوتاه خوانده است
        995 - اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

37-بهم خوردن نماز
        بطلان نماز در اثر کاری که صورت نماز را بهم بزند عمدی باشد یا سهوی
        1151 - اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند مثلا رنگش سرخ شود چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود باید نمازش را دوباره بخواند.

        صحت نماز اگر در بین آن شک کند که صورت نماز بهم خورده است یا نه
        1153 - اگر در بین نماز کاری انجام دهد یا مدتی ساکت شود و شک کند که نماز به هم خورده یا نه ، نمازش صحیح است .

38-بول كردن قبل از نماز
        استحباب بول کردن قبل از نماز و قبل از خواب
        82 - مستحب است انسان پیش از نماز و پیش از خواب و پیش از جماع وبعد از بیرون آمدن منی بول کند.

39-پرده در نماز جماعت
        فرادی شدن نماز ماموم اگر بعد از شروع به نماز پرده یا چیز دیگری بین او و امام فاصله شود
        1434 - اگر بعد از شروع به نماز بین مأموم و امام یا بین مأموم و کسی که مأموم به واسطه او متصل به امام است پرده یا چیز دیگری که پشت آن را نمی توان دید فاصله شود، نمازش فرادی می شود، و صحیح است .

40-پوشش در نماز
        استحباب پوشاندن ناف تا زانو در نماز
        788 - مرد باید در حال نماز اگر چه کسی او را نمی بیند، عورتین خود را بپوشاند.و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند.

        لزوم پوشاندن عورتین در نماز هر چند کسی او را نبیند
        788 - مرد باید در حال نماز اگر چه کسی او را نمی بیند، عورتین خود را بپوشاند.و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند.

        لزوم پوشیده بودن تمام بدن و سر و موی زن در نماز به استثنا صورت و دستها و پاها تا مچ
        789 - زن باید در موقع نماز تمام بدن ، حتی سر و موی خود را بپوشاند. ولی پوشاندن صورت به مقداری که در وضو شسته می شود، و دستها تا مچ ، و پاها تامچ پا لازم نیست . اما برای آنکه یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است ، باید مقداری از اطراف صورت و قدری پایین تر از مچ را هم بپوشاند.

        لزوم رعایت پوشش برای قضا سجده یا تشهد فراموش شده و سجده سهو
        790 - موقعی که انسان قضای سجده فراموش شده یا تشهد فراموش شده را بجامی آورد، بلکه بنابر احتیاط واجب در موقع سجده سهو هم ، باید خود را مثل موقع نماز بپوشاند.

        بطلان نماز در صورت نپوشاندن عورت عمدا یا جهلا
        791 - اگر انسان عمدا در نماز عورتش را نپوشاند، نمازش باطل است . بلکه اگر از روی ندانستن مسأله هم باشد، بنابر احتیاط واجب باید نمازش رادوباره بخواند.

        بطلان نماز در صورت نپوشاندن عورت عمدا یا جهلا
        791 - اگر انسان عمدا در نماز عورتش را نپوشاند، نمازش باطل است . بلکه اگر از روی ندانستن مسأله هم باشد، بنابر احتیاط واجب باید نمازش رادوباره بخواند.

        صحت نماز اگر بعد از نماز بفهمد که عورتش پیدا بوده است
        792 - اگر در بین نماز بفهمد که عورتش پیدا است ، باید آن را بپوشاند. و چنانچه پوشاندن عورت زیاد طول بکشد، احتیاط واجب آن است که نماز را تمام کند و دوباره بخواند. ولی اگر بعداز نماز بفهمد که در نماز عورت او پیدابوده ، نمازش صحیح است .

        لزوم پوشاندن عورت اگر در بین نماز بفهمد که عورتش پیداست
        792 - اگر در بین نماز بفهمد که عورتش پیدا است ، باید آن را بپوشاند. و چنانچه پوشاندن عورت زیاد طول بکشد، احتیاط واجب آن است که نماز را تمام کند و دوباره بخواند. ولی اگر بعداز نماز بفهمد که در نماز عورت او پیدابوده ، نمازش صحیح است .

        وظیفه کسیکه لباسش فقط در حال ایستاده عورتش را می پوشاند
        793 - اگر در حال ایستاده ، لباسش عورت او را می پوشاند، ولی ممکن است در حال دیگر مثلا در حال رکوع و سجود نپوشاند، چنانچه موقعی که عورت او پیدا می شود به وسیله ای آن را بپوشاند، نماز او صحیح است . ولی احتیاط مستحب آن است که باآن لباس نماز نخواند.

        جوازپوشاندن عورت در نماز با علف و برگ درخت
        794 - انسان می تواند در نماز خود را به علف و برگ درختان بپوشاند، ولی احتیاط مستحب آن است که موقعی خود را با اینها بپوشاند که چیز دیگری نداشته باشد.

        لزوم بجا آوردن نماز به صورت برهنه اگر ناچار باشد خود را با گل بپوشاند
        795 - اگر غیر از گل هیچ چیز ندارد که در نماز خود را بپوشاند، گل ساترنیست و می تواند برهنه نماز بخواند.

        لزوم تاخیر نماز اگر احتمال دهد تا آخر وقت می تواند خود را بپوشاند
        796 - اگر چیزی ندارد که در نماز خود را با آن بپوشاند، چنانچه احتمال دهدکه پیدا می کند، بنابر احتیاط واجب باید نماز را ت أخیر بیندازد و اگر چیزی پیدا نکرد، در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز بخواند.

        وظیفه کسیکه برای پوشاندن خود در نماز هیچ چیزی ندارد
        797 - کسی که می خواهد نماز بخواند، اگر برای پوشاندن خود حتی برگ درخت و علف نداشته باشد، و احتمال ندهد که تا آخر وقت چیزی پیدا کند که خود را باآن بپوشاند، در صورتی که نامحرم او را می بیند، باید نشسته نماز بخواند وعورت خود را با ران خود بپوشاند. و اگر کسی او را نمی بیند، ایستاده نمازبخواند و جلوی خود را با دست بپوشاند. و در هر صورت رکوع و سجود را بااشاره انجام می دهد و برای سجود سر را قدری پایین تر می آورد.

        باطل بودن نماز در اجزا حیوان حرام گوشت
        798 - لباس نمازگزار شش شرط دارد: اول : آنکه پاک باشد. دوم : آنکه مباح باشد. سوم : آنکه از اجزای مردار نباشد. چهارم : آنکه از حیوان حرام گوشت نباشد.پنجم و ششم : آنکه اگر نمازگزار مرد است ، لباس او ابریشم خالص و طلاباف نباشد.و تفصیل اینها در مسایل آینده گفته می شود.

        وجوب تهیه چیزی که با آن عورت خود را در نماز بپوشاند اگر چه به کرایه یا خریداری
        843 - اگر چیزی ندارد که در نماز عورت خود را با آن بپوشاند، واجب است اگرچه به کرایه یا خریداری باشد تهیه نماید. ولی اگر تهیه آن به قدری پول لازم دارد که نسبت به دارایی او زیاد است ، یا طوری است که اگر پول را به مصرف لباس برساند به حال او ضرر دارد، باید به دستوری که برای برهنگان گفته شد،نماز بخواند.

        وجوب تهیه چیزی که با آن عورت خود را در نماز بپوشاند اگر چه با عاریه کردن یا بخشش خواستن
        844 - کسی که لباس ندارد، اگر دیگری لباس به او ببخشد یا عاریه دهد، چنانچه قبول کردن آن برای او مشقت نداشته باشد، باید قبول کند. بلکه اگر عاریه کردن یا طلب بخشش برای او سخت نیست ، باید از کسی که لباس دارد طلب بخشش یاعاریه نماید.

41-تاخير نماز
        ارتکاب معصیت در صورتی که عمدا نماز را تاخیر بیندازد و ناچار به تیمم شود
        679 - اگر عمدا نماز را به قدری تاخیر بیندازد که وقت وضو یا غسل نداشته باشدمعصیت کرده ، ولی نماز او با تیمم صحیح است . اگر چه احتیاط مستحب آن است که قضای آن نماز را بخواند.

        صحت نماز در صورتیکه عمدا نماز را بقدری تاخیر اندازد که فقط برای تیمم وقت باشد
        679 - اگر عمدا نماز را به قدری تاخیر بیندازد که وقت وضو یا غسل نداشته باشدمعصیت کرده ، ولی نماز او با تیمم صحیح است . اگر چه احتیاط مستحب آن است که قضای آن نماز را بخواند.

        جواز مبادرت به نماز با تیمم اگر بداند که تا آخر وقت عذرش برطرف نمی شود
        715 - کسی که وظیفه اش تیمم است ، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند. ولی اگر بداند که تا آخروقت عذر او برطرف می شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند یادر تنگی وقت با تیمم نماز را بجا آورد.

        حرمت تاخیر نماز تا وقتی که بعضی رکعات آن خارج وقت واقع شود
        748 - کسی که به اندازه خواندن یک رکعت نماز وقت دارد، باید نماز را به نیت ادا بخواند. ولی نباید عمدا نماز را تا این وقت ت أخیر بیندازد.

        لزوم تاخیر نماز به آخر وقت اگر احتمال دهد که عذرش تا آخر وقت برطرف می شود
        752 - هرگاه انسان عذری دارد که اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند، ناچاراست با تیمم نماز بخواند، چنانچه بداند یا احتمال دهد که عذر او تا آخر وقت باقی است ، می تواند در اول وقت نماز بخواند. ولی اگر مثلا لباسش نجس باشدیا عذر دیگری داشته باشد و احتمال دهد که عذر او از بین می رود، بنابر احتیاطواجب باید صبر کند تا عذرش برطرف شود. و چنانچه عذر او برطرف نشد، در آخروقت نماز بخواند. و لازم نیست به قدری صبر کند که فقط بتواند کارهای واجب نمازرا انجام دهد، بلکه اگر برای مستحبات نماز مانند اذان و اقامه و قنوت هم وقت دارد، می تواند تیمم کند و نماز را با آن مستحبات بجا آورد.

        لزوم تاخیر نماز برای یاد گرفتن مسائلی که احتمال می دهد در ضمن نماز برایش پیش بیاید
        753 - کسی که مسایل نماز و شکیات و سهویات را نمیداند و احتمال میدهد که یکی از اینها در نماز پیش آید، باید برای یاد گرفتن اینها نماز را از اول وقت تأخیر بیندازد. ولی اگر اطمینان دارد که نماز را به طور صحیح تمام می کند، می توانددر اول وقت مشغول نماز شود. پس اگر در نماز مسأله ای که حکم آن را نمی داند پیش نیاید، نماز او صحیح است . و اگر مسأله ای که حکم آن را نمی داند پیش آید، می تواندبه یکی از دو طرفی که احتمال می دهد عمل نماید و نماز را تمام کند. ولی بعد ازنماز باید مسأله را بپرسد که اگر نمازش باطل بوده ، دوباره بخواند.

        لزوم تاخیر نماز اگر احتمال دهد تا آخر وقت می تواند خود را بپوشاند
        796 - اگر چیزی ندارد که در نماز خود را با آن بپوشاند، چنانچه احتمال دهدکه پیدا می کند، بنابر احتیاط واجب باید نماز را ت أخیر بیندازد و اگر چیزی پیدا نکرد، در آخر وقت مطابق وظیفه اش نماز بخواند.

        لزوم تاخیر نماز اگر احتمال دهد در آخر وقت می تواند ایستاده نماز بخواند
        976 - اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند، می تواند اول وقت نماز بخواند، اگر چه احتیاط آن است که نماز را تأخیربیندازد.

42-تاخير نماز در حضر
        شکسته بودن نماز در سفر هر چند در اول وقت مسافر نباشد و عمدا نماز نخواند
        1367 - مسافری که نماز نخوانده اگر پیش از تمام شدن وقت به وطنش برسد، یابه جایی برسد که می خواهد ده روز در آنجا بماند باید نماز را تمام بخواند و کسی که مسافر نیست اگر در اول وقت نماز نخواند و مسافرت کند در سفر باید نماز راشکسته بخواند.

43-تجويد در نماز
        فضیلت مد دادن به الف اگر بعد از آن همزه یا حرف ساکن باشد مثل جاء
        1003 - اگر در کلمه ای "واو" باشد و حرف قبل از "واو" در آن کلمه پیش داشته باشد و حرف بعد از "واو" در آن کلمه همزه (ء) باشد مثل کلمه "سوء" بهتر است آن "واو" را مد بدهد، یعنی آن را بکشد و همچنین اگر در کلمه ای "الف "باشد و حرف قبل از "الف " در آن کلمه زبر داشته باشد و حرف بعد از "الف " درآن کلمه همزه باشد مثل "جاء"، بهتر است "الف " آن را بکشد و نیز اگر درکلمه ای (ی ) باشد و حرف پیش از (ی ) در آن کلمه زیر داشته باشد و حرف بعد از (ی )در آن کلمه همزه باشد مثل "جی ء"، بهتر آن است (ی ) را با مد بخواند و اگر بعداز این "واو" و "الف " و (ی ) بجای همزه (ء) حرفی باشد که ساکن است ، یعنی زیر وزبر و پیش ندارد باز هم بهتر آن است این سه حرف را با مد بخواند، مثلا در"و لا الضالین " که بعد از "الف " حرف "لام " ساکن است ، بهتر آن است "الف " آن را با مد بخواند.

        فضیلت مد دادن به واوی که قبل از آن ضمه و بعد از آن همزه یا حرف ساکن باشد مثل سوء
        1003 - اگر در کلمه ای "واو" باشد و حرف قبل از "واو" در آن کلمه پیش داشته باشد و حرف بعد از "واو" در آن کلمه همزه (ء) باشد مثل کلمه "سوء" بهتر است آن "واو" را مد بدهد، یعنی آن را بکشد و همچنین اگر در کلمه ای "الف "باشد و حرف قبل از "الف " در آن کلمه زبر داشته باشد و حرف بعد از "الف " درآن کلمه همزه باشد مثل "جاء"، بهتر است "الف " آن را بکشد و نیز اگر درکلمه ای (ی ) باشد و حرف پیش از (ی ) در آن کلمه زیر داشته باشد و حرف بعد از (ی )در آن کلمه همزه باشد مثل "جی ء"، بهتر آن است (ی ) را با مد بخواند و اگر بعداز این "واو" و "الف " و (ی ) بجای همزه (ء) حرفی باشد که ساکن است ، یعنی زیر وزبر و پیش ندارد باز هم بهتر آن است این سه حرف را با مد بخواند، مثلا در"و لا الضالین " که بعد از "الف " حرف "لام " ساکن است ، بهتر آن است "الف " آن را با مد بخواند.

        فضیلت مد دادن به یاء اگر بعد از آن همزه یا حرف ساکن باشد مثل جیء
        1003 - اگر در کلمه ای "واو" باشد و حرف قبل از "واو" در آن کلمه پیش داشته باشد و حرف بعد از "واو" در آن کلمه همزه (ء) باشد مثل کلمه "سوء" بهتر است آن "واو" را مد بدهد، یعنی آن را بکشد و همچنین اگر در کلمه ای "الف "باشد و حرف قبل از "الف " در آن کلمه زبر داشته باشد و حرف بعد از "الف " درآن کلمه همزه باشد مثل "جاء"، بهتر است "الف " آن را بکشد و نیز اگر درکلمه ای (ی ) باشد و حرف پیش از (ی ) در آن کلمه زیر داشته باشد و حرف بعد از (ی )در آن کلمه همزه باشد مثل "جی ء"، بهتر آن است (ی ) را با مد بخواند و اگر بعداز این "واو" و "الف " و (ی ) بجای همزه (ء) حرفی باشد که ساکن است ، یعنی زیر وزبر و پیش ندارد باز هم بهتر آن است این سه حرف را با مد بخواند، مثلا در"و لا الضالین " که بعد از "الف " حرف "لام " ساکن است ، بهتر آن است "الف " آن را با مد بخواند.

        فضیلت ترک وقف به حرکت و وصل به سکون در قرائت نماز
        1004 - احتیاط مستحب آن است که در نماز، وقف به حرکت و وصل به سکون ننماید. و معنی وقف به حرکت آن است که زیر یا زبر یا پیش آخر کلمه ای را بگویدو بین آن کلمه و کلمه بعدش فاصله دهد. مثلا بگوید "الرحمن الرحیم " و میم "الرحیم "را زیر بدهد و بعد قدری فاصله دهد و بگوید: "مالک یوم الدین ". و معنی وصل به سکون آن است که زیر یا زبر یا پیش کلمه ای را نگوید و آن کلمه را به کلمه بعدبچسباند، مثل آنکه بگوید : "الرحمن الرحیم " و میم "الرحیم " را زیر ندهد و فورا"مالک یوم الدین " را بگوید.

44-تدبر در نماز
        استحباب شمرده خواندن حمد و سوره و توجه به معانی آیات
        1017 - مستحب است در رکعت اول پیش از خواندن حمد بگوید: "اعوذ بالله من الشیطان الرجیم " و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر "بسم الله " را بلندبگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند، یعنی آن آیه رابه آیه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجه داشته باشد.اگر نماز را به جماعت می خواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی می خواندبعد از آنکه حمد خودش تمام شد بگوید: "الحمد لله رب العالمین ". بعد از خواندن سوره "قل هو الله احد" یک یا دو یا سه مرتبه "کذلک الله ربی " یا سه مرتبه "کذلک الله ربنا" بگوید، بعد از خواندن سوره کمی صبر کند و بعد تکبیر پیش ازرکوع را بگوید یا قنوت را بخواند.

45-ترتيب در نماز
        صحت نماز عصری که اشتباها قبل از نماز ظهر خوانده شود
        731 - نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر اوقضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است . و اگر کسی اشتباها نمازظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است .

46-ترتيب نماز
        لزوم برگرداندن نیت به نماز مغرب اگر سهوا مشغول عشا شود و به رکوع چهارم نرسیده باشد
        738 - اگر پیش از خواندن نماز مغرب ، سهوا مشغول نماز عشا شود و در بین نمازبفهمد که اشتباه کرده ، چنانچه به رکوع رکعت چهارم نرفته است ، باید نیت رابه نماز مغرب برگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عشا را بخواند. و اگر به رکوع رکعت چهارم رفته باید نماز را تمام کند، بعد نماز مغرب را بخواند. اما اگر تمام آنچه را خوانده ، در وقت مخصوص نماز مغرب خوانده باشد و پیش از رکوع رکعت چهارم یادش بیاید، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز راتمام کند و بعد از آن عشا را بخواند. ولی احتیاط مستحب آن است که بعد از نمازعشا، دوباره نماز مغرب و عشا را بخواند و این احتیاط خیلی خوب است .

        وظیفه کسیکه قبل از نماز مغرب، نماز عشا خوانده و در رکوع رکعت چهارم متوجه شده است
        738 - اگر پیش از خواندن نماز مغرب ، سهوا مشغول نماز عشا شود و در بین نمازبفهمد که اشتباه کرده ، چنانچه به رکوع رکعت چهارم نرفته است ، باید نیت رابه نماز مغرب برگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عشا را بخواند. و اگر به رکوع رکعت چهارم رفته باید نماز را تمام کند، بعد نماز مغرب را بخواند. اما اگر تمام آنچه را خوانده ، در وقت مخصوص نماز مغرب خوانده باشد و پیش از رکوع رکعت چهارم یادش بیاید، باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز راتمام کند و بعد از آن عشا را بخواند. ولی احتیاط مستحب آن است که بعد از نمازعشا، دوباره نماز مغرب و عشا را بخواند و این احتیاط خیلی خوب است .

        بطلان نماز عصر و نماز عشا اگر عمدا قبل از نماز ظهر و نماز مغرب بجا آورده شوند
        755 - انسان باید نماز عصر را بعد از نماز ظهر، و نماز عشا را بعد از نمازمغرب بخواند. و اگر عمدا نماز عصر را پیش از نماز ظهر و نماز عشا را پیش ازنماز مغرب بخواند، باطل است .

        لزوم تقدیم نماز ظهر بر نماز عصر و نماز مغرب بر نماز عشا
        755 - انسان باید نماز عصر را بعد از نماز ظهر، و نماز عشا را بعد از نمازمغرب بخواند. و اگر عمدا نماز عصر را پیش از نماز ظهر و نماز عشا را پیش ازنماز مغرب بخواند، باطل است .

        بطلان نمازی که به نیت نماز مغرب شروع کرده و در بین آن می فهمد که نماز مغرب را قبلا خوانده است
        756 - اگر به نیت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بین نماز یادش بیاید که نمازظهر را خوانده است ، نمی تواند نیت را به نماز عصر برگرداند، بلکه باید نمازرا بشکند و نماز عصر را بخواند. و همینطور است در نماز مغرب و عشا.

        وظیفه کسی که در بین نماز عصر نیت را به نماز ظهر برگرداند و دوباره یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده است
        757 - اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند و داخل رکن شود و بعد یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده ، نمازش باطل است و باید نماز عصر را بخواند. ولی اگر پیش از داخل شدن در رکن یادش بیاید، باید نیت را به نماز عصر برگرداند و آنچه به نیت ظهرخوانده ، دوباره به نیت عصر بخواند، و نمازش صحیح است .

        لزوم برگرداندن نیت به نماز ظهر اگر در بین نماز عصر شک کند که ظهر را خوانده است یا نه
        758 - اگر در بین نماز عصر شک کند که نماز ظهر را خوانده یا نه ، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند. ولی اگر وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز مغرب می شود، باید به نیت نماز عصر، نماز را تمام کند و نماز ظهرش قضاندارد.

        لزوم برگرداندن نیت به نماز مغرب اگر در بین نماز عشا شک کند که مغرب را خوانده است یا نه
        759 - اگر در نماز عشا پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب راخوانده یا نه ، چنانچه وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز، نصف شب می شود، باید به نیت عشا نماز را تمام کند. و اگر بیشتر وقت دارد، بایدنیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه رکعتی تمام کند، بعد نماز عشا رابخواند.

        وظیفه کسی که در نماز عشا بعد از رسیدن به رکوع رکعت چهارم شک کند که مغرب را خوانده یا نه
        760 - اگر در نماز عشا بعد از رسیدن به رکوع رکعت چهارم ، شک کند که نمازمغرب را خوانده یا نه ، باید نماز را تمام کند، بعد نماز مغرب رابخواند. ولی اگراین شک در وقت مخصوص به نماز عشا باشد، خواندن نماز مغرب لازم نیست .

        بطلان نماز در صورت بهم زدن ترتیب نماز از روی عمد
        1108 - اگر عمدا ترتیب نماز را به هم بزند مثلا سوره را پیش از حمد بخواندیا سجود را پیش از رکوع بجا آورد، نماز باطل می شود.

47-ترجمه نماز
        ترجمه سوره حمد و سوره توحید و اذکار رکوع و سجود
        1121 - اگر عمدا قنوت نخواند قضا ندارد و اگر فراموش کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید مستحب است بایستد و بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید مستحب است بعد از رکوع قضا کند و اگر در سجده یادش بیاید مستحب است بعد از سلام نماز قضا نماید.

        ترجمه قنوت و تسبیحات اربعه و تشهد و سلام نماز
        1121 - اگر عمدا قنوت نخواند قضا ندارد و اگر فراموش کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید مستحب است بایستد و بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید مستحب است بعد از رکوع قضا کند و اگر در سجده یادش بیاید مستحب است بعد از سلام نماز قضا نماید.

48-تسبيحات در نماز جماعت
        لزوم اکتفا به یک تسبیحات اگر یک رکعت از امام عقب باشد و وقت برای بار کافی نباشد
        1440 - اگر موقعی که امام در رکعت دوم نماز چهار رکعتی است اقتدا کند، بایددر رکعت دوم نمازش که رکعت سوم امام است ، بعد از دو سجده بنشیند و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخیزد، و چنانچه برای گفتن سه مرتبه تسبیحات وقت ندارد،یک مرتبه بگوید و در رکوع یا سجده خود را به امام برساند.

49-تشهد در نماز
        وجوب تشهد بعد از رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا
        1100 - در رکعت دوم تمام نمازهای واجب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا باید انسان بعد از سجده دوم بنشیند و در حال آرام بودن بدن تشهد بخواند یعنی بگوید: "اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له واشهد ان محمداعبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آل محمد".

        وجوب تشهد بعد از رکعت دوم همه نمازهای واجب و رکعت سوم نماز مغرب
        1100 - در رکعت دوم تمام نمازهای واجب و رکعت سوم نماز مغرب و رکعت چهارم نماز ظهر و عصر و عشا باید انسان بعد از سجده دوم بنشیند و در حال آرام بودن بدن تشهد بخواند یعنی بگوید: "اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له واشهد ان محمداعبده و رسوله اللهم صل علی محمد و آل محمد".

        ترجمه تشهد و سلام در نماز
        1121 - اگر عمدا قنوت نخواند قضا ندارد و اگر فراموش کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید مستحب است بایستد و بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید مستحب است بعد از رکوع قضا کند و اگر در سجده یادش بیاید مستحب است بعد از سلام نماز قضا نماید.

50-تشهد در نماز جماعت
        وظیفه کسیکه یک رکعت از امام عقب افتاده است وقتی امام تشهد رکعت آخر را می خواند
        1452 - کسی که یک رکعت از امام عقب مانده وقتی امام تشهد رکعت آخر رامی خواند می تواند برخیزد و نماز را تمام کند و یا انگشتان دست ، و سینه پا رابه زمین بگذارد و زانوها را بلند نگه دارد و صبر کند تا امام سلام نماز را بگوید وبعد برخیزد.

51-تعجيل در نماز
        لزوم مبادرت به نماز اگر بداند آخر وقت عادت می شود
        470 - هرگاه وقت نماز داخل شود و بداند که اگر نماز را تأخیر بیندازدحائض می شود، باید فورا نماز بخواند.

        استحباب خواندن نماز در اول وقت آن
        751 - مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند، و راجع به آن خیلی سفارش شده است . و هر چه به اول وقت نزدیکتر باشد، بهتر است . مگر آنکه ت أخیر آن از جهتی بهتر باشد، مثلا صبر کند که نماز را به جماعت بخواند.

52-تعقيب نماز
        استحباب خواندن ذکر و دعا و قرآن بعد از هر نماز
        1122 - مستحب است انسان بعد از نماز مقداری مشغول تعقیب یعنی خواندن ذکر ودعا و قرآن شود و بهتر است پیش از آنکه از جای خود حرکت کند و وضو و غسل وتیمم او باطل شود رو به قبله تعقیب را بخواند و لازم نیست تعقیب به عربی باشدولی بهتر است چیزهایی را که در کتابهای دعا دستور داده اند بخواند و از تعقیبهایی که خیلی سفارش شده است تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها است که باید به این ترتیب گفته شود: 34 مرتبه "الله اکبر"، بعد 33 مرتبه "الحمد لله "، بعد از آن 33 مرتبه "سبحان الله " و می شود "سبحان الله " را پیش از "الحمد الله " گفت ولی بهتر است بعد از "الحمد الله " گفته شود.

        تاکید فراوان بر تسبیح حضرت زهرا علیه السلام در تعقیب نماز و کیفیت آن
        1122 - مستحب است انسان بعد از نماز مقداری مشغول تعقیب یعنی خواندن ذکر ودعا و قرآن شود و بهتر است پیش از آنکه از جای خود حرکت کند و وضو و غسل وتیمم او باطل شود رو به قبله تعقیب را بخواند و لازم نیست تعقیب به عربی باشدولی بهتر است چیزهایی را که در کتابهای دعا دستور داده اند بخواند و از تعقیبهایی که خیلی سفارش شده است تسبیح حضرت زهرا سلام الله علیها است که باید به این ترتیب گفته شود: 34 مرتبه "الله اکبر"، بعد 33 مرتبه "الحمد لله "، بعد از آن 33 مرتبه "سبحان الله " و می شود "سبحان الله " را پیش از "الحمد الله " گفت ولی بهتر است بعد از "الحمد الله " گفته شود.

        استحباب سجده شکر بعد از نماز و کیفیت آن
        1123 - مستحب است بعد از نماز سجده شکر نماید و همین قدر که پیشانی را به قصدشکر بر زمین بگذارد کافی است ، ولی بهتر است صد مرتبه یا سه مرتبه یا یک مرتبه "شکرا لله " یا "شکرا" یا "عفوا" بگوید و نیز مستحب است هر وقت نعمتی به انسان می رسد یا بلائی از او دور می شود سجده شکر بجا آورد.

53-تعليم نماز
        جایز نبودن اجرت برای یاددادن واجبات نماز
        999 - احتیاط واجب آن است که برای یاددادن واجبات نماز مزد نگیرد، ولی برای مستحبات آن اشکال ندارد.

        جواز اجرت گرفتن بر آموزش مستحبات نماز
        999 - احتیاط واجب آن است که برای یاددادن واجبات نماز مزد نگیرد، ولی برای مستحبات آن اشکال ندارد.

54-تكبيرها در نماز ميت
        لزوم پی در پی بودن تکبیرها و دعاها در نماز میت
        609 - باید تکبیرها و دعاها را طوری پشت سر هم بخواند که نماز از صورت خودخارج نشود.

        استحباب بلند کردن دستها در هر تکبیر در نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

55-تكبيرهاى بين نماز
        استحباب بالا بردن دستها تا مقابل گوش در موقع تکبیرة الاحرام و تکبیرهای بین نماز
        955 - مستحب است موقع گفتن تکبیر اول نماز و تکبیرهای بین نماز، دستها را تامقابل گوشها بالا ببرد.

56-تكرار در نماز
        جواز تکرار بعضی از کلمات نماز از روی احتیاط و یا عمدا
        1136 - اگر چیزی از حمد و سوره و ذکرهای نماز را عمدا یا احتیاطا چند مرتبه بگوید اشکال ندارد.

57-تكرار نماز
        استحباب شرکت در نماز جماعت برای کسیکه قبلا نمازش را فرادی خوانده است
        1403 - وقتی که جماعت بر پا می شود مستحب است کسی که نمازش را فرادی خوانده دوباره با جماعت بخواند و اگر بعد بفهمد که نماز اولش باطل بوده نماز دوم اوکافی است .

        حکم امام یا مامومی که بخواهند نمازی را که به جماعت خوانده اند دوباره بخوانند
        1404 - اگر امام یا مأموم بخواهد نمازی را که به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند، در صورتی که جماعت دوم و اشخاص آن غیر از اول باشد، اشکال ندارد.

58-تكيه دادن در نماز
        لزوم بی حرکت بودن و تکیه ندادن در حال قیام
        961 - موقعی که ایستاده است باید بدن را حرکت ندهد و به طرفی خم نشود وبه جایی تکیه نکند. ولی اگر از روی ناچاری باشد، یا در حال خم شدن برای رکوع پاها را حرکت دهد، اشکال ندارد.

59-تلفظ نماز
        بطلان نماز اگر بجای آنکه تلفظ صحیح کلمه ای را یاد بگیرد آنرا دو جور یا بیشتر بخواند
        1002 - اگر زیر و زبر کلمه ای را نداند باید یاد بگیرد، ولی اگر کلمه ای را که وقف کردن آخر آن جایز است همیشه وقف کند یاد گرفتن زیر و زبر آن لازم نیست و نیز اگر نداند مثلا کلمه ای به (س ) است یا به (ص ) باید یاد بگیرد وچنانچه دو جور یا بیشتر بخواند، مثل آن که در "اهدنا الصراط المستقیم "، "مستقیم "را یک مرتبه با "سین " و یک مرتبه با "صاد" بخواند نمازش باطل است ، مگرآنکه هر دو جور قرائت شده باشد و به امید رسیدن به واقع بخواند.

60-ثواب نماز
        از حساب بیرون بودن ثواب نماز جماعتی که تعداد مامومین آن به ده نفر برسد
        1400 - در روایتی وارد شده است که اگر یک نفر به امام جماعت اقتدا کندهر رکعت از نماز آنان ثواب صدو پنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا کنند هررکعتی ثواب ششصد نماز دارد و هرچه بیشتر شوند ثواب نمازشان بیشتر می شود تا به ده نفر برسند و عده آنان که از ده گذشت اگر تمام آسمانها کاغذ و دریاها مرکب ودرختها قلم و جن و انس و ملائکه نویسنده شوند، نمی توانند ثواب یک رکعت آن رابنویسند.

61-جمع خواندن نماز
        وجوب جمع خواندن کسی که وطن سوم و مازاد دارد
        1332 - کسی که در دو محل زندگی می کند مثلا شش ماه در شهری و شش ماه در شهردیگر می ماند، هر دو وطن او است . و اگر بیشتر از دو محل را برای زندگی خوداختیار کرده باشد اشکال دارد و باید احتیاط مراعات شود.

62-حائض در نماز ميت
        استحباب تنها ایستادن زن حائض در صفی جداگانه در نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

63-حرف زدن در نماز
        باطل شدن نماز در اثر تلفظ عمدی کلمه ای معنا دار اگر چه یک حرفی باشد
        1132 - اگر کلمه ای بگوید که یک حرف دارد چنانچه آن کلمه معنی داشته باشد مثل (ق ) که در زبان عرب به معنای این است که "نگهداری کن " چنانچه معنی آن رابداند و قصد آن را نماید نمازش باطل می شود، بلکه اگر قصد معنای آن رانکند ولی ملتفت معنای آن باشد احتیاط واجب آن است که نماز را دوباره بخواند.

        باطل شدن نماز در اثر گفتن آخ یا آه
        1133 - سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشیدن در نماز اشکال ندارد ولی گفتن آخ وآه و مانند اینها که دو حرف است اگر عمدی باشد نماز را باطل می کند.

        لزوم دو سجده سهو در صورتی که سهوا در نماز حرف بزند
        1237 - اگر انسان اشتباها یا به خیال این که نمازش تمام شده حرف بزند بایددو سجده سهو بجا آورد.

        بطلان نماز اگر برای فوت کردن جای سجده دو حرف از دهانش بیرون آید
        1092 - قرآن خواندن در سجده مکروه است و نیز مکروه است برای برطرف کردن گردو غبار جای سجده را فوت کند و اگر در اثر فوت کردن دو حرف از دهان بیرون آید نماز باطل است . و غیر اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصل گفته شده است .

        بطلان نماز اگر عمدا کلمه ای بگوید که دو حرف یا بیشتر باشد هر چند بی معنی باشد
        1131 - اگر عمدا همه صورت را به طرف راست یا چپ قبله برگرداند نمازش باطل است ، بلکه اگر سهوا هم صورت را به این مقدار برگرداند احتیاطواجب آن است که نماز را دوباره بخواند و لازم نیست که نماز اول را تمام نماید،ولی اگر سر را کمی بگرداند عمدا باشد یا اشتباها نمازش باطل نمی شود.

        صحت نماز اگر سهوا در نماز حرف بزند
        1131 - اگر عمدا همه صورت را به طرف راست یا چپ قبله برگرداند نمازش باطل است ، بلکه اگر سهوا هم صورت را به این مقدار برگرداند احتیاطواجب آن است که نماز را دوباره بخواند و لازم نیست که نماز اول را تمام نماید،ولی اگر سر را کمی بگرداند عمدا باشد یا اشتباها نمازش باطل نمی شود.

        وجوب دو سجده سهو اگر بین نماز ندانسته حرف بزند
        1236 - برای سه چیز بعد از سلام نماز، انسان باید دو سجده سهو به دستوری که بعدا گفته می شود بجا آورد: اول : آنکه در بین نماز، سهوا حرف بزند. دوم : آنکه یک سجده را فراموش کند. سوم : آنکه در نماز چهار رکعتی بعد از سجده دوم شک کند که چهار رکعت خوانده یا پنج رکعت . و در دو مورد هم احتیاط واجب آن است که سجده سهو بنماید: اول : در جایی که نباید نماز را سلام دهد، مثلا در رکعت اول سهوا سلام بدهد. دوم : آنکه تشهد را فراموش کند.

        کفایت دو سجده سهو اگر در نماز مدتی پی در پی حرف بزند
        1240 - اگر در نماز سهوا مدتی حرف بزند و تمام آنها یک مرتبه حساب شود، دوسجده سهو بعد از سلام نماز کافی است .

64-حركت در نماز
        لزوم بی حرکت بودن و تکیه ندادن در حال قیام
        961 - موقعی که ایستاده است باید بدن را حرکت ندهد و به طرفی خم نشود وبه جایی تکیه نکند. ولی اگر از روی ناچاری باشد، یا در حال خم شدن برای رکوع پاها را حرکت دهد، اشکال ندارد.

        جایز بودن حرکت مختصر بدن در نماز مگر در وقت تکبیره الاحرام و قیام متصل به رکوع
        962 - اگر موقعی که ایستاده از روی فراموشی بدن را حرکت دهد یا به طرفی خم شودیا به جایی تکیه کند اشکال ندارد. ولی در قیام موقع گفتن تکبیرة الاحرام وقیام متصل به رکوع اگر از روی فراموشی هم باشد، بنابر احتیاط واجب باید نمازرا تمام کند و دوباره بخواند.

        لزوم سکوت در نماز اگر بخواهد کمی جلو یا عقب رود و یا کمی به چپ و راست متمایل شود
        965 - موقعی که انسان در نماز می خواهد کمی جلو یا عقب رود یا کمی بدن را به طرف راست یا چپ حرکت دهد، باید چیزی نگوید، ولی "بحول الله و قوته اقوم واقعد" را باید در حال برخاستن بگوید، و در موقع گفتن ذکرهای واجب هم بدن بایدبی حرکت باشد. بلکه احتیاط واجب آن است که در موقع گفتن ذکرهای مستحبی نماز، باید بدنش آرام باشد.

        لزوم اعاده نماز اگر در حال حرکت بدن به قصد ذکری که در نماز دستور داده اند ذکر بگوید
        966 - اگر در حال حرکت بدن ذکر بگوید، مثلا موقع رفتن به رکوع یا رفتن به سجده تکبیر بگوید، چنانچه آن را به قصد ذکری که در نماز دستور داده اند بگوید، باید احتیاطا نماز را دوباره بخواند. و اگر به این قصد نگوید بلکه بخواهدذکری گفته باشد، نماز صحیح است .

        استحباب ترک حرکت دست و انگشتان در موقع خواندن حمد و سوره
        967 - حرکت دادن دست و انگشتان در موقع خواندن حمد اشکال ندارد، اگر چه احتیاط مستحب آن است که آنها را هم حرکت ندهد.

65-حيض شدن در نماز
        بطلان نماز اگر در بین آن حیض شود
        464 - اگر زن دربین نماز حائض شود، نماز او باطل است .

        بطلان نماز اگر بعد از نماز بفهمد که در بین نماز حائض شده است
        465 - اگر زن در بین نماز شک کند که حائض شده یا نه ، نماز او صحیح است . ولی اگر بعد از نماز بفهمد که در بین نماز حائض شده ، نمازی که خوانده باطل است .

        صحت نماز اگر زن در بین نماز شک کند که حائض شده است
        465 - اگر زن در بین نماز شک کند که حائض شده یا نه ، نماز او صحیح است . ولی اگر بعد از نماز بفهمد که در بین نماز حائض شده ، نمازی که خوانده باطل است .

66-حيض و نماز آيات
        نماز آیات در حال حیض و نفاس و پس از آن
        1506 - اگر در حال حیض یا نفاس زن ، آفتاب یا ماه بگیرد و تا آخرمدتی که خورشید یا ماه باز می شوند در حال حیض یا نفاس باشد، نماز آیات بر اوواجب نیست و قضا هم ندارد.

67-خشوع در نماز
        توصیه به حفظ حالت خشوع و خضوع و توجه در نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

        کراهت هر کاری که خضوع و خشوع نمازگزار را از بین ببرد
        1155 - اگر در بین نماز غذایی را که لای دندانها مانده فرو ببرد نمازش باطل نمی شود و اگر قند یا شکر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نمازکم کم آب شود و فرو رود نمازش اشکال پیدا می کند.

68-خضوع در نماز
        کراهت هر کاری که خضوع و خشوع نمازگزار را از بین ببرد
        1155 - اگر در بین نماز غذایی را که لای دندانها مانده فرو ببرد نمازش باطل نمی شود و اگر قند یا شکر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نمازکم کم آب شود و فرو رود نمازش اشکال پیدا می کند.

69-خنده در نماز
        بطلان نماز اگر برای جلوگیری از خنده حالش تغییر کند و از صورت نمازگزار خارج شود
        1151 - اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند مثلا رنگش سرخ شود چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود باید نمازش را دوباره بخواند.

70-خوابيدن بين نماز
        لزوم اعاده نماز اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و نداند در سجده نماز خوابیده است یا در سجده شکر
        1129 - اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شک کند که در سجده آخر نمازاست یا در سجده شکر باید آن نماز را دوباره بخواند.

71-خوابيدن در بين نماز
        لزوم اعاده نماز اگر نداند که در بین نماز خوابش برده است یا بعد از آن
        1127 - کسی که بی اختیار خوابش برده اگر نداند که در بین نماز خوابش برده یابعد از آن بنابر احتیاط واجب باید نمازش را دوباره بخواند ولی اگرتمام شدن نماز را بداند و شک کند که خواب در بین نماز بوده یا بعد نمازش صحیح است .

        صحت نماز اگر بداند با اختیار خود خوابیده و نداند بین نماز خوابیده یا بعد از آن
        1128 - اگر بداند به اختیار خودش خوابیده و شک کند که بعد از نماز بوده یا دربین نماز یادش رفته که مشغول نماز است و خوابیده نمازش صحیح است .

72-خوردن در نماز
        بطلان نماز در اثر خوردن و آشامیدنی که صورت نماز را بهم بزند
        1153 - اگر در بین نماز کاری انجام دهد یا مدتی ساکت شود و شک کند که نماز به هم خورده یا نه ، نمازش صحیح است .

        اشکال داشتن اکل و شرب در نماز مطلقا
        1154 - احتیاط واجب آن است که در نماز هیچ چیز نخورد و نیاشامد چه موالات نماز به هم بخورد یا نخورد و چه بگویند نماز می خواند یا نگویند.

        جواز فرو بردن غذائی که در لای دندانها مانده است در نماز
        1155 - اگر در بین نماز غذایی را که لای دندانها مانده فرو ببرد نمازش باطل نمی شود و اگر قند یا شکر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نمازکم کم آب شود و فرو رود نمازش اشکال پیدا می کند.

73-خون در نماز
        صحت نماز اگر مجموع لکه های پراکنده خون کمتر از مقدار اشرفی باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        یک خون به حساب آمدن دو طرف خونی لباس بی آستر
        856 - خونی که به لباس بی آستر بریزد و به پشت آن برسد، یک خون حساب می شود. ولی اگر پشت آن ، جدا خونی شود، بنابر احتیاط واجب باید هر کدام را جداحساب نمود. پس اگر خونی که در پشت و روی لباس است ، روی هم کمتر ازدرهم باشد نماز با آن صحیح ، و اگر بیشتر باشد، نماز با آن نماز باطل است .

        جدا به حساب آمدن خون آستر اگر آستر لباس هم به خون آلوده شود
        857 - اگر خون روی لباسی که آستر دارد بریزد و به آستر آن برسد، و یا به آستر بریزد و روی لباس خونی شود، باید هر کدام را جدا حساب نمود. پس اگرخون روی لباس و آستر کمتر از درهم باشد، نماز با آن صحیح ، و اگر بیشتر باشد،نماز با آن باطل است .

        ممنوعیت نماز با خون کمتر از درهم اگر رطوبتی به آن خون برسد
        858 - اگر خون بدن یا لباس کمتر از درهم باشد و رطوبتی به آن برسد، درصورتی که خون و رطوبتی که به آن رسیده ، به اندازه درهم یا بیشتر شود و اطراف را آلوده کند، نماز با آن باطل است . بلکه اگر رطوبت و خون به اندازه درهم نشودو اطراف را هم آلوده نکند، نمازخواندن با آن اشکال دارد. ولی اگر رطوبت مخلوط به خون شود و از بین برود، نماز صحیح است .

        ممنوعیت نماز با بدن یا لباسی که خونی نیست ولی بر اثر تماس با خون نجس شده است هر چند مقدار نجس کمتر از درهم باشد
        859 - اگر بدن یا لباس خونی نشود ولی به واسطه رسیدن به خون نجس شود، اگرچه مقداری که نجس شده کمتر از درهم باشد، نمی شود با آن ، نماز خواند.

        ممنوعیت نماز در خون کمتر از درهم اگر نجاست دیگر روی خون بریزد
        860 - اگر خونی که در بدن یا لباس است ، کمتر از درهم باشد و نجاست دیگری به آن برسد، مثلا یک قطره بول روی آن بریزد، نماز خواندن با آن جایز نیست .

74-دعاكردن در نماز
        جواز دعا کردن در نماز به زبان عربی و غیر عربی
        1135 - خواندن قرآن در نماز غیر از چهار سوره ای که سجده واجب دارد و دراحکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد.

75-دفن بدون نماز
        وجوب نماز خواندن بر قبر میت اگر بدون نماز دفن شده باشد یا نماز خوانده شده باطل باشد
        607 - اگر میت را عمدا یا از روی فراموشی یا به جهت عذری بدون نماز دفن کنند،یا بعد از دفن معلوم شود، نمازی که بر او خوانده شده باطل بوده است ، تا وقتی جسد او از هم نپاشیده ، واجب است با شرطهایی که برای نماز میت گفته شد به قبرش نماز بخوانند.

76-ذكر در نماز
        لزوم اعاده نماز اگر در حال حرکت بدن به قصد ذکری که در نماز دستور داده اند ذکر بگوید
        966 - اگر در حال حرکت بدن ذکر بگوید، مثلا موقع رفتن به رکوع یا رفتن به سجده تکبیر بگوید، چنانچه آن را به قصد ذکری که در نماز دستور داده اند بگوید، باید احتیاطا نماز را دوباره بخواند. و اگر به این قصد نگوید بلکه بخواهدذکری گفته باشد، نماز صحیح است .

77-ركن نماز
        بطلان نماز با کم و زیاد شدن عمدی یا سهوی رکن نماز
        942 - بعضی از واجبات نماز رکن است ، یعنی اگر انسان آنها را بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند، عمدا باشد یا اشتباها، نماز باطل می شود. و بعضی دیگر رکن نیست ، یعنی اگر عمدا کم یا زیاد شود، نماز باطل می شود. و چنانچه اشتباها کم یا زیاد گردد، نماز باطل نمی شود. و رکن پنج چیز است : اول : نیت . دوم : تکبیرةالاحرام . سوم : قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام ، و قیام متصل به رکوع یعنی ایستادن پیش از رکوع . چهارم : رکوع . پنجم : دو سجده .

78-رياء در نماز
        بطلان نماز ریائی
        946 - انسان باید فقط برای انجام امر خداوند عالم نماز بخواند. پس کسی که ریا کند یعنی برای نشان دادن به مردم نماز بخواند، نمازش باطل است ، خواه فقط برای مردم باشد، یا خدا و مردم هر دو را در نظر بگیرد.

        بطلان نماز اگر در مکان یا زمان یا نحوه ادا آن ریاء کند
        947 - اگر قسمتی از نماز را هم برای غیر خدا بجا آورد نماز باطل است ، چه آن قسمت واجب باشد مثل حمد و سوره ، چه مستحب باشد مانند قنوت . بلکه اگر تمام نماز را برای خدا بجا آورد ولی برای نشان دادن به مردم در جای مخصوصی مثل مسجد، یا در وقت مخصوصی مثل اول وقت ، یا به طرز مخصوصی مثلا با جماعت نمازبخواند، نمازش باطل است .

        بطلان نمازی که جزئی از آن ریائی باشد هر چند جزء مستحب آن
        947 - اگر قسمتی از نماز را هم برای غیر خدا بجا آورد نماز باطل است ، چه آن قسمت واجب باشد مثل حمد و سوره ، چه مستحب باشد مانند قنوت . بلکه اگر تمام نماز را برای خدا بجا آورد ولی برای نشان دادن به مردم در جای مخصوصی مثل مسجد، یا در وقت مخصوصی مثل اول وقت ، یا به طرز مخصوصی مثلا با جماعت نمازبخواند، نمازش باطل است .

79-سبك شمردن نماز
        استحقاق عذاب دوزخ در پی سبک شمردن نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

80-سجده در نماز
        لزوم دو سجده بعد از هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب
        1045 - نمازگزار باید در هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب بعد از رکوع دوسجده کند و سجده آن است که پیشانی و کف دو دست و سر دو زانو و سر دوانگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد.

        لزوم نشستن و آرام گرفتن در بین سجده اول و دوم
        1056 - بعد از تمام شدن ذکر سجده اول باید بنشیند تا بدن آرام گیرد و دوباره به سجده رود.

81-سرفه در نماز
        اشکال نداشتن سرفه و آروغ و آه کشیدن در نماز
        1133 - سرفه کردن و آروغ زدن و آه کشیدن در نماز اشکال ندارد ولی گفتن آخ وآه و مانند اینها که دو حرف است اگر عمدی باشد نماز را باطل می کند.

        لازم نبودن سجده سهو برای سرفه و آه کشیدن
        1238 - برای حرفی که از آه کشیدن و سرفه پیدا می شود، سجده سهو واجب نیست ،ولی اگر مثلا سهوا آخ یا آه بگوید، باید سجده سهو نماید.

82-سلام در نماز
        لزوم خودداری از جواب سلام در نماز اگر در جواب تاخیر کند
        1138 - انسان باید جواب سلام را چه در نماز یا در غیر نماز فورا بگوید و اگرعمدا یا از روی فراموشی جواب سلام را به قدری طول دهد که اگر جواب بگوید جواب آن سلام حساب نشود چنانچه در نماز باشد نباید جواب بدهد و اگر در نماز نباشدجواب دادن واجب نیست .

        واجب نبودن جواب سلام در نماز اگر غلط سلام کند
        1143 - اگر کسی به نمازگزار غلط سلام کند به طوری که سلام حساب نشود جواب او واجب نیست .

83-سلام در بين نماز
        جایز نبودن سلام به دیگری در حال نماز
        1137 - در حال نماز انسان نباید به دیگری سلام کند و اگر دیگری به او سلام کند باید طوری جواب دهد که سلام مقدم باشد مثلا بگوید: "السلام علیکم " یا "سلام علیکم " و نباید "علیکم السلام " بگوید.

        لزوم پاسخ به سلام علیکم اگر در حال نماز کسی به او سلام کند
        1137 - در حال نماز انسان نباید به دیگری سلام کند و اگر دیگری به او سلام کند باید طوری جواب دهد که سلام مقدم باشد مثلا بگوید: "السلام علیکم " یا "سلام علیکم " و نباید "علیکم السلام " بگوید.

        لزوم جواب سلام در نماز به قصد جواب سلام نه به قصد دعا
        1140 - نمازگزار جواب سلام را به قصد جواب بگوید نه به قصد دعا.

        لزوم جواب سلام در نماز اگر چه زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز سلام کند
        1141 - اگر زن یا مرد نامحرم یا بچه ممیز یعنی بچه ای که خوب و بد را می فهمد به نمازگزار سلام کند نمازگزار باید جواب او را بدهد.

        صحت نماز اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد گرچه معصیت کرده است
        1142 - اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد معصیت کرده ، ولی نمازش صحیح است .

        واجب نبودن جواب سلام اگر کسی از روی مسخره یا شوخی سلام کند
        1144 - جواب سلام کسی که از روی مسخره یا شوخی سلام می کند واجب نیست و احتیاط واجب آن است که در جواب سلام مرد و زن غیر مسلمان بگوید:"سلام " یا فقط "علیک ".

        جایز نبدن جواب سلام اگر نمازگزار شک داشته باشد که به او نیز سلام شده است یا نه
        1147 - اگر به عده ای سلام کند و کسی که بین آنها مشغول نماز است شک کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته یا نه نباید جواب بدهد و همچنین است اگربداند قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد، اما اگر بداند که قصد اورا هم داشته و دیگری جواب ندهد باید جواب او را بگوید.

        جایز نبودن جواب سلام اگر نمازگزار بداند شخص دیگری جواب سلام داده است
        1147 - اگر به عده ای سلام کند و کسی که بین آنها مشغول نماز است شک کند که سلام کننده قصد سلام کردن به او را هم داشته یا نه نباید جواب بدهد و همچنین است اگربداند قصد او را هم داشته ولی دیگری جواب سلام را بدهد، اما اگر بداند که قصد اورا هم داشته و دیگری جواب ندهد باید جواب او را بگوید.

        استحباب جواب سلام گفتن با عبارتی بهتر از عبارت سلام کننده مگر آنکه در نماز باشد
        1150 - در غیر نماز مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگوید مثلا اگر کسی گفت : "سلام علیکم " در جواب بگوید: "سلام علیکم و رحمة الله ".

84-سلام نماز
        کیفیت سلام نماز بعد از تشهد رکعت آخر
        1105 - بعد از تشهد رکعت آخر نماز مستحب است در حالی که نشسته و بدن آرام است بگوید: "السلام علیک ایها النبی و رحمة الله و برکاته " و بعد از آن بایدبگوید: "السلام علیکم " و احوط استحبابی آن است که "و رحمة الله و برکاته " رااضافه نماید یا بگوید: "السلام علینا و علی عباد الله الصالحین ".

        وظیفه کسی که سلام نماز را فراموش کند و وقتی متوجه بشود که صورت نماز بهم نخورده باشد
        1106 - اگر سلام نماز را فراموش کند و موقعی یادش بیاید که صورت نماز به هم نخورده و کاری هم که عمدی و سهوی آن نماز را باطل می کند مثل پشت به قبله کردن انجام نداده باید سلام را بگوید و نمازش صحیح است .

        وظیفه کسیکه سلام نماز را فراموش کند و وقتی یادش بیاید که صورت نماز بهم خورده باشد
        1107 - اگر سلام نماز را فراموش کند و موقعی یادش بیاید که صورت نماز به هم خورده است چنانچه پیش از آن که صورت نماز به هم بخورد کاری که عمدی و سهوی آن نماز را باطل می کند مثل پشت به قبله کردن انجام نداده باشد نمازش صحیح است و اگر پیش از آن که صورت نماز به هم بخورد کاری که عمدی و سهوی آن نماز را باطل می کند انجام داده باشد بنابر احتیاط نمازش باطل است گرچه صحیح بودن آن خالی از قوت نیست .

        ترجمه تشهد و سلام در نماز
        1121 - اگر عمدا قنوت نخواند قضا ندارد و اگر فراموش کند و پیش از آن که به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید مستحب است بایستد و بخواند و اگر در رکوع یادش بیاید مستحب است بعد از رکوع قضا کند و اگر در سجده یادش بیاید مستحب است بعد از سلام نماز قضا نماید.

85-سهو در نماز عيد
        کسی که قرائت یا تکبیرات یا قنوتها را در نماز عید فطر و قربان فراموش کرده
        1530 - اگر قرائت یا تکبیرات یا قنوتها را فراموش کند و بجا نیاورد، نمازش صحیح است .

        بطلان نماز عید فطر و قربان در صورتی که رکوع یا دو سجده یا تکبیرة الاحرام را فراموش کند
        1531 - اگر رکوع یا دو سجده یا تکبیرة الاحرام را فراموش کند، نمازش باطل می شود.

        وظیفه کسی که در نماز عید یک سجده یا تشهد را فراموش کند
        1532 - اگر در نماز عید یک سجده یا تشهد را فراموش کند احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز آن را رجاءا بجا آورد، و اگر کاری کند که برای آن ،سجده سهو در نمازهای یومیه لازم است ، احتیاط مستحب آن است که بعد از نماز رجاءادو سجده سهو برای آن نماز بنماید.

86-سوره در نماز
        بطلان نماز اگر یکی از چهار سوره ای که آیه سجده دارد را بخواند
        983 - اگر در نماز یکی از چهار سوره ای را که آیه سجده دارد و در مسأله 355گفته شد عمدا بخواند، نمازش باطل است .

        وظیفه کسیکه اشتباها مشغول خواندن سوره ای شود که سجده واجب دارد
        984 - اگر اشتباها مشغول خواندن سوره ای شود که سجده واجب دارد، چنانچه پیش ازرسیدن به آیه سجده بفهمد، باید آن سوره را رها کند و سوره دیگر بخواند. و اگر بعد از خواندن آیه سجده بفهمد، باید در بین نماز با اشاره سجده آن رابجا آورد و به همان سوره که خوانده اکتفا نماید.

        لازم نبودن سوره در نماز مستحب مگر نمازهائی که سوره مخصوصی دارند مثل نماز وحشت
        986 - در نماز مستحبی خواندن سوره لازم نیست ، اگر چه آن نماز به واسطه نذر کردن واجب شده باشد. ولی در بعضی از نمازهای مستحبی مثل نماز وحشت که سوره مخصوصی دارد، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار کرده باشد، باید همان سوره را بخواند.

        استحباب سوره جمعه در رکعت اول و سوره منافقون در رکعت دوم نماز جمعه
        987 - در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه ، مستحب است در رکعت اول بعد از"حمد" سوره "جمعه "، و در رکعت دوم بعد از "حمد" سوره "منافقین " بخواند. واگر مشغول یکی از اینها شود، بنابر احتیاط واجب نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند.

        استحباب سوره جمعه در رکعت اول و سوره منافقون در رکعت دوم نماز ظهر روز جمعه
        987 - در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه ، مستحب است در رکعت اول بعد از"حمد" سوره "جمعه "، و در رکعت دوم بعد از "حمد" سوره "منافقین " بخواند. واگر مشغول یکی از اینها شود، بنابر احتیاط واجب نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند.

        جواز تبدیل سوره توحید یا کافرون به سوره جمعه و منافقین در نماز جمعه و یا نماز ظهر روز جمعه
        988 - اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره "قل هو الله احد" یا سوره "قل یا ایهاالکافرون " شود، نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند. ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره "جمعه " و "منافقین " یکی از این دو سوره را بخواند، تا به نصف نرسیده می تواند آن را رها کند و سوره "جمعه " و "منافقین " را بخواند.

        ممنوعیت تبدیل سوره توحید یا سوره کافرون به سوره دیگر
        988 - اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره "قل هو الله احد" یا سوره "قل یا ایهاالکافرون " شود، نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند. ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره "جمعه " و "منافقین " یکی از این دو سوره را بخواند، تا به نصف نرسیده می تواند آن را رها کند و سوره "جمعه " و "منافقین " را بخواند.

        ممنوعیت تبدیل سوره توحید و کافرون به جمعه و منافقین اگر عمدا آنها را انتخاب کرده باشد
        989 - اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره "قل هو الله احد"یا سوره "قل یا ایها الکافرون " بخواند، اگر چه به نصف نرسیده باشد، بنابراحتیاط واجب نمی تواند رها کند و سوره "جمعه " و "منافقین " را بخواند.

        بهم نخوردن موالات نماز در صورت طول دادن رکوع و سجود و خواندن سوره های بزرگ
        1116 - طول دادن رکوع و سجود و خواندن سوره های بزرگ موالات را به هم نمی زند.

87-سوره در نماز جماعت
        حکم نماز کسیکه می داند اگر سوره را بخواند در رکوع به امام نمی رسد و بخواند
        1443 - کسی که می داند اگر سوره را بخواند در رکوع به امام نمی رسد، بایدسوره را نخواند، ولی اگر خواند نمازش صحیح است .

        صحت نماز کسیکه می داند اگر سوره را بخواند به رکوع امام می رسد و بخواند و نرسد
        1445 - کسی که یقین دارد، اگر سوره را بخواند به رکوع امام می رسد، چنانچه سوره را بخواند و به رکوع نرسد نمازش صحیح است .

88-سوره در نماز عيد
        استحباب سوره اعلی در رکعت اول و سوره شمس در رکعت دوم نماز عید
        1522 - نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره "شمس " (سوره 91) و در رکعت دوم سوره "کاشیه " (سوره 88) را بخوانند، یا دررکعت اول سوره "سبح اسم " (سوره 87) و در رکعت دوم سوره "شمس " را بخوانند.

        استحباب سوره شمس در رکعت اول و سوره غاشیه در رکعت دوم نماز عید
        1522 - نماز عید سوره مخصوصی ندارد، ولی بهتر است که در رکعت اول آن سوره "شمس " (سوره 91) و در رکعت دوم سوره "کاشیه " (سوره 88) را بخوانند، یا دررکعت اول سوره "سبح اسم " (سوره 87) و در رکعت دوم سوره "شمس " را بخوانند.

89-شانه زدن براى نماز
        توصیه به استفاده از عطر و مسواک و شانه و لباس پاکیزه برای نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

90-شرائط نماز
        وجوب نماز خواندن روبروی خانه کعبه
        776 - خانه کعبه که در مکه معظمه می باشد قبله است ، و باید روبروی آن ، نمازخواند. ولی کسی که دور است ، اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نمازمی خواند، کافی است . و همچنین است کارهای دیگری که مانند سر بریدن حیوانات بایدرو به قبله انجام گیرد.

        لزوم تحصیل یقین نسبت به جهت قبله قبل از نماز
        782 - کسی که می خواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید تایقین کند که قبله کدام طرف است . و می تواند به گفته دو شاهد عادل که از روی نشانه های حسی شهادت می دهند، یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله رامی شناسد و محل اطمینان است ، عمل کند. و اگر اینها ممکن نشد، باید به گمانی که ازمحراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راههای دیگر پیدا می شود، عمل نماید. حتی اگر از گفته فاسق یا کافری که به واسطه قواعد علمی قبله را می شناسد گمان به قبله پیدا کند، کافی است .

        بطلان نماز با از بین رفتن یکی از شرائط آن مثل آنکه در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است
        1126 - دوازده چیز نماز را باطل می کند و آنها را مبطلات می گویند:اول : آنکه در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود مثلا در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است .

91-شرائط نماز ميت
        بطلان نماز میت اگر قبل از غسل و حنوط و کفن کردن یا در بین اینها خوانده شود
        595 - نماز میت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن او خوانده شود. و اگرپیش از اینها یا در بین اینها بخوانند، اگر چه از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، کافی نیست .

        شرط نبودن وضو یا غسل یا تیمم یا پاکی بدن و لباس در نماز میت
        596 - کسی که می خواهد نماز میت بخواند، لازم نیست با وضو یا غسل یا تیمم باشدو بدن و لباسش پاک باشد. و اگر لباس او غصبی هم باشد، اشکال ندارد. اگر چه احتیاط مستحب آن است که تمام چیزهایی را که در نمازهای دیگر لازم است رعایت کند.

        دور ایستادن از میت هنگام نماز خواندن بر او
        599 - نمازگزار باید از میت دور نباشد. ولی کسی که نماز میت را به جماعت می خواند، اگر از میت دور باشد، چنانچه صفها به یکدیگر متصل باشد، اشکال ندارد.

        لزوم اجراء نماز میت بدون حائل بین نماز گزار و میت
        601 - بین میت و نمازگزار باید پرده و دیوار یا چیزی مانند اینهانباشد ولی اگر میت در تابوت و مانند آن باشد، اشکال ندارد.

        لزوم پوشاندن عورت میت در وقت نماز بر او
        602 - در وقت خواندن نماز، باید عورت میت پوشیده باشد و اگر کفن کردن اوممکن نیست ، باید عورتش را اگر چه با تخته و آجر و مانند اینها باشدبپوشانند.

        لزوم ادا تکبیرها و خواندن دعاها از طرف مامومین در نماز میت
        610 - کسی که نماز میت را به جماعت می خواند، باید تکبیرها و دعاهای آن را هم بخواند.

92-شرايط نماز
        لزوم پوشاندن عورتین در نماز هر چند کسی او را نبیند
        788 - مرد باید در حال نماز اگر چه کسی او را نمی بیند، عورتین خود را بپوشاند.و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند.

93-شرايط نماز ميت
        احتیاط استحبابی در نماز میت برای تمام چیزهائی که رعایت آنها در نمازهای دیگر لازم است
        596 - کسی که می خواهد نماز میت بخواند، لازم نیست با وضو یا غسل یا تیمم باشدو بدن و لباسش پاک باشد. و اگر لباس او غصبی هم باشد، اشکال ندارد. اگر چه احتیاط مستحب آن است که تمام چیزهایی را که در نمازهای دیگر لازم است رعایت کند.

        پست تر یا بلند تر نبودن مکان نمازگزار نسبت به جای میت
        598 - مکان نمازگزار باید از جای میت پست یا بلندتر نباشد. ولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد.

        پست تر یا بلند تر نبودن نمازگزار نسبت به جای میت
        598 - مکان نمازگزار باید از جای میت پست یا بلندتر نباشد. ولی پستی و بلندی مختصر اشکال ندارد.

94-شك بعد از نماز
        بی اشکال بودن نماز اگر بعد از آن شک کند که در بین آن کاری که نماز را باطل کند انجام داده یا نه
        1156 - اگر بعد از نماز شک کند که در بین نماز کاری که نماز را باطل می کندانجام داده یا نه ، نمازش صحیح است .

95-شك در خواندن نماز
        بی اعتباری شک اگر بعد از گذشت وقت نماز شک کند نماز خوانده یا نه
        1180 - اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کندکه نخوانده ، خواندن آن لازم نیست ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده ، باید آن نماز را بخواند، بلکه اگرگمان کند که خوانده ، باید آن را بجا آورد.

        لزوم بجا آوردن نماز اگر پس از گذشت وقت، شک یا گمان کند آن نماز را نخوانده است
        1180 - اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کندکه نخوانده ، خواندن آن لازم نیست ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده ، باید آن نماز را بخواند، بلکه اگرگمان کند که خوانده ، باید آن را بجا آورد.

        لزوم بجا آوردن نماز اگر پیش از گذشت وقت ، شک یا گمان کند آن نماز را نخوانده است
        1180 - اگر بعد از گذشتن وقت نماز شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کندکه نخوانده ، خواندن آن لازم نیست ولی اگر پیش از گذشتن وقت شک کند که نماز خوانده یا نه یا گمان کند که نخوانده ، باید آن نماز را بخواند، بلکه اگرگمان کند که خوانده ، باید آن را بجا آورد.

96-شك در صحت نماز
        بی اعتباری شک در درست خواندن نماز بعد از گذشت وقت آن
        1181 - اگر بعد از گذشتن وقت شک کند که نماز را درست خوانده یا نه ، به شک خود اعتنا نکند.

97-شك در نماز
        لزوم لحظه ای فکر کردن اگر یکی از شکهای باطل کننده برای وی پیش آید
        1166 - اگر یکی از شکهای باطل کننده برای انسان پیش آید نمی تواند نماز رابه هم بزند، ولی اگر به قدری فکر کند که شک پا برجا شود، به هم زدن نمازمانعی ندارد.

        شکهائی که نباید به آنها اعتنا کرد
        1167 - شکهایی که نباید به آنها اعتنا کرد از این قرار است :اول : شک در چیزی که محل بجا آوردن آن گذشته است ، مثل آنکه در رکوع شک کند که حمد را خوانده یا نه .دوم : شک بعد از سلام نماز.سوم : شک بعد از گذشتن وقت نماز.چهارم : شک کثیرالشک ، یعنی کسی که زیاد شک می کند.پنجم : شک امام در شماره رکعتهای نماز در صورتی که مأموم شماره آنها را بداند وهمچنین شک مأموم در صورتی که امام شماره رکعتهای نماز را بداند.ششم : شک در نماز مستحبی .

        بی اعتباری شک در جزئی از نماز بعد از وارد شدن به جزء بعدی
        1168 - اگر در بین نماز شک کند که یکی از کارهای واجب آن را انجام داده یا نه مثلا شک کند که حمد خوانده یا نه چنانچه مشغول کاری که باید بعد از آن انجام دهدنشده باید آنچه را که در انجام آن شک کرده بجا آورده و اگر مشغول کاری که بایدبعد از آن انجام دهد شده به شک خود اعتنا نکند.

        لزوم بجا آوردن چیزی که در انجامش شک دارد، در صورتی که وارد جزء بعدی نماز نشده باشد
        1168 - اگر در بین نماز شک کند که یکی از کارهای واجب آن را انجام داده یا نه مثلا شک کند که حمد خوانده یا نه چنانچه مشغول کاری که باید بعد از آن انجام دهدنشده باید آنچه را که در انجام آن شک کرده بجا آورده و اگر مشغول کاری که بایدبعد از آن انجام دهد شده به شک خود اعتنا نکند.

        یکسان بودن حکم شک و سهو و گمان در نمازهای واجب یومیه و نماز های واجب دیگر
        1235 - حکم شک و سهو و گمان در نمازهای واجب یومیه و نمازهای واجب دیگر فرق ندارد، مثلا اگر در نماز آیات شک کند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت ، چون شک او در نماز دو رکعتی است ، نمازش باطل می شود.

98-شكستن نماز
        جواز شکستن نماز برای جلوگیری از ضرر مالی یا جانی
        1159 - شکستن نماز واجب از روی اختیار حرام است ، ولی برای حفظ مال وجلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.

        ممنوعیت بهم زدن نماز در حال اختیار
        1159 - شکستن نماز واجب از روی اختیار حرام است ، ولی برای حفظ مال وجلوگیری از ضرر مالی یا بدنی مانعی ندارد.

        لزوم شکستن نماز برای حفظ جان یا مالی که باید از آن حفاظت کند
        1160 - اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می باشد بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیت ندارد مکروه است .

        کراهت شکستن نماز برای حفظ مالی ناچیز
        1160 - اگر حفظ جان خود انسان یا کسی که حفظ جان او واجب است یا حفظ مالی که نگهداری آن واجب می باشد بدون شکستن نماز ممکن نباشد باید نماز را بشکند ولی شکستن نماز برای مالی که اهمیت ندارد مکروه است .

        لزوم شکستن نماز برای پرداخت بدهی
        1161 - اگر در وسعت وقت مشغول نماز باشد و طلبکار طلب خود را از اومطالبه کند چنانچه بتواند در بین نماز طلب او را بدهد باید در همان حال بپردازدو اگر بدون شکستن نماز دادن طلب او ممکن نیست باید نماز را بشکند و طلب او رابدهد، بعد نماز را بخواند.

        لزوم شکستن نماز برای آبکشی مسجد اگر تاخیر آن هتک به حساب آید
        1162 - اگر در بین نماز بفهمد که مسجد نجس است چنانچه وقت تنگ باشد بایدنماز را تمام کند و اگر وقت وسعت دارد و تطهیر مسجد نماز را به هم نمی زندباید در بین نماز تطهیر کند بعد بقیه نماز را بخواند و اگر نماز را به هم می زند باید نماز را بشکند و مسجد را تطهیر نماید بعد نماز را بخواند.

        استحباب اعاده نماز اگر وظیفه اش شکستن نماز باشد و این کار را نکند
        1163 - کسی که باید نماز را بشکند اگر نماز را تمام کند معصیت کرده ولی نماز او صحیح است اگر چه احتیاط مستحب آن است که دوباره بخواند.

        بی اشکال بودن نماز اگر وظیفه اش شکستن نماز باشد و این کار را نکند
        1163 - کسی که باید نماز را بشکند اگر نماز را تمام کند معصیت کرده ولی نماز او صحیح است اگر چه احتیاط مستحب آن است که دوباره بخواند.

        استحباب شکستن نماز اگر پیش از رکوع یادش بیاید که اذان و اقامه را فراموش کرده است
        1164 - اگر پیش از آنکه به اندازه رکوع خم شود یادش بیاید که اذان یااقامه را فراموش کرده ، چنانچه وقت نماز وسعت دارد مستحب است برای گفتن آنها نماز را بشکند.

        حرمت شکستن نماز و بی اعتنائی به وظیفه بعد از شک در رکعات
        1200 - اگر یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید نباید نماز را بشکند وچنانچه نماز را بشکند معصیت کرده است پس اگر پیش از انجام کاری که نمازرا باطل می کند مثل روگرداندن از قبله ، نماز را از سر گیرد نماز دومش هم باطل است . و اگر بعد از انجام کاری که نماز را باطل می کند مشغول نماز شود نمازدومش صحیح است .

        استحباب قطع نماز مستحب و پیوستن به جماعت
        1449 - اگر موقعی که مشغول نماز مستحبی است جماعت بر پا شود چنانچه اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد، مستحب است نماز را رها کند ومشغول نماز جماعت شود بلکه اگر اطمینان نداشته باشد که به رکعت اول برسد مستحب است به همین دستور رفتار نماید.

99-شمرده خواندن نماز
        استحباب شمرده خواندن حمد و سوره و توجه به معانی آیات
        1017 - مستحب است در رکعت اول پیش از خواندن حمد بگوید: "اعوذ بالله من الشیطان الرجیم " و در رکعت اول و دوم نماز ظهر و عصر "بسم الله " را بلندبگوید و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آیه وقف کند، یعنی آن آیه رابه آیه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معنای آیه توجه داشته باشد.اگر نماز را به جماعت می خواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادی می خواندبعد از آنکه حمد خودش تمام شد بگوید: "الحمد لله رب العالمین ". بعد از خواندن سوره "قل هو الله احد" یک یا دو یا سه مرتبه "کذلک الله ربی " یا سه مرتبه "کذلک الله ربنا" بگوید، بعد از خواندن سوره کمی صبر کند و بعد تکبیر پیش ازرکوع را بگوید یا قنوت را بخواند.

100-صلوات در نماز
        استحباب صلوات در وقت شنیدن یا گفتن اسم یا لقب یا کنیه رسول اکرم (ص) اگر چه در نماز باشد
        1124 - هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم مانند محمد و احمد یا لقب و کنیه آن جناب را مثل مصطفی و ابوالقاسم بگوید یابشنود اگر چه در نماز باشد، مستحب است صلوات بفرستد.

101-طمأنينه در نماز
        لزوم بی حرکت بودن مکان نمازگزار حتی الامکان
        880 - شرط دوم : مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نمازبخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند، و اگرآنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.

        بطلان نماز روی خرمن گندم و جو و هر محل لغزنده
        882 - روی خرمن گندم و جو و مانند اینها، که نمی شود بی حرکت ماند، نمازباطل است .

        لزوم آرام بودن بدن به هنگام گفتن ذکر رکوع
        1030 - در رکوع باید به مقدار ذکر واجب ، بدن آرام باشد و در ذکر مستحب هم اگر آن را به قصد ذکری که برای رکوع دستور داده اند بگوید بنابر احتیاطواجب ، آرام بودن بدن لازم است .

102-طهارت براى نماز ميت
        استحباب طهارت داشتن برای نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

103-طهانينه در نماز
        بطلان نماز روی خرمن گندم و جو و هر محل لغزنده
        882 - روی خرمن گندم و جو و مانند اینها، که نمی شود بی حرکت ماند، نمازباطل است .

104-طول دادن نماز
        فضیلت نماز جماعت مختصر بر نماز فرادی مفصل
        1402 - مستحب است انسان صبر کند که نماز را به جماعت بخواند. و نماز جماعت از نماز اول وقت که فرادی یعنی تنها خوانده شود، بهتر است . و نیز نمازجماعتی را که مختصر بخواند، از نماز فرادی که آن را طول بدهند، بهتر می باشد.

105-عطر در نماز
        توصیه به استفاده از عطر و مسواک و شانه و لباس پاکیزه برای نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

        استحباب نماز خواندن با لباس معطر
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

106-عمامه در نماز
        استحباب نماز خواندن با عمامه و تحت الحنک
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

107-غفلت در اثناء نماز
        باطل شدن نماز در اثر غافل شدن کامل در اثنا نماز
        945 - انسان باید از اول تا آخر نماز به نیت خود باقی باشد. پس اگر در بین نماز به طوری غافل شود که اگر بپرسند چه می کنی نداند چه بگوید، نمازش باطل است .

108-غلط خواندن در نماز
        لازم نبودن سجده سهو اگر چیزی را غلط بخواند و دوباره بطور صحیح ادا کند
        1239 - اگر چیزی را که غلط خوانده دوباره صحیح بخواند برای دوباره خواندن آن سجده سهو واجب نیست .

109-غلط خواندن نماز
        استحباب قضا یا اعاده نماز اگر بعد از نماز متوجه شود کلمه ای را غلط می خوانده است
        1001 - اگر انسان کلمه ای را صحیح بداند و در نماز همانطور بخواند و بعدبفهمد غلط خوانده لازم نیست دوباره نماز را بخواند و یا اگر وقت گذشته قضانماید.

110-قبله در نماز
        لازم نبودن دقت زیاد برای رو به قبله ایستادن
        776 - خانه کعبه که در مکه معظمه می باشد قبله است ، و باید روبروی آن ، نمازخواند. ولی کسی که دور است ، اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نمازمی خواند، کافی است . و همچنین است کارهای دیگری که مانند سر بریدن حیوانات بایدرو به قبله انجام گیرد.

        وجوب نماز خواندن روبروی خانه کعبه
        776 - خانه کعبه که در مکه معظمه می باشد قبله است ، و باید روبروی آن ، نمازخواند. ولی کسی که دور است ، اگر طوری بایستد که بگویند رو به قبله نمازمی خواند، کافی است . و همچنین است کارهای دیگری که مانند سر بریدن حیوانات بایدرو به قبله انجام گیرد.

        لازم نبودن مراعات قبله در زانوها و نوک پای نمازگزار
        777 - کسی که نماز واجب را ایستاده می خواند، باید طوری بایستد که بگویندرو به قبله ایستاده ، و لازم نیست زانوهای او و نوک پای او هم رو به قبله باشد.

        کیفیت رو به قبله بودن کسیکه باید نشسته نماز بخواند و نمی تواند بطور معمول بنشیند
        778 - کسی که باید نشسته نماز بخواند، اگر نمی تواند به طور معمول بنشیند ودر موقع نشستن ، کف پاها را به زمین می گذارد، باید در موقع نماز صورت و سینه وشکم او رو به قبله باشد، و لازم نیست ساق پای او رو به قبله باشد.

        کیفیت رو به قبله بودن کسیکه نمی توند نشسته نماز بخواند
        779 - کسی که نمی تواند نشسته نماز بخواند، باید در حال نماز به پهلوی راست طوری بخوابد که جلوی بدن او رو به قبله باشد. و اگر ممکن نیست ، باید به پهلوی چپ طوری بخوابد که جلوی بدن او رو به قبله باشد. و اگر این را هم نتواند،باید به پشت بخوابد، به طوری که کف پای او رو به قبله باشد.

        استجاب رعایت قبله در سجده سهو
        780 - نماز احتیاط و سجده و تشهد فراموش شده را باید رو به قبله بجا آورد. و در سجده سهو هم احتیاط مستحب همین است .

        جواز خواندن نماز مستحبی در حال راه رفتن و سواری بدون رعایت قبله
        781 - نماز مستحبی را می شود در حال راه رفتن و سواری خواند. و اگر انسان دراین دو حال نماز مستحبی بخواند، لازم نیست رو به قبله باشد.

        لزوم تحصیل یقین نسبت به جهت قبله قبل از نماز
        782 - کسی که می خواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید تایقین کند که قبله کدام طرف است . و می تواند به گفته دو شاهد عادل که از روی نشانه های حسی شهادت می دهند، یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله رامی شناسد و محل اطمینان است ، عمل کند. و اگر اینها ممکن نشد، باید به گمانی که ازمحراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راههای دیگر پیدا می شود، عمل نماید. حتی اگر از گفته فاسق یا کافری که به واسطه قواعد علمی قبله را می شناسد گمان به قبله پیدا کند، کافی است .

        کافی بودن گفته کسی که از روی قاعده علمی قبله را می شناسد
        782 - کسی که می خواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید تایقین کند که قبله کدام طرف است . و می تواند به گفته دو شاهد عادل که از روی نشانه های حسی شهادت می دهند، یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله رامی شناسد و محل اطمینان است ، عمل کند. و اگر اینها ممکن نشد، باید به گمانی که ازمحراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راههای دیگر پیدا می شود، عمل نماید. حتی اگر از گفته فاسق یا کافری که به واسطه قواعد علمی قبله را می شناسد گمان به قبله پیدا کند، کافی است .

        کافی بودن گمان در تعیین قبله اگر تحصیل یقین ممکن نباشد
        782 - کسی که می خواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید تایقین کند که قبله کدام طرف است . و می تواند به گفته دو شاهد عادل که از روی نشانه های حسی شهادت می دهند، یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله رامی شناسد و محل اطمینان است ، عمل کند. و اگر اینها ممکن نشد، باید به گمانی که ازمحراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راههای دیگر پیدا می شود، عمل نماید. حتی اگر از گفته فاسق یا کافری که به واسطه قواعد علمی قبله را می شناسد گمان به قبله پیدا کند، کافی است .

        کافی نبودن گفته دو شاهد عادل که از روی نشانه های حسی شهادت به جهت قبله می دهند
        782 - کسی که می خواهد نماز بخواند، باید برای پیدا کردن قبله کوشش نماید تایقین کند که قبله کدام طرف است . و می تواند به گفته دو شاهد عادل که از روی نشانه های حسی شهادت می دهند، یا به قول کسی که از روی قاعده علمی قبله رامی شناسد و محل اطمینان است ، عمل کند. و اگر اینها ممکن نشد، باید به گمانی که ازمحراب مسجد مسلمانان یا قبرهای آنان یا از راههای دیگر پیدا می شود، عمل نماید. حتی اگر از گفته فاسق یا کافری که به واسطه قواعد علمی قبله را می شناسد گمان به قبله پیدا کند، کافی است .

        جایز نبودن اعتماد به حدس ضعیف اگر بتواند حدس قویتری به قبله پیدا کند
        783 - کسی که گمان به قبله دارد، اگر بتواند گمان قویتری پیدا کند، نمی تواند به گمان خود عمل نماید. مثلا اگر میهمان از گفته صاحبخانه گمان به قبله پیدا کند، ولی بتواند از راه دیگر گمان قویتری پیدا کند، نباید به حرف اوعمل نماید.

        لزوم نماز خواندن به چهار طرف اگر یقین یا گمان به سمت قبله پیدا نمی کند
        784 - اگر برای پیدا کردن قبله وسیله ای ندارد، یا با اینکه کوشش کرده گمانش به طرفی نمی رود، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، باید چهار نماز به چهارطرف بخواند. و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد، باید به اندازه ای که وقت دارد نماز بخواند. مثلا اگر فقط به اندازه یک نماز وقت دارد، باید یک نماز به هر طرفی که می خواهد بخواند. و باید نمازها را طوری بخواند که یقین کند یکی ازآنها رو به قبله بوده ، یا اگر از قبله کج بوده ، به طرف دست راست و دست چپ قبله نرسیده است .

        لزوم در نماز به دو طرف اگر یقین یا حدس پیدا کند که قبله در یکی از آن دو جهت است
        785 - اگر یقین یا گمان کند که قبله در یکی از دو طرف است ، باید به هر دوطرف نماز بخواند. ولی احتیاط مستحب آن است که در صورت گمان ، به چهار طرف نماز بخواند.

        وظیفه کسیکه باید به چند طرف نماز بخواند اگر بخواهد دو نماز ترتیب دار بخواند
        786 - کسی که باید به چند طرف نماز بخواند، اگر بخواهد نماز ظهر و عصر یامغرب و عشا را بخواند، بهتر آن است که نماز اول را به هر چند طرف که واجب است بخواند، بعد نماز دوم را شروع کند.

        لزوم گردش به سوی قبله اگر قطار یا اتومبیلی که ناچاریم در آن نماز بخوانیم از قبله منحرف شود
        880 - شرط دوم : مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نمازبخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند، و اگرآنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.

        لزوم قضا یا اعاده نماز اگر متوجه شود رو به قبله نخوانده است
        1271 - اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده ، یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله بجا آورده ، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

111-قبله در نماز ميت
        وجوب رو به قبله بودن کسیکه نماز میت می خواند
        597 - کسی که به میت نماز می خواند، باید رو به قبله باشد و نیز واجب است میت را مقابل او به پشت بخوابانند، به طوری که سر او به طرف راست نمازگزار وپای او بطرف چپ نمازگزار باشد.

112-قبله نماز
        لزوم رعایت قبله در نماز احتیاط و قضا سجده و تشهد فراموش شده
        780 - نماز احتیاط و سجده و تشهد فراموش شده را باید رو به قبله بجا آورد. و در سجده سهو هم احتیاط مستحب همین است .

113-قبول شدن نماز
        استعمال مسکرات از موانع قبولی نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

        حسادت ، تکبرو غیبت از موانع قبولی نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

        خوردن مال حرام در موانع قبولی نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

114-قبول نشدن نماز
        ترک خمس و زکات از موانع قبولی نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

115-قرآن در نماز
        جواز خواندن قرآن در نماز غیر از سوره هائی که سجده واجب دارد
        1135 - خواندن قرآن در نماز غیر از چهار سوره ای که سجده واجب دارد و دراحکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد.

116-قرائت در نماز
        وجوب خواندن سوره حخد و یک سوره کامل در رکعت اول و دوم نمازهای یومیه
        978 - در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه انسان باید اول حمد و بعد از آن یک سوره تمام بخواند.

        لزوم ترک سوره اگر وقت تنگ باشد یا خطری در پیش باشد
        979 - اگر وقت نماز تنگ باشد یا انسان ناچار شود که سوره را نخواند، مثلابترسد که اگر سوره را بخواند دزد یا درنده یا چیز دیگری به او صدمه بزند، نباید سوره را بخواند. و اگر در کاری عجله داشته باشد، می تواند سوره رانخواند.

        بطلان نماز اگر عمدا سوره را پیش از حمد بخواند
        980 - اگر عمدا سوره را پیش از حمد بخواند، نمازش باطل است . و اگراشتباها سوره را پیش از حمد بخواند و در بین آن یادش بیاید، باید سوره را رهاکند و بعد از خواندن حمد سوره را از اول بخواند.

        وجوب آهسته خواندن حمد و سوره نماز ظهر و عصر برای مردان و زنان
        992 - بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلندبخواند. و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.

        وجوب بلند خواندن حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا برای مردان
        992 - بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلندبخواند. و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.

        لزوم بلند خواندن تمام کلمات حمد و سوره حتی حرف آخر آنها در نماز صبح و مغرب و عشا آقایان
        993 - مرد باید در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد که تمام کلمات حمدو سوره حتی حرف آخر آنها را بلند بخواند.

        جواز بلند خواندن حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا برای زنان به شرطی که نامحرم نشنود
        994 - زن می تواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند.ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود، بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند.

        بطلان نماز اگر عمداض در جائی که باید آهسته بخواند بلند بخواند و بالعکس
        995 - اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

        صحیح نماز اگر اشتباها یا از روی ندانستن در جائی که باید آهسته بخواند بلند بخواند و بالعکس
        995 - اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

        لازم نبودن تکرار مقداری از حمد و سوره که اشتباها بلند یا کوتاه خوانده است
        995 - اگر در جایی که باید نماز را بلند بخواند عمدا آهسته بخواند، یا در جایی که باید آهسته خواند عمدا بلند بخواند، نمازش باطل است . ولی اگر از روی فراموشی یا ندانستن مسأله باشد، صحیح است . و اگر در بین خواندن حمد وسوره هم بفهمد اشتباه کرده ، لازم نیست مقداری را که خوانده دوباره بخواند.

        استحباب خواندن سوره قدر در رکعت اول و سوره توحید در رکعت دوم همه نمازها
        1018 - مستحب است در تمام نمازها در رکعت اول سوره "انا انزلناه " و دررکعت دوم سوره "قل هو الله احد" را بخواند.

117-قرائت در نماز عيد
        استحباب بلند خواندن قرائت در نماز عید فطر و قربان
        1521 - مستحب است در نماز عید فطر و قربان قرائت را بلند بخوانند.

118-قرائت نماز
        لزوم نماز خواندن به طوری که خود صدای خود را بشنود
        952 - تکبیر و حمد و سوره و ذکر و دعا را باید طوری بخواند که خودش بشنود.و اگر به واسطه سنگینی یا کری گوش یا سر و صدای زیاد نمی شنود، باید طوری بگویدکه اگر مانعی نباشد بشنود.

        استحباب عدم وقف به حرکت و وصل به سکون
        1004 - احتیاط مستحب آن است که در نماز، وقف به حرکت و وصل به سکون ننماید. و معنی وقف به حرکت آن است که زیر یا زبر یا پیش آخر کلمه ای را بگویدو بین آن کلمه و کلمه بعدش فاصله دهد. مثلا بگوید "الرحمن الرحیم " و میم "الرحیم "را زیر بدهد و بعد قدری فاصله دهد و بگوید: "مالک یوم الدین ". و معنی وصل به سکون آن است که زیر یا زبر یا پیش کلمه ای را نگوید و آن کلمه را به کلمه بعدبچسباند، مثل آنکه بگوید : "الرحمن الرحیم " و میم "الرحیم " را زیر ندهد و فورا"مالک یوم الدین " را بگوید.

        جواز اکتفا به یک حمد یا یک تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نماز
        1005 - در رکعت سوم و چهارم نماز می تواند فقط یک حمد بخواند یا سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید، یعنی سه مرتبه بگوید: "سبحان الله و الحمد لله و لا اله الاالله و الله اکبر"، و اگر یک مرتبه هم تسبیحات اربعه را بگوید کافی است . ومی تواند در یک رکعت حمد، و در رکعت دیگر تسبیحات بگوید، و بهتر است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند.

        جواز خواندن حمد در رکعت سوم و تسبیحات در رکعت چهارم و بالعکس
        1005 - در رکعت سوم و چهارم نماز می تواند فقط یک حمد بخواند یا سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید، یعنی سه مرتبه بگوید: "سبحان الله و الحمد لله و لا اله الاالله و الله اکبر"، و اگر یک مرتبه هم تسبیحات اربعه را بگوید کافی است . ومی تواند در یک رکعت حمد، و در رکعت دیگر تسبیحات بگوید، و بهتر است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند.

        فضیلت تسبیحات اربعه نسبت به حمد در رکعت سوم و چهارم نماز
        1005 - در رکعت سوم و چهارم نماز می تواند فقط یک حمد بخواند یا سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید، یعنی سه مرتبه بگوید: "سبحان الله و الحمد لله و لا اله الاالله و الله اکبر"، و اگر یک مرتبه هم تسبیحات اربعه را بگوید کافی است . ومی تواند در یک رکعت حمد، و در رکعت دیگر تسبیحات بگوید، و بهتر است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند.

        کفایت یک تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نماز
        1005 - در رکعت سوم و چهارم نماز می تواند فقط یک حمد بخواند یا سه مرتبه تسبیحات اربعه بگوید، یعنی سه مرتبه بگوید: "سبحان الله و الحمد لله و لا اله الاالله و الله اکبر"، و اگر یک مرتبه هم تسبیحات اربعه را بگوید کافی است . ومی تواند در یک رکعت حمد، و در رکعت دیگر تسبیحات بگوید، و بهتر است در هر دو رکعت تسبیحات بخواند.

        لزوم اکتفا به یک تسبیحات اربعه در تنگی وقت
        1006 - در تنگی وقت باید تسبیحات اربعه را یک مرتبه بگوید.

        لزوم حمد خواندن در رکعت سوم و چهارم برای کسیکه نمی تواند تسبیحات را یاد بگیرد
        1007 - بر مرد و زن واجب است که در رکعت سوم و چهارم نماز، حمد یاتسبیحات را آهسته بخوانند.

        صحت نماز اگر بعد از رسیدن به رکوع متوجه شود که در رکعت اول و دوم اشتباها تسبیحات گفته است
        1010 - اگر در دو رکعت اول نماز به خیال این که دو رکعت آخر است تسبیحات بگوید، چنانچه پیش از رکوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند و اگر در رکوع یا بعد از رکوع بفهمد، نمازش صحیح است .

        لزوم خواندن حمد و سوره اگر پیش از رکوع بفهمد که در رکعت اول و دوم اشتباها تسبیحات گفته است
        1010 - اگر در دو رکعت اول نماز به خیال این که دو رکعت آخر است تسبیحات بگوید، چنانچه پیش از رکوع بفهمد، باید حمد و سوره را بخواند و اگر در رکوع یا بعد از رکوع بفهمد، نمازش صحیح است .

        صحت نماز اگر در دو رکعت آخر به خیال دو رکعت اول حمد بخواند
        1011 - اگر در دو رکعت آخر نماز به خیال اینکه در دو رکعت اول است حمدبخواند، یا در دو رکعت اول نماز با اینکه گمان می کرده در دو رکعت آخر است حمدبخواند، چه پیش از رکوع بفهمد چه بعد از آن ، نمازش صحیح است .

        صحت نماز اگر در دو رکعت اول به خیال دو رکعت آخر حمد بخواند
        1011 - اگر در دو رکعت آخر نماز به خیال اینکه در دو رکعت اول است حمدبخواند، یا در دو رکعت اول نماز با اینکه گمان می کرده در دو رکعت آخر است حمدبخواند، چه پیش از رکوع بفهمد چه بعد از آن ، نمازش صحیح است .

        لزوم رها کردن حمد یا تسبیحاتی که ناخواسته به زبانش آمده است در رکعت سوم یا چهارم
        1012 - اگر در رکعت سوم یا چهارم می خواست حمد بخواند تسبیحات به زبانش آمدیا می خواست تسبیحات بخواند حمد به زبانش آمد باید آن را رها کند و دوباره حمد یا تسبیحات را بخواند ولی اگر عادتش خواندن چیزی بوده که به زبانش آمده و در خزانه قلبش آن را قصد داشته می تواند همان را تمام کند و نمازش صحیح است .

        لزوم رها کردن حمدی که ناخواسته به زبان آمده است اگر عادتش خواندن تسبیحات است
        1013 - کسی که عادت دارد در رکعت سوم و چهارم تسبیحات بخواند اگر بدون قصد مشغول خواندن حمد شود باید آن را رها کند و دوباره حمد یا تسبیحات رابخواند.

        استحباب استغفار بعد از تسبیحات در رکعت سوم و چهارم
        1014 - در رکعت سوم و چهارم مستحب است بعد از تسبیحات استغفار کند، مثلابگوید: "استغفر الله ربی و اتوب الیه " یا بگوید: "اللهم اغفر لی ". و اگر به گمان آنکه حمد یا تسبیحات را گفته ، مشغول گفتن استغفار شود و شک کند که حمد یاتسبیحات را خوانده یا نه ، باید به شک خود اعتنا ننماید. ولی اگر نمازگزارپیش از خم شدن برای رکوع در حالی که مشغول گفتن استغفار نیست ، شک کند که حمدیا تسبیحات را خوانده یا نه ، باید حمد یا تسبیحات را بخواند.

119-قضاء نماز
        قضا نداشتن نمازها در ایام عادت و قضا داشتن روزه ها
        469 - نمازهای یومیه ای که زن در حال حیض نخوانده ، قضا ندارد، ولی روزه های واجب را باید قضا نماید.

        وجوب قضا نماز اگر به مقدار خواندن نماز فرصت داشته باشد و عادت شود
        471 - اگر زن نماز را تأخیر بیندازد و از اول وقت به اندازه انجام واجبات یک نماز بگذرد و حائض شود، قضای آن نماز بر او واجب است . ولی در تندخواندن و کند خواندن و چیزهای دیگر باید ملاحظه حال خود را بکند، مثلا زنی که مسافرنیست اگر در اول ظهر نماز نخواند، قضای آن در صورتی واجب می شود که به مقدارخواندن چهار رکعت نماز به دستوری که گفته شد از اول ظهر بگذرد و حائض شود، وبرای کسی که مسافر است گذشتن وقت به مقدار خواندن دو رکعت کافی است . و نیز باید ملاحظه تهیه شرایطی را که دارا نیست بنماید، پس اگر به مقدار فراهم آوردن آن مقدمات و خواندن یک نماز بگذرد و حائض شود قضا واجب است ، و گرنه واجب نیست .

        وجوب قضا نماز اگر به گمان آنکه برای نماز وقت ندارد نماز نخواند و بعد بفهمد وقت داشته است
        475 - اگر به خیال این که به اندازه تهیه مقدمات نماز و خواندن یک رکعت وقت ندارد نماز نخواند، و بعد بفهمد وقت داشته ، باید قضای آن نماز را بجا آورد.

        لزوم قضا عبادتی که به گمان حیض بودن ترک کرده است
        480 - زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد اگر در وقت عادت یا دو سه روزجلوتر یا دو سه روز عقب تر خون ببیند، به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته اگر چه آن خون ، نشانه های حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زن حائض گفته شد عمل کند. و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل اینکه پیش از سه روز پاک شود، باید عبادتهایی را که بجا نیاورده قضا نماید.

        وجوب قضا نمازهائی که به گمان حیض بودن ترک کرده است
        507 - اگر چند روز را حیض قرار دهد و عبادت نکند، بعد بفهمد حیض نبوده است ،باید نماز و روزه ای را که در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید. و اگر چند روز رابه گمان این که حیض نیست عبادت کند، بعد بفهمد حیض بوده ، چنانچه آن روزها راروزه گرفته ، باید قضا نماید.

        صحت نماز اگر تیمم کند و بعد از نماز بفهمد که آب برایش ضرر نداشته است
        669 - اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد یا بترسد که به واسطه استعمال آن ،مرض یا عیبی در او پیدا شود یا مرضش طول بکشد یا شدت کند یا به سختی معالجه شود، باید تیمم نماید. ولی اگر آب گرم برای او ضرر ندارد، باید با آب گرم وضوبگیرد یا غسل کند.

        لزوم قضا نمازی که بدون وضو و تیمم خوانده است
        686 - اگر خاک و ریگ و کلوخ و سنگ پیدا نشود، باید به گرد و غباری که روی فرش و لباس و مانند اینهاست ، تیمم نماید. و اگر غبار در لای لباس و فرش باشد، تیمم به آن صحیح نیست ، مگر آن که اول دست بزند تا روی آن ، غبار آلوده شود، بعد تیمم کند. و چنانچه گرد پیدا نشود، باید به گل تیمم کند.و اگر گل هم پیدا نشود، احتیاط مستحب آن است که نماز را بدون تیمم بخواند،و بنابر احتیاط بعدا قضای آن را بجا آورد.

        استحباب خواندن نماز بدون تیمم و لزوم قضای آن اگر چیز پاکی برای تیمم نداشته باشد
        688 - کسی که آب ندارد، اگر برف یا یخ داشته باشد، چنانچه ممکن است باید آن را آب کند و با آن وضو بگیرد یا غسل نماید. و اگر ممکن نیست و چیزی هم که تیمم به آن صحیح است ندارد، احتیاط مستحب آن است که نماز را بدون وضو وتیمم بخواند، و بنابر احتیاط واجب بعدا قضا کند.

        لزوم قضای نمازهای سابق اگر بفهمد بر چیزی تیمم کرده که تیمم به آن صحیح نبوده است
        693 - اگر یقین داشته باشد که تیمم به چیزی صحیح است و به آن تیمم نماید، بعدبفهمد تیمم به آن باطل بوده ، نمازهایی را که با آن تیمم خوانده ، باید دوباره بخواند.

        استحباب قضا یا اعاده نماز اگر بعد از نماز متوجه شود کلمه ای را غلط می خوانده است
        1001 - اگر انسان کلمه ای را صحیح بداند و در نماز همانطور بخواند و بعدبفهمد غلط خوانده لازم نیست دوباره نماز را بخواند و یا اگر وقت گذشته قضانماید.

        لزوم قضا نماز مغرب و عشا اگر بعد از وقت آنها بداند نمازی خوانده و نداند رکعتی بوده یا رکعتی
        1183 - اگر بعد از گذشتن وقت نماز مغرب و عشا بداند یک نماز خوانده ولی نداند سه رکعتی خوانده یا چهار رکعتی باید قضای نماز مغرب و عشا را بخواند.

        لزوم قضا یا اعاده نماز اگر متوجه شود رو به قبله نخوانده است
        1271 - اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده ، یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله بجا آورده ، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        لزوم قضا یا اعاده نماز اگر متوجه شود نماز را پیش از وقت خوانده است
        1271 - اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده ، یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله بجا آورده ، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        لزوم اعاده یا قضا نماز بطور چهار رکعتی اگر متوجه شود سفرش فرسخ نبوده است
        1276 - کسی که یقین دارد سفر او هشت فرسخ است اگر نماز را شکسته بخواند و بعدبفهمد که هشت فرسخ نبوده باید آن را چهار رکعتی بجا آورد و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        لزوم قضا نماز تمام به صورت چهار رکعتی اگر چه در سفر بجا آورده شود
        1368 - اگر از مسافری که باید نماز را شکسته بخواند نماز ظهر یا عصر یا عشاءقضا شود باید آن را دو رکعتی قضا نماید اگرچه در غیر سفر بخواهد قضای آن را به جاآورد و اگر از کسی که مسافر نیست یکی از این سه نماز قضا شود باید چهار رکعتی قضا نماید اگرچه در سفر بخواهد آن را قضا نماید.

        لزوم قضا نماز شکسته به صورت شکسته اگر چه در وطن قضا شود
        1368 - اگر از مسافری که باید نماز را شکسته بخواند نماز ظهر یا عصر یا عشاءقضا شود باید آن را دو رکعتی قضا نماید اگرچه در غیر سفر بخواهد قضای آن را به جاآورد و اگر از کسی که مسافر نیست یکی از این سه نماز قضا شود باید چهار رکعتی قضا نماید اگرچه در سفر بخواهد آن را قضا نماید.

        قضا نداشتن نمازهای یومیه ای که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده
        1370 - کسی که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده باید قضای آن را بجاآورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده یا به واسطه سستی ، نماز نخوانده باشدولی نمازهای یومیه ای را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد.

        وجوب قضا نماز واجبی که در وقت خود خوانده نشده است
        1370 - کسی که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده باید قضای آن را بجاآورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده یا به واسطه سستی ، نماز نخوانده باشدولی نمازهای یومیه ای را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد.

        وجوب قضا نماز اگر بعد از وقت آن بفهمد نمازی که خوانده باطل بوده است
        1371 - اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازی را که خوانده باطل بوده باید قضای آن را بخواند.

        فوریت نداشتن قضا نماز واجب
        1372 - کسی که نماز قضا دارد باید در خواندن آن کوتاهی نکند ولی واجب نیست فورا آن را بجا آورد.

        ممنوعیت کوتاهی و مسامحه نسبت به قضا نماز واجب
        1372 - کسی که نماز قضا دارد باید در خواندن آن کوتاهی نکند ولی واجب نیست فورا آن را بجا آورد.

        استحباب قضا نمازهائی که احتمال می دهد صحیح نخوانده باشد
        1374 - اگر انسان احتمال دهد که نماز قضایی دارد یا نمازهایی را که خوانده صحیح نبوده ، مستحب است احتیاطا قضای آن را بجا آورد.

        استحباب قضا نمازهائی که احتمال می دهد نخوانده باشد
        1374 - اگر انسان احتمال دهد که نماز قضایی دارد یا نمازهایی را که خوانده صحیح نبوده ، مستحب است احتیاطا قضای آن را بجا آورد.

        لازم نبودن رعایت ترتیب در قضا یک نماز یومیه و چند نماز غیر یومیه
        1376 - اگر بخواهد قضای چند نماز غیر یومیه مانند نماز آیات را بخواند یا مثلابخواهد قضای یک نماز یومیه و چند نماز غیر یومیه را بخواند لازم نیست آنها را به ترتیب بجا آورد.

        وظیفه کسیکه نداند نمازهائی که از او قضا شده کدامیک جلوتر بوده است
        1377 - اگر کسی نداند که نمازهایی که از او قضا شده کدام یک جلوتر بوده لازم نیست به طوری بخواند که ترتیب حاصل شود و هر یک را می تواند مقدم بداند.

        استحباب رعایت ترتیب اگر نمازهائی از او قضا شده باشد و بداند کدامیک جلوتر بوده است
        1378 - اگر کسی که نمازهایی از او قضا شده ، می داند کدام یک جلوتر قضا شده ، احتیاط مستحب آن است که به ترتیب قضا کند و آنچه اول قضا شده اول بخواندو دومی را بعد و همین طور.

        لازم نبودن رعایت ترتیب در قضا نماز برای میت
        1379 - اگر برای میتی می خواهند نماز قضا بدهند، و می دانند آن میت ترتیب قضا شدن را می دانسته باز لازم نیست طوری قضا را بجا بیاورند که ترتیب حاصل شود.

        کفایت مقدار کمتر اگر چند نماز از او قضا شده و تعداد آنرا نداند یا فراموش کرده باشد
        1383 - کسی که چند نماز از او قضا شده و شماره آنها را نمی داند مثلا نمی داندچهار تا بوده یا پنج تا، چنانچه مقدار کمتر را بخواند کافی است و همچنین اگر شماره آنها را می دانسته و فراموش کرده ، اگر مقدار کمتر را بخواند کفایت می کند.

        وظیفه کسی که می داند یک نماز چهار رکعتی نخوانده و نمی داند نماز ظهر است یا عصر یا عشا
        1385 - کسی که می داند یک نماز چهار رکعتی نخوانده و نمی داند نماز ظهر است یاعصر است یا عشا، اگر یک نماز چهار رکعتی بخواند به نیت قضای نمازی که نخوانده کافی است .

        جایز نبودن نیابت برای نماز قضا مادام که شخص زنده است هر چند از قضا نمازهایش عاجز باشد
        1387 - تا انسان زنده است اگر چه از خواندن نماز قضاهای خود عاجز باشد دیگری نمی تواند نمازهای او را قضا نماید.

        استحباب وادار کردن بچه ممیز به قضا نمازهایش
        1389 - مستحب است بچه ممیز یعنی بچه ای که خوب و بد را می فهمد به نماز خواندن و عبادتهای دیگر عادت دهند بلکه مستحب است او را به قضای نمازها هم وادارنمایند.

        لزوم قضای نماز و روزه پدر پس از فوت پدر توسط پسر بزرگتر
        1712 - بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر باید قضای نماز و روزه او را به تفصیلی که در مسأله 1390 گفته شد بجا آورد، ولی قضای روزه مادر بر پسر واجب نیست .

120-قضاى نماز ميت
        لزوم اجتهاد یا تقلید صحیح برای اجیر
        1535 - کسی که برای نماز قضای میت اجیر شده باید یا مجتهد باشد یا مسایل نماز را از روی تقلید صحیح ، بداند.

121-قطع نماز جماعت
        جواز نیت فرادی در بین نماز جماعت
        1423 - انسان در بین نماز جماعت می تواند نیت فرادی کند.

        لازم نبودن حمد و سوره اگر ماموم به خاطر عذری بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی کند
        1424 - اگر مأموم به واسطه عذری بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی کند، لازم نیست حمد و سوره را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید، باید مقداری را که امام نخوانده بخواند.

        لزوم حمد و سوره اگر ماموم قبل از تمام شدن حمد و سوره امام نیت فرادی کند
        1424 - اگر مأموم به واسطه عذری بعد از حمد و سوره امام نیت فرادی کند، لازم نیست حمد و سوره را بخواند، ولی اگر پیش از تمام شدن حمد و سوره نیت فرادی نماید، باید مقداری را که امام نخوانده بخواند.

        جواز اتمام نماز به جماعت بعد از تردید نسبت به نیت فرادی
        1425 - اگر در بین نماز جماعت نیت فرادی نماید، بنابر احتیاط واجب نبایددوباره نیت جماعت کند. ولی اگر مردد شود که نیت فرادی کند یا نه ، و بعد تصمیم بگیرد نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح است .

        ممنوعیت نیت مجدد جماعت بعد از نیت فرادی
        1425 - اگر در بین نماز جماعت نیت فرادی نماید، بنابر احتیاط واجب نبایددوباره نیت جماعت کند. ولی اگر مردد شود که نیت فرادی کند یا نه ، و بعد تصمیم بگیرد نماز را با جماعت تمام کند، نمازش صحیح است .

        لزوم بنا بر جماعت اگر شک کند که نیت فرادی کرده یا نه
        1426 - اگر شک کند که نیت فرادی کرده یا نه ، باید بنا بگذارد که نیت فرادی نکرده است .

122-قنوت در نماز
        استحباب قنون پیش از رکوع رکعت دوم در نمازهای واجب و مستحب
        1117 - در تمام نمازهای واجب و مستحب پیش از رکوع رکعت دوم مستحب است قنوت بخواند و در نماز وتر با آن که یک رکعت می باشد خواندن قنوت پیش ازرکوع مستحب است و نماز جمعه در هر رکعت یک قنوت دارد و نماز آیات پنج قنوت و نماز عید فطر و قربان در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهارقنوت دارد.

123-قنوت نماز عيد
        دعای مستحب در قنوت نماز عید فطر و قربان
        1520 - در قنوت نماز عید قربان هر دعا و ذکری بخوانند کافی است ولی بهتر است این دعا را به قصد امید ثواب بخوانند: "اللهم اهل الکبریاء و العظمة واهل الجود و الجبروت و اهل العفو و الرحمة و اهل التقوی و المغفرة اسألک بحق هذا الیوم الذی جعلته للمسمین عیدا و لمحمد صلی الله علیه و آله ذخرا و شرفا وکرامة و مزیدا ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تدخلنی فی کل خیر اخلت فیه محمداو آل محمد و ان تخرجنی من کل سوء اخرجت منه محمدا و آل محمد صلواتک علیه وعلیهم اللهم انی اسألک خیر ما سألک به عبادک الصالحون و اعوذ بک مما استعاذمنه عبادک المخلصون ".

124-قيام در نماز
        لزوم بی حرکت بودن و تکیه ندادن در حال قیام
        961 - موقعی که ایستاده است باید بدن را حرکت ندهد و به طرفی خم نشود وبه جایی تکیه نکند. ولی اگر از روی ناچاری باشد، یا در حال خم شدن برای رکوع پاها را حرکت دهد، اشکال ندارد.

        لزوم روی زمین قرار دادن هر دو پا در وقت قیام
        963 - باید در موقع ایستادن هر دو پا روی زمین باشد. ولی لازم نیست سنگینی بدن روی هر دو پا باشد، و اگر روی یک پا هم باشد اشکال ندارد.

        بطلان نماز اگر نمازگزار در وقت قیام پاهایش را خیلی از هم باز کند
        964 - کسی که می تواند درست بایستد، اگر پاها را خیلی گشاد بگذارد که به حال ایستادن معمولی نباشد، نمازش باطل است .

125-كم و زياد در نماز
        باطل نشدن نماز با کم و زیاد شدن سهوی اجزا غیر رکنی
        942 - بعضی از واجبات نماز رکن است ، یعنی اگر انسان آنها را بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند، عمدا باشد یا اشتباها، نماز باطل می شود. و بعضی دیگر رکن نیست ، یعنی اگر عمدا کم یا زیاد شود، نماز باطل می شود. و چنانچه اشتباها کم یا زیاد گردد، نماز باطل نمی شود. و رکن پنج چیز است : اول : نیت . دوم : تکبیرةالاحرام . سوم : قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام ، و قیام متصل به رکوع یعنی ایستادن پیش از رکوع . چهارم : رکوع . پنجم : دو سجده .

        بطلان نماز با کم و زیاد شدن عمدی یا سهوی رکن نماز
        942 - بعضی از واجبات نماز رکن است ، یعنی اگر انسان آنها را بجا نیاورد یا در نماز اضافه کند، عمدا باشد یا اشتباها، نماز باطل می شود. و بعضی دیگر رکن نیست ، یعنی اگر عمدا کم یا زیاد شود، نماز باطل می شود. و چنانچه اشتباها کم یا زیاد گردد، نماز باطل نمی شود. و رکن پنج چیز است : اول : نیت . دوم : تکبیرةالاحرام . سوم : قیام در موقع گفتن تکبیرة الاحرام ، و قیام متصل به رکوع یعنی ایستادن پیش از رکوع . چهارم : رکوع . پنجم : دو سجده .

        باطل شدن نماز در اثر کم و زیاد کردن عمدی واجبات نماز
        1263 - هرگاه چیزی از واجبات نماز را عمدا کم یا زیاد کند اگر چه یک حرف آن باشد نماز باطل است .

126-كيفيت نماز آيات
        ترکیب نماز آیات از دو رکعت و هر رکعت 5 رکوع
        1507 - نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد، و دستور آن این است که انسان بعد از نیت ، تکبیر بگوید و یک حمد و یک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد، دوباره یک حمد و یک سوره بخواند، باز به رکوع رود تا پنج مرتبه ، و بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد ورکعت دوم را هم مثل رکعت اول بجا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد.

        جواز تقسیم یک سوره به 5 قسمت و خواندن یک قسمت آن قبل از هر رکوع نماز آیات
        1508 - در نماز آیات ممکن است انسان بعد از نیت و تکبیر و خواندن حمد،َیه های یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند وبه رکوع رود و سر بردارد و بدون این که حمد بخواند قسمت دوم همان سوره را بخواندو به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید، مثلا به قصدسوره "قل هو الله احد" بسم الله الرحمن الرحیم بگوید و به رکوع رود، بعد بایستد وبگوید: "قل هو الله احد" دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید: "الله الصمد" باز به رکوع رود و بایستد و بگوید: "لم یلد و لم یولد" و برود به رکوع بازهم سربردارد و بگوید: "و لم یکن له کفوا احد" و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعداز سربرداشتن ، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول بجا آورد و بعد ازسجده دوم ، تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.

        جواز قرائت یک سوره کامل قبل از هر رکوع در رکعت اول و تقسیم یک سوره به 5 قسمت در رکعت دوم نماز آیات
        1509 - اگر در یک رکعت از نماز آیات پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت کند، مانعی ندارد.

        تفاوت و تشابه نماز آیات و نماز یومیه
        1510 - چیزهایی که در نماز یومیه واجب و مستحب است ، در نماز آیات هم واجب و مستحب می باشد، ولی در نماز آیات مستحب است به جای اذان و اقامه سه مرتبه به قصد امید ثواب بگویند: "الصلاة".

127-كيفيت نماز عيد
        کیفیت نماز عید فطر و عید قربان
        1519 - نماز عید فطر و قربان دو رکعت است که در رکعت اول بعد از خواندن حمدو سوره باید پنج تکبیر بگوید، و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعداز قنوت پنجم تکبیری بگوید و به رکوع رود و دو سجده بجا آورد و برخیزد، و دررکعت دوم چهار مرتبه تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده کند و تشهد بخواند و نماز را سلام دهد

128-كيفيت نماز ميت
        لزوم ایستادن و قصد قربت و تعیین میت به هنگام نماز بر او
        603 - نماز میت را باید ایستاده و با قصد قربت بخواند. و در موقع نیت ، میت را معین کند، مثلا نیت کند نماز می خوانم بر این میت قربة الی الله .

        جواز نشسته نماز خواندن بر میت اگر کسیکه بتواند ایستاده بخواند نباشد
        604 - اگر کسی نباشد که بتواند نماز میت را ایستاده بخواند، می شود نشسته بر اونماز خواند.

        کیفیت خواندن نماز میت و تکبیرهای پنجگانه آن
        608 - نماز میت پنج تکبیر دارد و اگر نماز گزار پنج تکبیر به این ترتیب بگویدکافی است : بعد از نیت و گفتن تکبیر اول بگوید: "اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله ". و بعد از تکبیر دوم بگوید: "اللهم صل علی محمد و آل محمد". وبعد از تکبیر سوم بگوید: "اللهم اغفر للمؤمنین و المؤمنات ". و بعد از تکبیرچهارم اگر میت مرد است بگوید: "اللهم اغفر لهذا المیت " و اگر زن است بگوید:"اللهم اغفر لهذه المیت " و بعد تکبیر پنجم را بگوید. و بهتر است بعد از تکبیراول بگوید: "اشهد ان لا اله الا الله وحده لا شریک له و اشهد ان محمدا عبده ورسوله ارسله بالحق بشیرا و نذیرا بین یدی الساعة". و بعد از تکبیر دوم بگوید:"اللهم صل علی محمد و آل محمد و بارک علی محمد و آل محمد و ارحم محمدا و آل محمدکافضل ما صلیت و بارکت و ترحمت علی ابراهیم و آل ابراهیم انک حمید مجید و صل علی جمیع الانبیاء و المرسلین و الشهداء و الصدیقین و جمیع عباد الله الصالحین ". و بعد از تکبیر سوم بگوید: "اللهم اغفر للمؤمنین و المؤمنات والمسلمین و المسلمات الاحیاء منهم و الاموات تابع بیننا و بینهم بالخیرات انک مجیب الدعوات انک علی کل شی ء قدیر". و بعد از تکبیر چهارم اگر میت مرداست بگوید: "اللهم ان هذا عبدک و ابن عبدک و ابن امتک نزل بک و انت خیرمنزول به اللهم انا لا نعلم منه الا خیرا و انت اعلم به منا اللهم ان کان محسنافزد فی احسانه و ان کان مسیئا فتجاوز عنه و اغفر له اللهم اجعله عندک فی اعلی علیین و اخلف علی اهله فی الغابرین و ارحمه برحمتک یا ارحم الراحمین ". وبعد تکبیر پنجم را بگوید. ولی اگر میت زن است بعد از تکبیر چهارم بگوید: "اللهم ان هذه امتک و ابنة عبدک و ابنة امتک نزلت بک و انت خیر منزول به اللهم انا لانعلم منها الا خیرا و انت اعلم بها منا اللهم ان کانت محسنة فزد فی احسانها و ان کانت مسیئة فتجاوز عنها و اغفر لها اللهم اجعلها عندک فی اعلی علیین و اخلف علی اهلها فی الغابرین و ارحمها برحمتک یا ارحم الراحمین ".

        لزوم پی در پی بودن تکبیرها و دعاها در نماز میت
        609 - باید تکبیرها و دعاها را طوری پشت سر هم بخواند که نماز از صورت خودخارج نشود.

129-گريه در نماز
        بطلان نماز در پی گریه با صدا و عمدی برای امور دنیا
        1151 - اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند مثلا رنگش سرخ شود چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود باید نمازش را دوباره بخواند.

        فضیلت گریه از ترس خدا و برای آخرت در بین نماز
        1151 - اگر برای جلوگیری از صدای خنده حالش تغییر کند مثلا رنگش سرخ شود چنانچه از صورت نمازگزار بیرون رود باید نمازش را دوباره بخواند.

130-گمان در نماز
        یکی بودن حکم گمان و یقین در کعتهای نماز
        1234 - حکم گمان در رکعتهای نماز حکم یقین است ، مثلا اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده نباید نماز احتیاط بخواند ولی اگر در غیر رکعتها گمان پیدا کند باید به احتیاط عمل نماید و دستور در هر موردی طور مخصوصی است که در کتابهای مفصل گفته شده است .

        یکی نبودن حکم گمان و یقین در غیر رکعتهای نماز
        1234 - حکم گمان در رکعتهای نماز حکم یقین است ، مثلا اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده نباید نماز احتیاط بخواند ولی اگر در غیر رکعتها گمان پیدا کند باید به احتیاط عمل نماید و دستور در هر موردی طور مخصوصی است که در کتابهای مفصل گفته شده است .

131-لباس نمازگزار
        توصیه به استفاده از عطر و مسواک و شانه و لباس پاکیزه برای نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

        اموری که در لباس نمازگزار باید رعایت شود
        789 - زن باید در موقع نماز تمام بدن ، حتی سر و موی خود را بپوشاند. ولی پوشاندن صورت به مقداری که در وضو شسته می شود، و دستها تا مچ ، و پاها تامچ پا لازم نیست . اما برای آنکه یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است ، باید مقداری از اطراف صورت و قدری پایین تر از مچ را هم بپوشاند.

        باطل بودن نماز مرد در ابریشم خالص یا لباس طلاباف
        798 - لباس نمازگزار شش شرط دارد: اول : آنکه پاک باشد. دوم : آنکه مباح باشد. سوم : آنکه از اجزای مردار نباشد. چهارم : آنکه از حیوان حرام گوشت نباشد.پنجم و ششم : آنکه اگر نمازگزار مرد است ، لباس او ابریشم خالص و طلاباف نباشد.و تفصیل اینها در مسایل آینده گفته می شود.

        لزوم پاک بودن و مباح بودن لباس نمازگزار
        798 - لباس نمازگزار شش شرط دارد: اول : آنکه پاک باشد. دوم : آنکه مباح باشد. سوم : آنکه از اجزای مردار نباشد. چهارم : آنکه از حیوان حرام گوشت نباشد.پنجم و ششم : آنکه اگر نمازگزار مرد است ، لباس او ابریشم خالص و طلاباف نباشد.و تفصیل اینها در مسایل آینده گفته می شود.

        بطلان نماز کسیکه عمدا با لباس یا بدن نجس نماز بخواند
        799 - لباس نمازگزار باید پاک باشد. و اگر کسی عمدا با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل است .

        بطلان نماز اگر نداند که نباید با بدن و لباس نجس نماز خواند
        800 - کسی که نمی داند با بدن و لباس نجس نماز باطل است و مقصر درندانستن حکم مسأله باشد، اگر با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل می باشد.

        بطلان نماز کسیکه نجاسات را نمی شناسد و با نجس نماز می خواند
        801 - اگر به واسطه تقصیر در ندانستن مسأله ، چیز نجسی را نداند نجس است ، مثلا نداند عرق شتر نجاستخوار نجس است و با آن نماز بخواند، نمازش باطل است .

        استحباب اعاده نماز اگر بعد از نماز بفهمد بدن یا لباسش نجس بوده است
        802 - اگر نداند که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده ، نماز او صحیح است . ولی احتیاط مستحب آن است که اگر وقت دارد دوباره آن نماز را بخواند.

        صحت نماز کسیکه نمی داند بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد
        802 - اگر نداند که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده ، نماز او صحیح است . ولی احتیاط مستحب آن است که اگر وقت دارد دوباره آن نماز را بخواند.

        بطلان نماز اگر در بین نماز یادش بیاید که بدن یا لباسش نجس است
        803 - اگر فراموش کند که بدن یا لباسش نجس است و در بین نماز یا بعد از آن یادش بیاید، باید نماز را دوباره بخواند، و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        وظیفه کسیکه در بین نماز بدن یا لباسش نجس شود
        804 - کسی که در وسعت وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز بدن یا لباس او نجس شود و پیش از آن که چیزی از نماز را با نجاست بخواند، ملتفت شودکه نجس شده یا بفهمد بدن یا لباس او نجس است و شک کند که همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده ، در صورتی که آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس یابیرون آوردن آن ، نماز را به هم نمی زند، باید در بین نماز بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض نماید یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده لباس رابیرون آورد. ولی چنانچه طوری باشد که اگر بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس راعوض کند یا بیرون آورد نماز به هم می خورد و اگر لباس را بیرون آورد برهنه می ماند، باید نماز را بشکند و با بدن و لباس پاک نماز بخواند.

        وظیفه کسیکه در تنگی وقت نماز می خواند و در بین نماز لباسش نجس می شود
        805 - کسی که در تنگی وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز لباس او نجس شود و پیش از آنکه چیزی از نماز را با نجاست بخواند بفهمد که نجس شده یا بفهمدکه لباس او نجس است و شک کند که همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده ، درصورتی که آب کشیدن یا عوض کردن یا بیرون آوردن لباس ، نماز را به هم نمی زند ومی تواند لباس را بیرون آورد، باید لباس را آب بکشد یا عوض کند یا اگر چیزدیگری عورت او را پوشانده ، لباس را بیرون آورد و نماز را تمام کند. اما اگر چیزدیگری عورت او را نپوشانده و لباس را هم نمی تواند آب بکشد یا عوض کند، باید لباس را بیرون آورد و به دستوری که برای برهنگان گفته شد، نماز را تمام کند. ولی چنانچه طوری است که اگر لباس را آب بکشد یا عوض کند، نماز به هم می خورد و به واسطه سرما و مانند آن نمی تواند لباس را بیرون آورد، باید با همان حال نماز را تمام کند و نمازش صحیح است .

        وظیفه کسیکه در تنگی وقت نماز می خواند و در بین نماز لباسش نجس می شود
        806 - کسی که در تنگی وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز بدن او نجس شود و پیش از آن که چیزی از نماز را با نجاست بخواند، ملتفت شود که نجس شده یا بفهمد بدن او نجس است ، و شک کند که همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده ، در صورتی که آب کشیدن بدن نماز را به هم نمی زند، باید آب بکشد. واگر نماز را به هم می زند، باید با همان حال نماز را تمام کند و نماز او صحیح است .

        صحت نماز کسیکه بعد از نماز بفهمد بدن یا لباسش نجس بوده است هر چند قبل از نماز شک داشته باشد
        807 - کسی که در پاک بودن بدن یا لباس خود شک دارد، چنانچه نماز بخواندو بعد از نماز بفهمد که بدن یا لباسش نجس بوده ، نماز او صحیح است .

        صحت نماز کسیکه لباس نجس خود را آب می کشد و بعد از نماز می فهمد پاک نشده است
        808 - اگر لباس را آب بکشد و یقین کند که پاک شده است و با آن نمازبخواند و بعد از نماز بفهمد پاک نشده ، نمازش صحیح است .

        صحت نماز کسیکه یقین دارد خون بدن یا لباسش از خونهای نجس نیست و بعد از نماز بفهمد اشتباه کرده است
        809 - اگر خونی در بدن یا لباس خود ببیند و یقین کند که از خونهای نجس نیست ،مثلا یقین کند که خون پشه است ، چنانچه بعداز نماز بفهمد از خونهایی بوده که نمی شود با آن نماز خواند، نماز او صحیح است .

        صحت نماز اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و در حال فراموشی با بدن و لباس آلوده به آن نماز بخواند
        811 - اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسدو در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون اینکه خود را آب بکشد غسل کند و نماز بخواند، غسل و نمازش باطل است . و نیز اگرجایی از اعضای وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد وپیش از آنکه آن جا را آب بکشد وضو بگیرد و نماز بخواند، وضو و نمازش باطل می باشد.

        وظیفه کسیکه فقط به اندازه یکی از بدن یا لباسش آب برای آبکشی دارد
        812 - کسی که یک لباس دارد، اگر بدن و لباسش نجس شود و به اندازه آب کشیدن یکی از آنها آب داشته باشد، چنانچه بتواند لباسش را بیرون آورد، باید بدن را آب بکشد و نماز را به دستوری که برای برهنگان گفته شد به جا آورد. و اگر به واسطه سرما یا عذر دیگر نتواند لباس را بیرون آورد، در صورتی که نجاست هر دومساوی باشد، مثلا هر دو بول یا خون باشد، یا نجاست بدن شدیدتر باشد، مثلا نجاستش بول باشد که باید دو مرتبه آن را آب کشید، احتیاط واجب آن است که بدن را آب بکشد. و اگر نجاست لباس بیشتر یا شدیدتر باشد، هر کدام از بدن یا لباس رابخواهد، می تواند آب بکشد.

        لزوم نماز در هر دو لباسی که یکی از آنها نجس است و نمی دانیم کدام نجس است
        814 - کسی که دو لباس دارد، اگر بداند یکی از آنها نجس است و نتواندآنها را آب بکشد و نداند کدام یک آنهاست ، چنانچه وقت دارد باید با هر دولباس نماز بخواند. مثلا اگر می خواهد نماز ظهر و عصر بخواند، باید با هر کدام یک نماز ظهر و یک نماز عصر بخواند. ولی اگر وقت تنگ است ، باید نماز رابه دستوری که برای برهنگان گفته شد، بجا آورد. و به احتیاط واجب آن نماز را بالباس پاک قضا نماید.

        بطلان نماز در لباس غصبی هر چند نخ یا تکمه آن غصبی باشد
        815 - لباس نمازگزار باید مباح باشد. و کسی که می داند پوشیدن لباس غصبی حرام است ، اگر عمدا در لباس غصبی یا در لباسی که نخ یا دگمه یا چیزدیگر آن غصبی است نماز بخواند، باید آن نماز را با لباس غیر غصبی اعاده نماید.

        بطلان نماز در لباس غصبی اگر چه نداند که نماز در لباس غصبی باطل است
        816 - کسی که می داند پوشیدن لباس غصبی حرام است ولی نمی داند نماز را باطل می کند، اگر عمدا با لباس غصبی نماز بخواند، باید آن نماز را با لباس غیرغصبی بخواند.

        صحت نماز اگر نداند یا فراموش کند که لباسش غصبی است مگر آنکه خودش غصب کرده باشد
        817 - اگر نداند یا فراموش کند که لباس او غصبی است و با آن ، نمازبخواند، نمازش صحیح است . ولی اگر خودش آن لباس را غصب کرده باشد وبعدا فراموش کرده و با آن نماز خوانده ، به احتیاط واجب باید آن نماز رااعاده کند.

        لزوم خارج کردن لباس غصبی از بدن اگر در وسط نماز متوجه شود
        818 - اگر نداند یا فراموش کند که لباس او غصبی است و در بین نماز بفهمد،چنانچه چیز دیگری عورت او را پوشانده است و می تواند فورا یا بدون اینکه موالات یعنی پی در پی بودن نماز بهم بخورد لباس غصبی را بیرون آورد، باید آن را بیرون آورد و نمازش صحیح است . و اگر چیز دیگری عورت او را نپوشانده یانمی تواند لباس غصبی را فورا بیرون آورد یا اگر بیرون آورد پی در پی بودن نماز به هم می خورد، در صورتی که به تعداد یک رکعت هم وقت داشته باشد، باید نماز رابشکند و با لباس غیر غصبی نماز بخواند. و اگر به این مقدار وقت ندارد، باید درحال نماز لباس را بیرون آورد و به دستور نماز برهنگان ، نماز را تمام نماید.

        صحت نماز اگر از روی ناچاری لباس غصبی بپوشد
        819 - اگر کسی برای حفظ جانش با لباس غصبی نماز بخواند، یا مثلا برای اینکه دزد لباس غصبی را نبرد با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است .

        بطلان نماز در لباسی که با پول خمس یا زکات نداده خریده باشد
        820 - اگر با عین پولی که خمس یا زکات آن را نداده لباس بخرد، نماز خواندن در آن لباس باطل است . و همچنین است اگر به ذمه بخرد و درموقع معامله قصدش این باشد که از پولی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد.

        بطلان نماز در لباسی که نسیه خریده و قصد کرده از پولی که خمس یا زکاتش را نداده، بها آنرا بپردازد
        820 - اگر با عین پولی که خمس یا زکات آن را نداده لباس بخرد، نماز خواندن در آن لباس باطل است . و همچنین است اگر به ذمه بخرد و درموقع معامله قصدش این باشد که از پولی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد.

        لزوم اعاده نمازی که در اجزا مرداری که خون جهنده نداشته است ، خوانده باشد
        821 - لباس نمازگزار باید از اجزای حیوان مرده ای که خون جهنده دارد، یعنی حیوانی که اگر رگش را ببرند، خون از آن جستن می کند، نباشد. بلکه اگر ازحیوان مرده ای که مانند ماهی ، خون جهنده ندارد لباس تهیه کند، احتیاطواجب آن است که با آن نماز نخواند.

        صحت نماز در اجزا بی روح مردار حلا گوشت مثل مو و پشم آن
        823 - اگر چیزی از مردار حلال گوشت مانند مو و پشم که روح ندارد همراه نمازگزارباشد یا با لباسی که از آنها تهیه کرده اند نماز بخواند، نمازش صحیح است .

        بطلان نماز در اجزا حیوان رام گوشت حتی موی آن
        824 - لباس نمازگزار باید از حیوان حرام گوشت نباشد. و اگر مویی ازآن هم همراه نمازگزار باشد نماز او باطل است .

        بطلان نماز اگر لباس نمازگزار آلوده به آب دهان یا بینی حیوان حرام گوشت باشد
        825 - اگر آب دهان یا بینی یا رطوبت دیگری از حیوان حرام گوشت مانند گربه بربدن یا لباس نمازگزار باشد، چنانچه تر باشد، نماز باطل و اگر خشک شده و عین آن برطرف شده باشد، نماز صحیح است .

        مانع نبودن مروارید و موم و عسل اگر به لباس نمازگزار باشد
        826 - اگر مو و عرق و آب دهان کسی بر بدن یا لباس نمازگزار باشد، اشکال ندارد. و همچنین است اگر مروارید و موم و عسل همراه او باشد.

        مانع نبودن مو و عرق و آب دهان انسان اگر به لباس نمازگزار باشد
        826 - اگر مو و عرق و آب دهان کسی بر بدن یا لباس نمازگزار باشد، اشکال ندارد. و همچنین است اگر مروارید و موم و عسل همراه او باشد.

        جواز نماز خواندن در لباسی که انسان شک دارد که از حیوان حلال گوشت است یا از حیوان حرام گوشت
        827 - اگر شک داشته باشد که لباسی از حیوان حلال گوشت است یا حرام گوشت ،چه در داخله تهیه شده باشد چه در خارجه ، نماز با آن خواندن مانعی ندارد.

        صحت نماز با تکمه ای که معلوم نیست از حیوان حلال گوشت است یا حرام گوشت
        828 - اگر انسان احتمال دهد تکمه صدفی و مانند آن از حیوان است ، نمازخواندن با آن مانعی ندارد. و اگر بداند صدف است و احتمال بدهد صدف گوشت نداشته باشد، نماز خواندن با آن مانع ندارد.

        نماز در لباسی که احتمال می دهد تکمه اش از آن صدف باشد و یا بداند از صدف است ولی احتمال بدهد صدف گوشت نداشته باشد
        828 - اگر انسان احتمال دهد تکمه صدفی و مانند آن از حیوان است ، نمازخواندن با آن مانعی ندارد. و اگر بداند صدف است و احتمال بدهد صدف گوشت نداشته باشد، نماز خواندن با آن مانع ندارد.

        صحت نماز در لباسی که از پوست سنجاب و خز ساخته شده است
        829 - با پوست سنجاب و خز نماز خواندن اشکال ندارد.

        حکم نماز در لباسی که نمی داند یا فراموش کرده است که از حیوان حرام گوشت تهیه شده
        830 - اگر با لباسی که نمی داند که از حیوان حرام گوشت است نماز بخواند،نمازش صحیح است . ولی اگر فراموش کرده باشد، بنابر احتیاط واجب باید آن نماز را دوباره بخواند.

        بطلان نماز مرد با لباس طلاباف
        831 - پوشیدن لباس طلاباف برای مرد حرام و نماز با آن باطل است . ولی برای زن در نماز و غیر نماز اشکال ندارد.

        صحت نماز اگر نداند یا فراموش کند که انگشتر یا لباس او از طلاست
        833 - اگر مردی نداند یا فراموش کند که انگشتری یا لباسش از طلا است و با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است .

        بطلان نماز مردان در ابریشم خالص
        834 - لباس مرد نمازگزار باید ابریشم خالص نباشد و در غیر نماز هم پوشیدن آن برای مرد حرام است . و در چیزی که نماز در آن تمام نمی شود، مانند بند شلوار وعرقچین نیز به احتیاط واجب نباید از حریر خالص باشد.

        صحت نماز مردی که در جیبش دستمال ابریشمی قرار داده است
        837 - دستمال ابریشمی و مانند آن اگر در جیب مرد باشد، اشکال ندارد، و نماز راباطل نمی کند.

        جایز بودن پوشیدن لباس ابریشمی برای زنان در نماز و غیر آن
        838 - پوشیدن لباس ابریشمی برای زن در نماز و غیر نماز اشکال ندارد.

        جواز پوشیدن لباس غصبی ، ابریشمی ، طلابافت و از جنس مردار در حالت ناچاری
        839 - پوشیدن لباس غصبی و ابریشمی خالص و طلاباف و لباسی که از مردارتهیه شده ، در حال ناچاری مانعی ندارد. و نیز کسی که ناچار است لباس بپوشد ولباس دیگری غیر از اینها ندارد و تا آخر وقت هم ، ناچاری او از بین نمی رود،می تواند با این لباسها نماز بخواند.

        لزوم نماز خواندن بطور برهنه اگر غیر از لباس غصبی و مردار لباس دیگری ندارد
        840 - اگر غیراز لباس غصبی و لباسی که از مردار تهیه شده لباس دیگری ندارد و ناچار نیست لباس بپوشد، باید به دستوری که برای برهنگان گفته شدنماز بخواند.

        لزوم نماز خواندن بطور برهنه اگر غیر از لباسی که از حیوان حرام گوشت تهیه شده لباس دیگری ندارد
        841 - اگر غیراز لباسی که از حیوان حرام گوشت تهیه شده لباس دیگری ندارد چنانچه در پوشیدن لباس ناچار باشد می تواند با همان لباس نماز بخواندو اگر ناچار نباشد باید به دستوری که برای برهنگان گفته شد نماز را بجا آورد، و بنابر احتیاط واجب یک نماز دیگر هم با همان لباس بخواند.

        لزوم نماز خواندن بطور برهنه اگر مرد غیر از لباس ابریشم خالص و طلا بافت لباس دیگری نداشته باشد
        842 - اگر مرد غیراز لباس ابریشمی خالص یا طلاباف لباس دیگری نداشته باشد چنانچه در پوشیدن لباس ناچار نباشد باید به دستوری که برای برهنگان گفته شدنماز بخواند.

        صحت نمازی که با لباس شهرت خوانده شود
        845 - بنابر احتیاط واجب باید انسان از پوشیدن لباس شهرت که پارچه یا رنگ یا دوخت آن برای کسی که می خواهد آن را بپوشاند معمول نیست ، خودداری کند. ولی اگر با آن لباس نماز بخواند، اشکال ندارد.

        صحت نماز زن در لباس مردان و صحت نماز مرد در لباس زنان
        846 - احتیاط واجب آن است که مرد لباس زنانه ، و زن لباس مردانه نپوشد. ولی اگر با آن نماز بخواند، اشکال ندارد.

        پوشش قرار ندادن لحاف یا تشکی که از ابریشم خالص یا حیوان حرام گوشت است اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

        لزوم پوشش قرار ندادن لحاف یا تشک نجس اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

        صحت نماز اگر بدن یا لباس نمازگزار به خون زخم یا جراحت یا دمل آلوده باشد
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز اگر بدن یا لباس نمازگزار به مقدار کمتر از یک اشرفی به خون آلوده باشد
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز اگر لباسهای کوچک مانند جوراب و عرقچین نجس باشد
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز اگر ناچار باشد با لباس نجس نماز بخواند
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز پرستار بچه هر چند لباسش نجس باشد
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز با خون زخم و جراحت اگر آبکشی بدن یا لباس زحمت داشته باشد
        849 - اگر در بدن یا لباس نمازگزار خون زخم یا جراحت یا دمل باشد، چنانچه طوری است که آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس برای بیشتر مردم یا برای خصوص او سخت است ، تا وقتی که زخم یا جراحت یا دمل خوب نشده است ،می تواند با آن خون نماز بخواند. و همچنین است اگر چرکی که با خون بیرون آمده یا دوایی که روی زخم گذاشته اند و نجس شده ، در بدن یا لباس او باشد.

        ممنوعیت نماز اگر زخم یا جراحت بیش از معمول اطراف را آلوده کرده باشد
        851 - اگر جایی از بدن یا لباس که با زخم فاصله دارد به رطوبت زخم نجس شود،جایز نیست با آن نماز بخواند. ولی اگر مقداری از بدن یا لباس که معمولا به رطوبت زخم آلوده می شود، به رطوبت آن نجس شود، نماز خواندن با آن مانعی ندارد.

        جواز نماز خواندن با خون بواسیر
        852 - اگر از توی دهان و بینی و مانند اینهاست خونی به بدن یا لباس برسد احتیاط واجب آن است که با آن نماز نخواند ولی با خون بواسیرمیشود نماز خواند اگر چه دانه هایش در داخل باشد.

        ممنوعیت نماز اگر که از توی دهان و بینی و مانند آنها خونی به بدن و لباس برسد
        852 - اگر از توی دهان و بینی و مانند اینهاست خونی به بدن یا لباس برسد احتیاط واجب آن است که با آن نماز نخواند ولی با خون بواسیرمیشود نماز خواند اگر چه دانه هایش در داخل باشد.

        لزوم شستن بدن و لباس از خون زخم و جراحت پس از بهبودی آن
        854 - اگر چند زخم در بدن باشد و به طوری نزدیک هم باشند که یک زخم حساب شود، تا وقتی همه خوب نشده اند، نماز خواندن با خون آنها اشکال ندارد. ولی اگر به قدری از هم دور باشند که هر کدام یک زخم حساب شود، هر کدام که خوب شد، بایدبرای نماز بدن و لباس را از خون آن ، آب بکشد.

        بطلان نماز در خون حیض یا نفاس یا استحاضه هر چند بسیار کم باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        جواز نماز در خون سگ و خوک و کافر اگر چه کمتر از اشرفی باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        جواز نماز در خون مردار یا حیوان حرام گوشت اگر چه کمتر از اشرفی باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        صحت نماز اگر مجموع لکه های پراکنده خون کمتر از مقدار اشرفی باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        یک خون به حساب آمدن دو طرف خونی لباس بی آستر
        856 - خونی که به لباس بی آستر بریزد و به پشت آن برسد، یک خون حساب می شود. ولی اگر پشت آن ، جدا خونی شود، بنابر احتیاط واجب باید هر کدام را جداحساب نمود. پس اگر خونی که در پشت و روی لباس است ، روی هم کمتر ازدرهم باشد نماز با آن صحیح ، و اگر بیشتر باشد، نماز با آن نماز باطل است .

        جدا به حساب آمدن خون آستر اگر آستر لباس هم به خون آلوده شود
        857 - اگر خون روی لباسی که آستر دارد بریزد و به آستر آن برسد، و یا به آستر بریزد و روی لباس خونی شود، باید هر کدام را جدا حساب نمود. پس اگرخون روی لباس و آستر کمتر از درهم باشد، نماز با آن صحیح ، و اگر بیشتر باشد،نماز با آن باطل است .

        ممنوعیت نماز با خون کمتر از درهم اگر رطوبتی به آن خون برسد
        858 - اگر خون بدن یا لباس کمتر از درهم باشد و رطوبتی به آن برسد، درصورتی که خون و رطوبتی که به آن رسیده ، به اندازه درهم یا بیشتر شود و اطراف را آلوده کند، نماز با آن باطل است . بلکه اگر رطوبت و خون به اندازه درهم نشودو اطراف را هم آلوده نکند، نمازخواندن با آن اشکال دارد. ولی اگر رطوبت مخلوط به خون شود و از بین برود، نماز صحیح است .

        ممنوعیت نماز با بدن یا لباسی که خونی نیست ولی بر اثر تماس با خون نجس شده است هر چند مقدار نجس کمتر از درهم باشد
        859 - اگر بدن یا لباس خونی نشود ولی به واسطه رسیدن به خون نجس شود، اگرچه مقداری که نجس شده کمتر از درهم باشد، نمی شود با آن ، نماز خواند.

        ممنوعیت نماز در خون کمتر از درهم اگر نجاست دیگر روی خون بریزد
        860 - اگر خونی که در بدن یا لباس است ، کمتر از درهم باشد و نجاست دیگری به آن برسد، مثلا یک قطره بول روی آن بریزد، نماز خواندن با آن جایز نیست .

        صحت نماز اگر لباسهای کوچک مثل جوراب و کلاه نجس شده باشد
        861 - اگر لباسهای کوچک نمازگزار مثل عرقچین و جوراب که نمی شود با آنها عورت را پوشانده نجس باشد، چنانچه از مردار و حیوان حرام گوشت درست نشده باشد، نماز با آنها صحیح است . و نیز اگر با انگشتری نجس نماز بخواند، اشکال ندارد.

        اختصاص حکم پرستار بچه به زن پرستار نه مرد پرستار
        863 - زنی که پرستار بچه است و بیشتر از یک لباس ندارد هرگاه شبانه روزی یک مرتبه لباس خود را آب بکشد اگرچه تا روز دیگر لباسش به بول بچه نجس شود می تواند با آن لباس نماز بخواند ولی احتیاط واجب آن است که لباس خود را در شبانه روز یک مرتبه برای اولین نمازی که لباسش پیش از آن نجس شده آب بکشد و نیز اگر بیشتر از یک لباس دارد ولی ناچار است که همه آنها رابپوشد چنانچه شبانه روزی یک مرتبه به دستوری که گفته شده همه آنها را آب بکشد کافی است .

        کافی بودن یکبار آبکشی در شبانه روز برای زنیکه پرستار بچه است و بیش از یک لباس ندارد
        863 - زنی که پرستار بچه است و بیشتر از یک لباس ندارد هرگاه شبانه روزی یک مرتبه لباس خود را آب بکشد اگرچه تا روز دیگر لباسش به بول بچه نجس شود می تواند با آن لباس نماز بخواند ولی احتیاط واجب آن است که لباس خود را در شبانه روز یک مرتبه برای اولین نمازی که لباسش پیش از آن نجس شده آب بکشد و نیز اگر بیشتر از یک لباس دارد ولی ناچار است که همه آنها رابپوشد چنانچه شبانه روزی یک مرتبه به دستوری که گفته شده همه آنها را آب بکشد کافی است .

        استحباب نماز خواندن با عبا
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        استحباب نماز خواندن با عمامه و تحت الحنک
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        استحباب نماز خواندن با لباس سفید
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        استحباب نماز خواندن با لباس معطر
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        استحباب نماز خواندن در پاکیزه ترین لباسها
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        کراهت باز بودن تکمه های لباس در نماز
        865 - چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیزنمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.

        کراهت پوشیدن لباس شرابخوار در نماز
        865 - چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیزنمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.

        کراهت پوشیدن لباس کسیکه از نجاست پرهیز نمی کند
        865 - چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیزنمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.

        کراهت لباس سیاه و چرک و تنگ در نماز
        865 - چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیزنمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.

132-ماموم در نماز جماعت
        جواز ایستادن مامومین در جائی بلند تر از امام در صورتیکه بلندی بقدر متعارف زمان قدیم باشد
        1416 - اگر جای مأموم بلندتر از جای امام باشد در صورتی که بلندی به مقدارمتعارف زمان قدیم باشد مثل آن که امام در صحن مسجد و مأموم در پشت بام بایستد اشکال ندارد، ولی اگر مثل ساختمانهای چند طبقه این زمان باشد، جماعت اشکال دارد.

133-ماموم در نماز ميت
        لزوم ادا تکبیرها و خواندن دعاها از طرف مامومین در نماز میت
        610 - کسی که نماز میت را به جماعت می خواند، باید تکبیرها و دعاهای آن را هم بخواند.

        استحباب ایستادن در پشت امام جماعت در نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

        استحباب بلند خواندن امام جماعت و آهسته خواندن مامومین در نماز میت
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

134-مردار با نماز گزار
        لزوم همراه نبودن اجزای مردار با نمازگزار
        822 - باید چیزی از مردار مانند گوشت و پوست آن که روح داشته ، بنابراحتیاط واجب همراه نمازگزار نباشد، گرچه لباس او هم نباشد.

135-مستحباب نماز
        استحباب 3 مرتبه گفتن الصلوه قبل از نمازهای واجب غیر یومیه
        916 - برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگویند:"الصلاة". و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگوید.

136-مستحباب نماز عيد
        استحباب دعا و غسل قبل از نماز عید فطر و قربان
        1524 - مستحب است پیش از نماز عید غسل کند، و دعاهایی که پیش ازنماز و بعد از آن در کتابهای دعا ذکر شده به امید ثواب بخواند.

        استحباب بلند خواندن نماز عید
        1525 - مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرهادستها را بلند کنند و نماز را بلند بخوانند.

        استحباب بلند کردن دستها به هنگام گفتن تکبیرها در نماز عید
        1525 - مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرهادستها را بلند کنند و نماز را بلند بخوانند.

        استحباب سجده بر زمین در نماز عید
        1525 - مستحب است در نماز عید بر زمین سجده کنند و در حال گفتن تکبیرهادستها را بلند کنند و نماز را بلند بخوانند.

137-مستحبات نماز
        وجوب ترک مستحبات نماز در تنگنای وقت
        747 - اگر وقت نماز به قدری تنگ است که به واسطه به جا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود، باید آن مستحب را به جانیاورد. مثلا اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود،باید قنوت نخواند.

        استحباب خواندن نماز در اول وقت آن
        751 - مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند، و راجع به آن خیلی سفارش شده است . و هر چه به اول وقت نزدیکتر باشد، بهتر است . مگر آنکه ت أخیر آن از جهتی بهتر باشد، مثلا صبر کند که نماز را به جماعت بخواند.

        استحباب نماز خواندن با انگشتر عقیق
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        استحباب نماز خواندن با عبا
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        استحباب نماز خواندن با عمامه و تحت الحنک
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        استحباب نماز خواندن با لباس سفید
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        استحباب نماز خواندن با لباس معطر
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        استحباب نماز خواندن در پاکیزه ترین لباسها
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

        استحباب 3 مرتبه گفتن الصلوه قبل از نمازهای عید فطر و قربان
        916 - برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگویند:"الصلاة". و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگوید.

        استحباب اذان و اقامه برای مرد و زن قبل از نمازهای واجب یومیه
        916 - برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگویند:"الصلاة". و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگوید.

138-مسواک براى نماز
        توصیه به استفاده از عطر و مسواک و شانه و لباس پاکیزه برای نماز
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

139-مقدم بر نماز
        تقدم هر کاری که واجب فوریست مثل آبکشی مسجد بر نماز خواندن
        754 - اگر وقت نماز وسعت دارد و طلبکار هم طلب خود را مطالبه می کند، درصورتی که ممکن است ، باید اول قرض خود را بدهد، بعد نماز بخواند. و همچنین است اگر کار واجب دیگری که باید فورا آن را بجا آورد، پیش آمد کند. مثلا ببیندمسجد نجس است ، که باید اول مسجد را تطهیر کند، بعد نماز بخواند. و چنانچه اول نماز بخواند معصیت کرده ، ولی نماز او صحیح است .

140-مكان نماز
        بطلان نماز در ملک غصبی
        866 - کسی که در ملک غصبی نماز می خواند، اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینهاباشد، نمازش باطل است . ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی ، مانعی ندارد.

        صحت نماز زیر سقف غصبی و خیمه غصبی اگر تصرف در آن حساب نشود
        866 - کسی که در ملک غصبی نماز می خواند، اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینهاباشد، نمازش باطل است . ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی ، مانعی ندارد.

        بطلان نماز در خانه اجاره ای بدون اجاره مستاجر
        867 - نماز خواندن در ملکی که منفعت آن مال دیگری است بدون اجازه کسی که منفعت ملک مال او می باشد باطل است مثلا در خانه اجاره ای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه کسی که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند نمازش باطل است و همچنین است اگر در ملکی که دیگری در آن حق دارد نماز بخواند مثلا اگرمیت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند تا وقتی ثلث را جدانکنند نمی شود در ملک او نماز خواند.

        لزوم اعاده نماز اگر جای کسی را در مسجد تصرف کند و نماز بخواند
        868 - کسی که در مسجد نشسته ، اگر دیگری جای او را غصب کند و در آنجانماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محل دیگری بخواند.

        بطلان نماز اگر در مکانی که خود غصب کرده است نسیانا نماز بخواند
        869 - اگر در جایی که نمی داند غصبی است ، نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده ، نماز بخواند، و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . مگر آنکه خودش غصب کرده باشد، که در این صورت به احتیاط واجب ، نمازش باطل است .

        صحت نماز اگر نداند و یا فراموش کند که مکان غصبی است
        869 - اگر در جایی که نمی داند غصبی است ، نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده ، نماز بخواند، و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . مگر آنکه خودش غصب کرده باشد، که در این صورت به احتیاط واجب ، نمازش باطل است .

        بطلان نماز چنانچه حیوان سواری یا زین آن غصبی باشد و او ناچار باشد بطور سواره نماز بخواند
        871 - کسی که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حیوان سواری یازین آن غصبی باشد، نماز او باطل است و همچنین است اگر بخواهد سواره نماز مستحبی بخواند.

        بطلان نماز در مکانی که با دیگری شریک است مگر با رضایت شریک
        872 - کسی که در ملکی با دیگری شریک است اگر سهم او جدا نباشد، بدون اجازه شریکش نمی تواند در آن ملک تصرف کند، و نماز بخواند.

        بطلان نماز در ملکی که با پول خمس و زکات نداده خریده باشد
        873 - اگر با عین پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد تصرف او در آن ملک حرام و نمازش هم در آن باطل است . و همچنین است اگر به ذمه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد که از مالی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد.

        جواز نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در زمینهای بسیار وسیع خارج از شهر اگر چه صاحبانش راضی نباشند
        879 - در زمین بسیار وسیعی که از ده دور و چراگاه حیوانات است ، اگر چه صاحبانش راضی نباشند، نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشکال ندارد. و در زمینهای زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگر چه درمالکین آنها صغیر و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد.ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند، تصرف در آن حرام و نماز باطل است .

        حکم نماز خواندن در زمینهای زراعی نزدیک ده که دیوار ندارد
        879 - در زمین بسیار وسیعی که از ده دور و چراگاه حیوانات است ، اگر چه صاحبانش راضی نباشند، نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشکال ندارد. و در زمینهای زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگر چه درمالکین آنها صغیر و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد.ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند، تصرف در آن حرام و نماز باطل است .

        صحت نماز اگر در جائی نماز بخواند که احتمال دارد مانعی پیش آید
        883 - در جایی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و ماننداینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به امید تمام کردن شروع کند، اشکال ندارد. و اگر به مانعی برنخورد، نمازش صحیح است . و در جایی که ماندن در آن حرام است ، مثلا زیر سقفی که نزدیک است خراب شود، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند نماز باطل نیست . و همچنین روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است ، مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده ، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند، صحیح است .

        صحت نماز در جائیکه توقف در آنجا حرام است
        883 - در جایی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و ماننداینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به امید تمام کردن شروع کند، اشکال ندارد. و اگر به مانعی برنخورد، نمازش صحیح است . و در جایی که ماندن در آن حرام است ، مثلا زیر سقفی که نزدیک است خراب شود، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند نماز باطل نیست . و همچنین روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است ، مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده ، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند، صحیح است .

        صحت نماز اگر جلوتر از قبر پیامبر یا امام نماز بخواند
        884 - انسان باید رعایت ادب را بکند، و جلوتر از قبر پیغمبر و امام علیه السلام نماز نخواند. چنانچه نماز خواندن بی احترامی باشد، حرام است ولی نماز باطل نیست .

        نهی از نماز جلوتر از قبر پیغمبر یا امام علیه السلام
        884 - انسان باید رعایت ادب را بکند، و جلوتر از قبر پیغمبر و امام علیه السلام نماز نخواند. چنانچه نماز خواندن بی احترامی باشد، حرام است ولی نماز باطل نیست .

        برابری نماز در حرم حضرت امیرالمومنین (ع) با دویست هزار نماز
        895 - نماز در حرم امامان علیهم السلام مستحب ، بلکه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام برابر دویست هزار نماز است .

        کراهت نماز در مقابل آتش و چراغ
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

141-مكان نماز ميت
        استحباب برگزار شدن نماز میت در جائی که مردم بیشتر حاضر می شوند
        611 - چند چیز در نماز میت مستحب است : اول : کسی که نماز میت می خواند باوضو یا غسل یا تیمم باشد. و احتیاط مستحب آن است در صورتی تیمم کند که وضوو غسل ممکن نباشد، یا بترسد که اگر وضو بگیرد یا غسل کند به نماز میت نرسد. دوم : اگر میت مرد است امام جماعت یا کسی که فرادی به او نماز می خواند مقابل وسط قامت او بایستد، و اگر میت زن است مقابل سینه اش بایستد. سوم : پابرهنه نماز بخواند. چهارم : در هر تکبیر دستها را بلند کند. پنجم : فاصله او بامیت به قدری کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد به جنازه برسد. ششم : نمازمیت را به جماعت بخواند. هفتم : امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند وکسانی که با او نماز می خوانند، آهسته بخوانند. هشتم : در جماعت اگر چه ماموم یک نفر باشد، عقب امام بایستد. نهم نمازگزار به میت و مؤمنین زیاد دعا کند. دهم :پیش از نماز سه مرتبه بگوید: الصلاه . یازدهم : نماز را در جایی بخوانند که مردم برای نماز میت بیشتر به آنجا می روند. دوازدهم : زن حائض اگر نماز میت را به جماعت می خواند، در صفی تنها بایستد.

142-مكان نمازگزار
        بطلان نماز در جای غصبی اگر بداند غصبی است و نداند نماز در غصبی باطل است
        870 - اگر بداند جایی غصبی است ولی نداند که در جای غصبی نماز باطل است ، و در آنجا نماز بخواند، نماز او باطل است .

        حرمت و بطلان نماز در ملک میتی که خمس یا زکات بدهکار است
        875 - تصرف در ملک میتی که خمس یا زکات بدهکار است حرام و نماز درآن باطل است مگر آنکه بدهکاری او را بدهند یا بنا داشته باشند بدون مسامحه بپردازند.

        لزوم بی حرکت بودن مکان نمازگزار حتی الامکان
        880 - شرط دوم : مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نمازبخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند، و اگرآنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.

        بطلان نماز روی خرمن گندم و جو و هر محل لغزنده
        882 - روی خرمن گندم و جو و مانند اینها، که نمی شود بی حرکت ماند، نمازباطل است .

        نهی از نماز در جائیکه به علت تنگی یا کوتاهی سقف نمی تواند راست بایستد و رکوع و سجود بجا آورد
        883 - در جایی که به واسطه احتمال باد و باران و زیادی جمعیت و ماننداینها اطمینان ندارد که بتواند نماز را تمام کند، اگر به امید تمام کردن شروع کند، اشکال ندارد. و اگر به مانعی برنخورد، نمازش صحیح است . و در جایی که ماندن در آن حرام است ، مثلا زیر سقفی که نزدیک است خراب شود، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند نماز باطل نیست . و همچنین روی چیزی که ایستادن و نشستن روی آن حرام است ، مثل فرشی که اسم خدا بر آن نوشته شده ، باید نمازنخواند، ولی اگر خواند، صحیح است .

        جواز نماز خواندن جلوتر یا برابر قبر پیامبر و ائمه (ع) اگر دیواری بین او و قبر مطهر باشد
        885 - اگر در نمازی چیزی مانند دیوار بین او و قبر مطهر باشد که بی احترامی نشود اشکال ندارد، ولی فاصله شدن صندوق شریف و ضریح و پارچه ای که روی آن افتاده ،کافی نیست .

        استحباب عقب تر ایستادن زن از مرد در نماز
        886 - بنابر احتیاط مستحب ، باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او ازجای ایستادن کمی عقب تر باشد.

        رفع کراهت برابر یا جلوتر ایستادن زن اگز بین او و مرد دیوار یا پرده ای باشد
        888 - اگر بین مرد و زن ، دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد، نمازشان صحیح است ، و احتیاط مستحب هم در دوباره خواندن نیست .

        صحت نماز زن و مرد نامحرم در مکان خلوت
        889 - بودن مرد و زن نامحرم در جای خلوت ، جایز نیست و احتیاط در نمازنخواندن در آنجا است . لیکن اگر خواند، نمازش باطل نیست .

        صحت نماز در جائی که تار و مانند آن نواخته می شود
        890 - نماز خواندن در جایی که تار و مانند آن استعمال می کنند باطل نیست ولی گوش دادن به آنها حرام است .

        تاکید اسلام بر بجای آوردن نماز در مسجد
        893 - در شرع مقدس اسلام بسیار سفارش شده است که نماز را در مسجد بخوانند. وبهتر از همه مسجدها مسجدالحرام است ، و بعد از آن مسجد پیغمبر صلی الله علیه وآله و سلم ، و بعد مسجد کوفه ، و بعد از آن مسجد بیت المقدس ، و بعد از مسجدبیت المقدس مسجد جامع هر شهر، و بعد از آن مسجد محله ، و بعد از مسجد محله مسجدبازار است .

143-مكث در نماز
        بطلان نماز اگر در بین آن به قدری مکث کند که نگویند نماز می خواند
        1114 - انسان باید نماز را با موالات بخواند یعنی کارهای نماز مانند رکوع وسجود و تشهد را پشت سر هم بجا آورد و چیزهایی را که در نماز می خواند به طوری که معمول است پشت سر هم بخواند و اگر به قدری بین آنها فاصله بیندازد که نگویند نماز می خواند، نمازش باطل است .

144-مكث دربين نماز
        وظیفه کسیکه سهوا بین حروف و کلمات نماز فاصله بیندازد
        1115 - اگر در نماز سهوا بین حرفها یا کلمات فاصله بیندازد و فاصله به قدری نباشد که صورت نماز از بین برود چنانچه مشغول رکن بعد نشده باشد باید آن حرفها یا کلمات را به طور معمول بخواند و اگر مشغول رکن بعد شده باشد نمازش صحیح است .

        بطلان نماز در اثر مکث زیاد در بین نماز
        1152 - اگر در بین نماز به قدری ساکت بماند که نگویند نماز می خواند نمازش باطل می شود.

145-مكروهات نماز
        کراهت انگشتری که نقش صورت دارد در نماز
        865 - چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیزنمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.

        کراهت باز بودن تکمه های لباس در نماز
        865 - چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیزنمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.

        کراهت پوشیدن لباس شرابخوار در نماز
        865 - چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیزنمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.

        کراهت پوشیدن لباس کسیکه از نجاست پرهیز نمی کند
        865 - چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیزنمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.

        کراهت لباس سیاه و چرک و تنگ در نماز
        865 - چند چیز در لباس نمازگزار مکروه است ، و از آن جمله است : پوشیدن لباس سیاه و چرک و تنگ ، و لباس شرابخوار، و لباس کسی که از نجاست پرهیزنمی کند، و لباسی که نقش صورت دارد. و نیز باز بودن تکمه های لباس و دست کردن انگشتری که نقش صورت دارد، مکروه می باشد.

        کراهت نماز در آشپزخانه و هر جا که کوره آتش باشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت نماز در اطاقی که شخص جنب در آن باشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت نماز در جائی که عکس باشد هر چند روبروی نمازگزار نباشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت نماز در جاده و خیابان و کوچه
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت نماز در حمام و زمین نمکزار
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت نماز در مقابل آتش و چراغ
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت نماز در مقابل انسان و در مقابل در باز
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت نماز در مقابل چاه و گودالی که محل بول باشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت نماز در مقابل عکس و مجسمه چیزیکه روح دارد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت نماز در مقابل قبر و روی قبر و بین دو قبر و در قبرستان
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت ترک سوره توحید در تمام نمازهای یک شبانه روز
        1019 - مکروه است انسان در تمام نمازهای یک شبانه روز سوره "قل هو الله احد" را نخواند.

        کراهت خواندن سوره توحید به یک نفس
        1020 - خواندن سوره "قل هو الله احد" به یک نفس مکروه است .

        کراهت خواندن یک سوره در هر دو رکعت مگر سوره توحید
        1021 - سوره ای را که در رکعت اول خوانده ، مکروه است در رکعت دوم بخواند،ولی اگر سوره "قل هو الله احد" را در هر دو رکعت بخواند مکروه نیست .

        کراهت هر کاری که خضوع و خشوع نمازگزار را از بین ببرد
        1155 - اگر در بین نماز غذایی را که لای دندانها مانده فرو ببرد نمازش باطل نمی شود و اگر قند یا شکر و مانند اینها در دهان مانده باشد و در حال نمازکم کم آب شود و فرو رود نمازش اشکال پیدا می کند.

        کراهت آب دهان انداختن در نماز
        1157 - مکروه است در نماز صورت را کمی به طرف راست یا چپ بگرداند وچشمها را هم بگذارد یا به طرف راست و چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی کند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا کتاب یا خطانگشتری نگاه کند و نیز مکروه است موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذکر، برای شنیدن حرف کسی ساکت شود بلکه هر کاری که خضوع و خشوع را از بین ببرد مکروه می باشد.

        کراهت بازی با ریش و دست در نماز
        1157 - مکروه است در نماز صورت را کمی به طرف راست یا چپ بگرداند وچشمها را هم بگذارد یا به طرف راست و چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی کند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا کتاب یا خطانگشتری نگاه کند و نیز مکروه است موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذکر، برای شنیدن حرف کسی ساکت شود بلکه هر کاری که خضوع و خشوع را از بین ببرد مکروه می باشد.

        کراهت بر هم گذاردن و به چپ و راست گرداندن چشمها در نماز
        1157 - مکروه است در نماز صورت را کمی به طرف راست یا چپ بگرداند وچشمها را هم بگذارد یا به طرف راست و چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی کند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا کتاب یا خطانگشتری نگاه کند و نیز مکروه است موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذکر، برای شنیدن حرف کسی ساکت شود بلکه هر کاری که خضوع و خشوع را از بین ببرد مکروه می باشد.

        کراهت داخل هم کردن انگشتها در نماز
        1157 - مکروه است در نماز صورت را کمی به طرف راست یا چپ بگرداند وچشمها را هم بگذارد یا به طرف راست و چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی کند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا کتاب یا خطانگشتری نگاه کند و نیز مکروه است موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذکر، برای شنیدن حرف کسی ساکت شود بلکه هر کاری که خضوع و خشوع را از بین ببرد مکروه می باشد.

        کراهت سکوت در بین نماز برای شنیدن حرف کسی
        1157 - مکروه است در نماز صورت را کمی به طرف راست یا چپ بگرداند وچشمها را هم بگذارد یا به طرف راست و چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی کند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا کتاب یا خطانگشتری نگاه کند و نیز مکروه است موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذکر، برای شنیدن حرف کسی ساکت شود بلکه هر کاری که خضوع و خشوع را از بین ببرد مکروه می باشد.

        کراهت گرداندن صورت به چپ و راست در نماز
        1157 - مکروه است در نماز صورت را کمی به طرف راست یا چپ بگرداند وچشمها را هم بگذارد یا به طرف راست و چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی کند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا کتاب یا خطانگشتری نگاه کند و نیز مکروه است موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذکر، برای شنیدن حرف کسی ساکت شود بلکه هر کاری که خضوع و خشوع را از بین ببرد مکروه می باشد.

        کراهت نگاه به خط قرآن یا کتاب یا انگشتر در نماز
        1157 - مکروه است در نماز صورت را کمی به طرف راست یا چپ بگرداند وچشمها را هم بگذارد یا به طرف راست و چپ بگرداند و با ریش و دست خود بازی کند و انگشتها را داخل هم نماید و آب دهان بیندازد و به خط قرآن یا کتاب یا خطانگشتری نگاه کند و نیز مکروه است موقع خواندن حمد و سوره و گفتن ذکر، برای شنیدن حرف کسی ساکت شود بلکه هر کاری که خضوع و خشوع را از بین ببرد مکروه می باشد.

        کراهت جوراب تنگ در نماز
        1158 - موقعی که انسان خوابش می آید و نیز موقع خودداری کردن از بول و غائطمکروه است نماز بخواند و همچنین پوشیدن جوراب تنگ که پا را فشار دهد درنماز مکروه می باشد و غیر از اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصل گفته شده است .

        کراهت نماز موقعی که انسان خوابش می آید
        1158 - موقعی که انسان خوابش می آید و نیز موقع خودداری کردن از بول و غائطمکروه است نماز بخواند و همچنین پوشیدن جوراب تنگ که پا را فشار دهد درنماز مکروه می باشد و غیر از اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصل گفته شده است .

        کراهت نماز موقعی که در فشار بول و غائط است
        1158 - موقعی که انسان خوابش می آید و نیز موقع خودداری کردن از بول و غائطمکروه است نماز بخواند و همچنین پوشیدن جوراب تنگ که پا را فشار دهد درنماز مکروه می باشد و غیر از اینها مکروهات دیگری هم در کتابهای مفصل گفته شده است .

146-مكروهات نماز عيد
        کراهت خواندن نماز عید در زیر سقف
        1528 - کراهت دارد نماز عید را زیر سقف بخواند.

147-موالات در نماز
        بطلان نماز اگر در بین آن به قدری مکث کند که نگویند نماز می خواند
        1114 - انسان باید نماز را با موالات بخواند یعنی کارهای نماز مانند رکوع وسجود و تشهد را پشت سر هم بجا آورد و چیزهایی را که در نماز می خواند به طوری که معمول است پشت سر هم بخواند و اگر به قدری بین آنها فاصله بیندازد که نگویند نماز می خواند، نمازش باطل است .

        لزوم پی در پی بودن قسمت های مختلف نماز
        1114 - انسان باید نماز را با موالات بخواند یعنی کارهای نماز مانند رکوع وسجود و تشهد را پشت سر هم بجا آورد و چیزهایی را که در نماز می خواند به طوری که معمول است پشت سر هم بخواند و اگر به قدری بین آنها فاصله بیندازد که نگویند نماز می خواند، نمازش باطل است .

        وظیفه کسیکه سهوا بین حروف و کلمات نماز فاصله بیندازد
        1115 - اگر در نماز سهوا بین حرفها یا کلمات فاصله بیندازد و فاصله به قدری نباشد که صورت نماز از بین برود چنانچه مشغول رکن بعد نشده باشد باید آن حرفها یا کلمات را به طور معمول بخواند و اگر مشغول رکن بعد شده باشد نمازش صحیح است .

        بهم نخوردن موالات نماز در صورت طول دادن رکوع و سجود و خواندن سوره های بزرگ
        1116 - طول دادن رکوع و سجود و خواندن سوره های بزرگ موالات را به هم نمی زند.

148-موسيقى در حال نماز
        صحت نماز در جائی که تار و مانند آن نواخته می شود
        890 - نماز خواندن در جایی که تار و مانند آن استعمال می کنند باطل نیست ولی گوش دادن به آنها حرام است .

149-ميته در نماز
        حکم طهارت و نجاست عضوی که از میت غیر مسلمان به مسلمان پیوند زده شده
        2883 - قطع عضو میت غیر مسلمان برای پیوند، حرام نیست و دیه ندارد. لیکن اگر پیوند کرد، اشکال واقع می شود در نجاست آن و میته بودن آن برای نماز، اگرمیته انسانی در نماز اشکال داشته باشد. بنابر این اشکال در میته مسلمان نیز هست .و اشکال نجاست اگر قبل از غسل قطع نمایند نیز هست ، لیکن می توان گفت که اگر عضومیت پس از پیوند، حیات پیدا کند، از عضویت میت می افتد و به عضویت زنده درمی آید و نجس و میته نیست . بلکه اگر عضو حیوان نجس العین نیز پیوند شود، و زنده به زندگی انسان شود، از عضویت حیوان خارج و به عضویت انسان در می آید.

150-نفاس و نماز آيات
        نماز آیات در حال حیض و نفاس و پس از آن
        1506 - اگر در حال حیض یا نفاس زن ، آفتاب یا ماه بگیرد و تا آخرمدتی که خورشید یا ماه باز می شوند در حال حیض یا نفاس باشد، نماز آیات بر اوواجب نیست و قضا هم ندارد.

151-نقص در نماز
        وظیفه کسی که بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاط بوده است
        1221 - اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاطبوده ، مثلا در شک بین سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز رادو رکعت خوانده ، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل می کند انجام داده ، مثلا پشت به قبله کرده ، باید نماز را دوباره بخواند و اگر کاری که نماز راباطل می کند انجام نداده ، باید دو رکعت کسری نمازش را بجا آورد و نماز راهم دوباره بخواند.

152-نقض طهارت در نماز
        بطلان نماز اگر عمدا یا سهوا در بین نماز وضو یا غسل او باطل شود
        1126 - دوازده چیز نماز را باطل می کند و آنها را مبطلات می گویند:اول : آنکه در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود مثلا در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است .

153-نماز آيات
        ادای نماز آیات در صورت تقارن با نماز یومیه
        1503 - اگر در وقت نماز یومیه نماز آیات هم بر انسان واجب شود، چنانجه برای هر دو نماز وقت دارد، هر کدام را اول بخواند اشکال ندارد، و اگر وقت یکی از آن دو تنگ باشد، باید اول آن را بخواند، و اگر وقت هر دو تنگ باشد، باید اول نمازیومیه را بخواند.

        ادای نماز آیات در صورت تقارن با نماز یومیه
        1504 - اگر در بین نماز یومیه بفهمد که وقت نماز آیات است ، چنانچه وقت نمازیومیه هم تنگ باشد، باید آن را تمام کند، بعد نماز آیات را بخواند، و اگر وقت نماز یومیه تنگ نباشد، باید آن را بشکند و اول نماز آیات ، بعد نماز یومیه رابجا آورد.

        فهمیدن وجوب نماز آیات در بین نماز یومیه
        1504 - اگر در بین نماز یومیه بفهمد که وقت نماز آیات است ، چنانچه وقت نمازیومیه هم تنگ باشد، باید آن را تمام کند، بعد نماز آیات را بخواند، و اگر وقت نماز یومیه تنگ نباشد، باید آن را بشکند و اول نماز آیات ، بعد نماز یومیه رابجا آورد.

        فهمیدن تنگی وقت نماز یومیه در بین نماز آیات
        1505 - اگر در بین نماز آیات بفهمد که وقت نماز یومیه تنگ است ، باید نمازآیات را رها کند و مشغول نماز یومیه شود و بعد از آن که نماز را تمام کرد، پیش از انجام کاری که نماز را به هم بزند، بقیه نماز آیات را از همان جا که رها کرده بخواند.

154-نماز آيات براى مستحاضه
        وجوب نماز آیات بر مستحاضه و لزوم انجام وظایف نمازهای یومیه برای آن
        430 - نماز آیات بر مستحاضه واجب است . و باید برای نماز آیات هم کارهایی را که برای نماز یومیه گفته شد، انجام دهد.

        وجوب نماز آیات بر مستحاضه و لزوم انجام وظایف یومیه برای آن
        430 - نماز آیات بر مستحاضه واجب است . و باید برای نماز آیات هم کارهایی را که برای نماز یومیه گفته شد، انجام دهد.

        لزوم تجدید تمام کارهایی که برای نماز یومیه واجب است اگر در وقت نماز یومیه، نماز آیات بر مستحاضه واجب شود
        431 - هرگاه در وقت نماز یومیه نماز آیات بر مستحاضه واجب شود، اگر چه بخواهد هر دو را پشت سر هم به جا آورد، باید برای نماز آیات هم تمام کارهایی را که برای نماز یومیه او واجب است ، انجام دهد. و احتیاط واجب آن است که هر دو را با یک غسل و وضو به جا نیاورد.

155-نماز احتياط
        لزوم یک رکعتی تمام کردن نماز احتیاط اگر بین دو و سه و چهار شک کند و بعد یادش بیاید که نماز را سه رکعت خوانده است
        1124 - هر وقت انسان اسم مبارک حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم مانند محمد و احمد یا لقب و کنیه آن جناب را مثل مصطفی و ابوالقاسم بگوید یابشنود اگر چه در نماز باشد، مستحب است صلوات بفرستد.

        لزوم نماز احتیاط اگر بعد از نماز نداند که در شک بین دو و سه گمان به سه رکعت داشته و یا شک محض بوده است
        1205 - اگر بعد از نماز بداند که در بین نماز حال تردیدی داشته که مثلا دو رکعت خوانده یا سه رکعت و بنا را بر سه گذاشته ، ولی نداند که گمانش به خواندن سه رکعت بوده یا هر دو طرف در نظر او مساوی بوده ، به احتیاط واجب باید نمازاحتیاط را بخواند.

        وظیفه کسی که بعد از نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیش از نماز احتیاط بوده است
        1221 - اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاطبوده ، مثلا در شک بین سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز رادو رکعت خوانده ، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل می کند انجام داده ، مثلا پشت به قبله کرده ، باید نماز را دوباره بخواند و اگر کاری که نماز راباطل می کند انجام نداده ، باید دو رکعت کسری نمازش را بجا آورد و نماز راهم دوباره بخواند.

        وظیفه کسی که بین دو و سه و چهار شک کند و پیش از رکوع رکعت دوم نماز احتیاط یادش بیاید که نماز را سه رکعتی خوانده است
        1221 - اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاطبوده ، مثلا در شک بین سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز رادو رکعت خوانده ، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل می کند انجام داده ، مثلا پشت به قبله کرده ، باید نماز را دوباره بخواند و اگر کاری که نماز راباطل می کند انجام نداده ، باید دو رکعت کسری نمازش را بجا آورد و نماز راهم دوباره بخواند.

        بی اعتباری شک در اجزا و شرایط نماز احتیاط بعد از اتمام آن
        1224 - اگر بین دو و سه وچهار شک کند و موقعی که دو رکعت نماز احتیاط ایستاده را می خواند پیش از رکوع رکعت دوم یادش بیاید که نماز را سه رکعت خوانده باید بنشیند و نماز احتیاط را یک رکعتی تمام کند و بنابر احتیاط مستحب نماز را دوباره بخواند.

        وظیفه کسی که بین دو و سه و چهار شک کند و پیش از رکوع رکعت دوم نماز احتیاط یادش بیاید که نماز را سه رکعتی خوانده است
        1224 - اگر بین دو و سه وچهار شک کند و موقعی که دو رکعت نماز احتیاط ایستاده را می خواند پیش از رکوع رکعت دوم یادش بیاید که نماز را سه رکعت خوانده باید بنشیند و نماز احتیاط را یک رکعتی تمام کند و بنابر احتیاط مستحب نماز را دوباره بخواند.

        بی اعتباری شک در اجزا و شرایط نماز احتیاط بعد از اتمام آن
        1231 - اگر بعد از سلام نماز احتیاط شک کند که یکی از اجزاء یا شرایط آن را بجاآورده یا نه به شک خود اعتنا نکند.

156-نماز احتياطى
        ممنوعیت برگرداندن نیت از نماز عصر احتیاطی به نماز ظهر
        761 - اگر انسان نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند و در بین نماز یادش بیاید، نمازی را که باید پیش از آن بخواند نخوانده است ، نمی تواند نیت را به آن نماز برگرداند. مثلا موقعی که نماز عصر را احتیاطا می خواند، اگر یادش بیاید نمازظهر را نخوانده است ، نمی تواند نیت را به نماز ظهر برگرداند.

157-نماز ادا
        وظیفه کسی که از روزهای گذشته نماز قضا دارد و یک نماز یا بیشتر هم از همان روز از او قضا شده
        1386 - اگر از روزهای گذشته نمازهای قضا دارد و یک نماز یا بیشتر هم از همان روز از او قضا شده ، اگرچه لازم نیست نمازهای قضا را پیش از نماز ادا بخواندحتی اگرچه وقت داشته باشد و ترتیب بین نمازهای قضا را هم بداند ولی احتیاطاستحبابی آن است که نمازهای قضا مخصوصا نماز قضای همان روز را پیش از نماز ادابخواند.

158-نماز اداء
        جواز برگرداندن نیت از نماز ادا به نماز قضا
        763 - اگر وقت نماز ادا وسعت داشته باشد، انسان می تواند در بین نماز نیت را به نماز قضا برگرداند، ولی باید برگرداندن نیت به نماز قضا ممکن باشد. مثلااگر مشغول نماز ظهر است ، در صورتی می تواند نیت را به قضای صبح برگرداند که داخل رکعت سوم نشده باشد.

        جواز تقدیم نماز ادا بر نماز قضا اگر چه از همین امروز نماز قضا داشته باشد
        1384 - کسی که نماز قضا از همین روز یا روزهای پیش دارد می تواند قبل ازخواندن نمازی که قضا شده ، نماز ادایی را بخواند و لازم نیست نماز قضا را جلوبیندازد.

159-نماز استسقاء
        جایز نبودن نماز مستحب بطور جماعت به استثنا نماز استسقاء
        1407 - احتیاط واجب آن است که نماز عید فطر و قربان را در زمان غیبت امام علیه السلام با جماعت نخوانند، ولی به قصد رجاء مانع ندارد و نمازهای مستحبی را هم نمی شود به جماعت خواند مگر نماز استسقاء که برای آمدن باران می خوانند.

160-نماز استيجارى
        تقدیم نماز و روزه استیجاری بر انفاقات مستحبی در عمل به وصیت
        2723 - اگر وصیت کند که از ثلث او خمس و زکات یا بدهی دیگر او را بدهند،و برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، و کار مستحبی هم مثل اطعام به فقرا انجام دهند، باید اول به واجبات ، خواه مالی باشد یا بدنی عمل نمایند، و در بین واجبات ترتیب معتبر نیست ، بلکه اگر وصیت او به ترتیب بوده ، باید اول آن واجبی را که مقدم داشته عمل نمایند، اگر چه بدنی باشد. و همچنین به ترتیب وصیت تا آخر واجبات ، پس اگر ثلث وافی به تمام آن باشد به تمام آن باید عمل شود، وچنانچه ثلث وافی نباشد، باقی مانده اگر تماما یا قسمتی واجب مالی باشد، بایداز اصل ترکه برای آن بردارند، عمل نمایند. و اگر باقی مانده تماما یا قسمتی واجب بدنی باشد، ملغی می گردد. و چنانچه وصیت میت به ترتیب نباشد، باز واجبات مقدم بر مستحبات است ، ولی در این صورت بین واجبات هیچ گونه ترتیب نیست ، بلکه ثلث بر تمام واجبات اعم از مالی و بدنی توزیع می شود، و چنانچه وافی به تمام آن نباشد، در باقی مانده واجب مالی از اصل ترکه برداشته می شود، و باقیمانده واجب بدنی ملغی می گردد، و در هر صورت عمل به مستحبات موقعی واجب است که از ثلث علاوه بر واجبات ، برای آن هم وافی باشد.

161-نماز الكن
        کیفیت تکبیرةالاحرام در مورد کسی که لکنت داشته و یا لال است
        953 - کسی که لال است یا زبان او مرضی دارد که نمی تواند "الله اکبر" رادرست بگوید، باید به هر طور که می تواند بگوید. و اگر هیچ نمی تواند بگوید، باید در قلب خود بگذارند و برای تکبیر اشاره کند، و زبانش را هم اگرمی تواند حرکت دهد.

        جواز با هم شروع کردن چند اجیر که برای میتی نماز استیجاری می خوانند
        1380 - اگر برای میتی که در مسأله پیش گفته شد بخواهند چند نفر را اجیرکنند که نماز بخوانند لازم نیست برای آنها وقت مرتب معین کنند که با هم شروع نکنند در عمل .

162-نماز با ابريشم
        صحت نماز مردی که در جیبش دستمال ابریشمی قرار داده است
        837 - دستمال ابریشمی و مانند آن اگر در جیب مرد باشد، اشکال ندارد، و نماز راباطل نمی کند.

163-نماز با تيمم
        صحت نماز اگر تیمم کند و بعد از نماز بفهمد که آب برایش ضرر نداشته است
        669 - اگر از استعمال آب بر جان خود بترسد یا بترسد که به واسطه استعمال آن ،مرض یا عیبی در او پیدا شود یا مرضش طول بکشد یا شدت کند یا به سختی معالجه شود، باید تیمم نماید. ولی اگر آب گرم برای او ضرر ندارد، باید با آب گرم وضوبگیرد یا غسل کند.

        جواز مبادرت به نماز با تیمم اگر بداند که تا آخر وقت عذرش برطرف نمی شود
        715 - کسی که وظیفه اش تیمم است ، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقی می ماند، در وسعت وقت می تواند با تیمم نماز بخواند. ولی اگر بداند که تا آخروقت عذر او برطرف می شود، باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند یادر تنگی وقت با تیمم نماز را بجا آورد.

164-نماز با شتابزدگى
        نهی از نماز خواندن با عجله و شتابزدگی
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

165-نماز با عبا
        استحباب نماز خواندن با عبا
        864 - چند چیز در لباس نمازگزار مستحب است که از آن جمله است : عمامه با تحت الحنک ، پوشیدن عبا و لباس سفید و پاکیزه ترین لباسها، و استعمال بوی خوش ، و دست کردن انگشتری عقیق .

166-نماز با عجله
        جواز ترک سوره اگر انسان درکاری عجله داشته باشد
        979 - اگر وقت نماز تنگ باشد یا انسان ناچار شود که سوره را نخواند، مثلابترسد که اگر سوره را بخواند دزد یا درنده یا چیز دیگری به او صدمه بزند، نباید سوره را بخواند. و اگر در کاری عجله داشته باشد، می تواند سوره رانخواند.

167-نماز با غسل
        جایز نبودن نماز با غسل تنها مگر در مورد غسل جنابت
        391 - کسی که غسل جنابت کرده ، نباید برای نماز وضو بگیرد، ولی باغسلهای دیگر نمی شود نماز خواند و باید وضو هم گرفت .

168-نماز با نجس
        لزوم همراه نداشتن چیز نجس در وقت نماز
        862 - احتیاط آن است که چیز نجسی که با آن می شود عورت را پوشاند، همراه نمازگزار نباشد. ولی کسی که این مسأله را نمی دانسته و مثلا مدتی با این طور نمازخوانده ، لازم نیست آن نمازها را قضا کند.

169-نماز باطل بر ميت
        لزوم قضا عبادتی که به گمان حیض بودن ترک کرده است
        480 - زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد اگر در وقت عادت یا دو سه روزجلوتر یا دو سه روز عقب تر خون ببیند، به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته اگر چه آن خون ، نشانه های حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زن حائض گفته شد عمل کند. و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل اینکه پیش از سه روز پاک شود، باید عبادتهایی را که بجا نیاورده قضا نماید.

        وجوب نماز خواندن بر قبر میت اگر بدون نماز دفن شده باشد یا نماز خوانده شده باطل باشد
        607 - اگر میت را عمدا یا از روی فراموشی یا به جهت عذری بدون نماز دفن کنند،یا بعد از دفن معلوم شود، نمازی که بر او خوانده شده باطل بوده است ، تا وقتی جسد او از هم نپاشیده ، واجب است با شرطهایی که برای نماز میت گفته شد به قبرش نماز بخوانند.

170-نماز بچه
        استحباب عادت دادن بچه ممیز به نماز و دیگر عبادات
        1389 - مستحب است بچه ممیز یعنی بچه ای که خوب و بد را می فهمد به نماز خواندن و عبادتهای دیگر عادت دهند بلکه مستحب است او را به قضای نمازها هم وادارنمایند.

        جواز اتصال به جماعت از طریق بچه ممیزی که نمی دانند نمازش باطل است
        1417 - اگر بین کسانی که در یک صف ایستاده اند بچه ممیز یعنی بچه ای که خوب و بد را می فهمد فاصله شود، چنانچه ندانند نماز او باطل است ، می توانند اقتدا کنند.

171-نماز بدون سوره
        لزوم غسل یا وضو در تنگنای وقت و خواندن نماز بدون سوره و تسبیحات
        683 - اگر انسانی به قدری وقت دارد که می تواند وضو بگیرد یا غسل کند و نمازرا بدون کارهای مستحبی آن مثل اقامه و قنوت بخواند، باید غسل کند یا وضو بگیرد ونماز را بدون کارهای مستحبی آن به جا آورد. بلکه اگر به اندازه سوره هم وقت ندارد، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند.

172-نماز بدون طهارت
        استحباب نماز خواندن بدون تیمم اگر گرد و غبار و گل نیز پیدا نشود
        686 - اگر خاک و ریگ و کلوخ و سنگ پیدا نشود، باید به گرد و غباری که روی فرش و لباس و مانند اینهاست ، تیمم نماید. و اگر غبار در لای لباس و فرش باشد، تیمم به آن صحیح نیست ، مگر آن که اول دست بزند تا روی آن ، غبار آلوده شود، بعد تیمم کند. و چنانچه گرد پیدا نشود، باید به گل تیمم کند.و اگر گل هم پیدا نشود، احتیاط مستحب آن است که نماز را بدون تیمم بخواند،و بنابر احتیاط بعدا قضای آن را بجا آورد.

        لزوم قضا نمازی که بدون وضو و تیمم خوانده است
        686 - اگر خاک و ریگ و کلوخ و سنگ پیدا نشود، باید به گرد و غباری که روی فرش و لباس و مانند اینهاست ، تیمم نماید. و اگر غبار در لای لباس و فرش باشد، تیمم به آن صحیح نیست ، مگر آن که اول دست بزند تا روی آن ، غبار آلوده شود، بعد تیمم کند. و چنانچه گرد پیدا نشود، باید به گل تیمم کند.و اگر گل هم پیدا نشود، احتیاط مستحب آن است که نماز را بدون تیمم بخواند،و بنابر احتیاط بعدا قضای آن را بجا آورد.

        استحباب خواندن نماز بدون تیمم و لزوم قضای آن اگر چیز پاکی برای تیمم نداشته باشد
        688 - کسی که آب ندارد، اگر برف یا یخ داشته باشد، چنانچه ممکن است باید آن را آب کند و با آن وضو بگیرد یا غسل نماید. و اگر ممکن نیست و چیزی هم که تیمم به آن صحیح است ندارد، احتیاط مستحب آن است که نماز را بدون وضو وتیمم بخواند، و بنابر احتیاط واجب بعدا قضا کند.

        لزوم بهم زدن نماز اگر در بین نماز بفهمد وضو یا غسل نداشته یا وضو و غسلش باطل بوده است
        1265 - اگر در بین نماز بفهمد وضو یا غسلش باطل بوده یا بدون وضو یا غسل مشغول نماز شده باید نماز را به هم بزند و دوباره با وضو یا غسل بخواند، و اگر بعد ازنماز بفهمد باید دوباره نماز را با وضو یا غسل بجا آورد و اگر وقت گذشته قضانماید.

173-نماز بدون مستحبات
        لزوم غسل یا وضو در تنگنای وقت و خواندن نماز بدون سوره و مستحبات
        683 - اگر انسانی به قدری وقت دارد که می تواند وضو بگیرد یا غسل کند و نمازرا بدون کارهای مستحبی آن مثل اقامه و قنوت بخواند، باید غسل کند یا وضو بگیرد ونماز را بدون کارهای مستحبی آن به جا آورد. بلکه اگر به اندازه سوره هم وقت ندارد، باید غسل کند یا وضو بگیرد و نماز را بدون سوره بخواند.

174-نماز بر بام كعبه
        جایز بودن نماز بر بام خانه کعبه
        892 - خواندن نماز مستحب درخانه کعبه و بر بام آن اشکال ندارد. بلکه مستحب است در داخل خانه مقابل هر رکنی دو رکعت نماز بخوانند.

175-نماز بر بچه
        وجوب نماز خواندن بر بچه ای که 6 سالش تمام بوده و یکی از والدینش مسلمان باشند
        594 - نمازخواندن بر میت مسلمان ، اگر چه بچه باشد، واجب است . ولی باید پدر و مادر آن بچه یا یکی از آنان مسلمان باشند و شش سال بچه تمام شده باشد.

176-نماز بر غصبى
        بطلان نماز چنانچه حیوان سواری یا زین آن غصبی باشد و او ناچار باشد بطور ایستاده نماز بخواند
        871 - کسی که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حیوان سواری یازین آن غصبی باشد، نماز او باطل است و همچنین است اگر بخواهد سواره نماز مستحبی بخواند.

177-نماز بر ميت
        وجوب کفائی غسل و کفن و نماز و دفن مسلمان اگر چه شیعه نباشد
        542 - غسل و کفن و نماز و دفن مسلمان دوازده امامی ، بر هر مکلفی واجب است . و اگر بعضی انجام دهند، از دیگران ساقط می شود. و چنانچه هیچ کس انجام ندهدهمه معصیت کرده اند. و بنابر احتیاط واجب حکم مسلمانی هم که دوازده امامی نیست ،همین طور است .

        لزوم اعاده غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت اگر کسی بداند درست انجام نداده اند
        545 - اگر کسی بداند غسل یا کفن یا نماز یا دفن میت را باطل انجام داده اند،باید دوباره انجام دهد. ولی اگر گمان دارد که باطل بوده یا شک دارد که درست بوده یا نه ، لازم نیست اقدام نماید.

        لزوم اجازه از ولی میت برای غسل و کفن و نماز و دفن او
        546 - برای غسل و کفن و نماز و دفن میت ، باید از ولی او اجازه بگیرند.

178-نماز براى ميت
        لازم نبودن رعایت ترتیب در قضا نماز برای میت
        1379 - اگر برای میتی می خواهند نماز قضا بدهند، و می دانند آن میت ترتیب قضا شدن را می دانسته باز لازم نیست طوری قضا را بجا بیاورند که ترتیب حاصل شود.

        عدم لزوم به ترتیب بجا آوردن نمازهای قضای میت در صورتیکه بدانند میت ترتیب قضا شدن را نمی دانسته
        1381 - اگر بدانند که میت ترتیب قضا شدن را نمی دانسته یا ندانند که می دانسته ، لازم نیست به ترتیب برای او قضا بجا بیاورند.

        عدم لزوم معین کردن وقت مرتب برای چند نفر اجیر که می خواهند برای میتی نماز بخوانند که ترتیب قضا شدن را نمی دانسته
        1382 - در مسأله پیش اگر بخواهند چند نفر را برای به جا آوردن نماز میت اجیر کنند لازم نیست وقت معین کنند و می توانند همه با هم شروع به قضا کنند.

179-نماز برهنه
        وظیفه کسیکه برای پوشاندن خود در نماز هیچ چیزی ندارد
        797 - کسی که می خواهد نماز بخواند، اگر برای پوشاندن خود حتی برگ درخت و علف نداشته باشد، و احتمال ندهد که تا آخر وقت چیزی پیدا کند که خود را باآن بپوشاند، در صورتی که نامحرم او را می بیند، باید نشسته نماز بخواند وعورت خود را با ران خود بپوشاند. و اگر کسی او را نمی بیند، ایستاده نمازبخواند و جلوی خود را با دست بپوشاند. و در هر صورت رکوع و سجود را بااشاره انجام می دهد و برای سجود سر را قدری پایین تر می آورد.

180-نماز بطور برهنه
        لزوم نماز خواندن بطور برهنه اگر غیر از لباس غصبی و مردار لباس دیگری ندارد
        840 - اگر غیراز لباس غصبی و لباسی که از مردار تهیه شده لباس دیگری ندارد و ناچار نیست لباس بپوشد، باید به دستوری که برای برهنگان گفته شدنماز بخواند.

        لزوم نماز خواندن بطور برهنه اگر غیر از لباسی که از حیوان حرام گوشت تهیه شده لباس دیگری ندارد
        841 - اگر غیراز لباسی که از حیوان حرام گوشت تهیه شده لباس دیگری ندارد چنانچه در پوشیدن لباس ناچار باشد می تواند با همان لباس نماز بخواندو اگر ناچار نباشد باید به دستوری که برای برهنگان گفته شد نماز را بجا آورد، و بنابر احتیاط واجب یک نماز دیگر هم با همان لباس بخواند.

        لزوم نماز خواندن بطور برهمه اگر مرد غیر از لباس ابریشم خالص و طلابافت لباس دیگری نداشته باشد
        842 - اگر مرد غیراز لباس ابریشمی خالص یا طلاباف لباس دیگری نداشته باشد چنانچه در پوشیدن لباس ناچار نباشد باید به دستوری که برای برهنگان گفته شدنماز بخواند.

        لزوم نماز خواندن بطور برهنه اگر مرد غیر از لباس ابریشم خالص و طلا بافت لباس دیگری نداشته باشد
        842 - اگر مرد غیراز لباس ابریشمی خالص یا طلاباف لباس دیگری نداشته باشد چنانچه در پوشیدن لباس ناچار نباشد باید به دستوری که برای برهنگان گفته شدنماز بخواند.

        پوشش قرار ندادن لحاف یا تشکی که از ابریشم خالص یا حیوان حرام گوشت است اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

        لزوم پوشش قرار ندادن لحاف یا تشک نجس اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

        لزوم پوشش قرار ندادن لحاف یا تشکی که از ابریشم خالص یا حیوان حرام گوشت است اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

181-نماز بطور خوابيده
        کیفیت رو به قبله بودن کسیکه نمی تواند نشسته نماز بخواند
        779 - کسی که نمی تواند نشسته نماز بخواند، باید در حال نماز به پهلوی راست طوری بخوابد که جلوی بدن او رو به قبله باشد. و اگر ممکن نیست ، باید به پهلوی چپ طوری بخوابد که جلوی بدن او رو به قبله باشد. و اگر این را هم نتواند،باید به پشت بخوابد، به طوری که کف پای او رو به قبله باشد.

        پوشش قرار ندادن لحاف یا تشکی که از ابریشم خالص یا حیوان حرام گوشت است اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

        لزوم پوشش قرار ندادن لحاف یا تشک نجس اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

        لزوم پوشش قرار ندادن لحاف یا تشکی که از ابریشم خالص یا حیوان حرام گوشت است اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

        لزوم خوابیدن اگر در بین نماز از نشستن عاجز شود
        969 - اگر در بین نماز از ایستادن عاجز شود باید بنشیند، و اگر از نشستن هم عاجز شود باید بخوابد، ولی تا بدنش آرام نگرفته باید چیزی نخواند.

        ممنوعیت خوابیده نماز خواندن مگر آنکه به هیچ وجه نتواند نشسته نماز بخواند
        971 - تا انسان می تواند بنشیند، نباید خوابیده نماز بخواند. و اگر نتواند راست بنشیند باید هر طور که می تواند بنشیند، و اگر به هیچ قسم نمی تواند بنشیند باید به طوری که در احکام قبله گفته شد به پهلوی راست بخوابد، و اگر نمی تواند به پهلوی چپ ، و اگر آن هم ممکن نیست به پشت بخوابد به طوری که کف پاهای او رو به قبله باشد.

        لزوم نشستن اگر کسیکه خوابیده نماز می خواند در بین نماز بتواند مقداری بنشیند
        973 - کسی که خوابیده نماز می خواند، اگر در بین نماز بتواند بنشیند، بایدمقداری را که می تواند نشسته بخواند. و نیز اگر می تواند بایستد، باید مقداری راکه می تواند ایستاده بخواند، ولی تا بدنش آرام نگرفته باید چیزی نخواند.

        لزوم خوابیده نماز خواندن اگر ایستادن و نشستن ضرر داشته باشد
        975 - کسی که می تواند بایستد، اگر بترسد که به واسطه ایستادن مریض شود یا ضرری به او برسد، می تواند نشسته نماز بخواند. و اگر از نشستن هم بترسد، می تواندخوابیده نماز بخواند.

        لزوم تاخیر نماز اگر احتمال دهد در آخر وقت می تواند ایستاده نماز بخواند
        976 - اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند، می تواند اول وقت نماز بخواند، اگر چه احتیاط آن است که نماز را تأخیربیندازد.

182-نماز بطور دست بسته
        صحت نماز اگر از ناچاری یا فراموشی دستها را روی هم بگذارد
        1130 - هرگاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد اگرچه مثل آنها نباشدبنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یاناچاری یا برای کار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن ، دستها را روی هم بگذارد،اشکال ندارد.

        لزوم اعاده نماز هر چند برای ادب دستها را روی هم بگذارد
        1130 - هرگاه برای ادب دستها را روی هم بگذارد اگرچه مثل آنها نباشدبنابر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخواند، ولی اگر از روی فراموشی یاناچاری یا برای کار دیگر مثل خاراندن دست و مانند آن ، دستها را روی هم بگذارد،اشکال ندارد.

183-نماز بطور سواره
        بطلان نماز چنانچه حیوان سواری یا زین آن غصبی باشد و او ناچار باشد بطور سواره نماز بخواند
        871 - کسی که ناچار است نماز واجب را سواره بخواند، چنانچه حیوان سواری یازین آن غصبی باشد، نماز او باطل است و همچنین است اگر بخواهد سواره نماز مستحبی بخواند.

184-نماز بطور نشسته
        لزوم نشستن اگر در بین نماز از ایستادن عاجز شود
        969 - اگر در بین نماز از ایستادن عاجز شود باید بنشیند، و اگر از نشستن هم عاجز شود باید بخوابد، ولی تا بدنش آرام نگرفته باید چیزی نخواند.

        ممنوعیت خوابیده نماز خواندن مگر آنکه به هیچوجه نتواند نشسته نماز بخواند
        971 - تا انسان می تواند بنشیند، نباید خوابیده نماز بخواند. و اگر نتواند راست بنشیند باید هر طور که می تواند بنشیند، و اگر به هیچ قسم نمی تواند بنشیند باید به طوری که در احکام قبله گفته شد به پهلوی راست بخوابد، و اگر نمی تواند به پهلوی چپ ، و اگر آن هم ممکن نیست به پشت بخوابد به طوری که کف پاهای او رو به قبله باشد.

        لزوم ایستادن اگر کسیکه نشسته نماز می خواند بعد از حمد و سوره بتواند بایستد
        972 - کسی که نشسته نماز می خواند، اگر بعد از خواندن حمد و سوره بتواند بایستدو رکوع را ایستاده بجا آورد، باید بایستد و از حال ایستاده به رکوع رود. و اگرنتواند، باید رکوع را هم نشسته بجا آورد.

        لزوم ایستادن اگر کسیکه نشسته نماز می خواند در بین نماز بتواند مقداری بایستد
        974 - کسی که نشسته نماز می خواند، اگر در بین نماز بتواند بایستد باید مقداری را که می تواند ایستاده بخواند، ولی تا بدنش آرام نگرفته باید چیزی نخواند.

        لزوم نشسته نماز خواندن اگر ایستادن ضرر داشته باشد
        975 - کسی که می تواند بایستد، اگر بترسد که به واسطه ایستادن مریض شود یا ضرری به او برسد، می تواند نشسته نماز بخواند. و اگر از نشستن هم بترسد، می تواندخوابیده نماز بخواند.

        لزوم تاخیر نماز اگر احتمال دهد در آخر وقت می تواند ایستاده نماز بخواند
        976 - اگر انسان احتمال بدهد که تا آخر وقت بتواند ایستاده نماز بخواند، می تواند اول وقت نماز بخواند، اگر چه احتیاط آن است که نماز را تأخیربیندازد.

        لزوم خم شدن بقدری که صورت مقابل زانو برسد اگر نشسته نماز می خواند
        1027 - کسی که نشسته رکوع می کند باید به قدری خم شود که صورتش مقابل زانوها برسد، و بهتر است به قدری خم شود که صورت نزدیک جای سجده برسد.

        کیفیت نماز احتیاط خواندن کسیکه نشسته نماز می خواند
        1212 - کسی که نشسته نماز می خواند اگر شکی کند که باید برای آن ، یک رکعت نمازاحتیاط ایستاده یا دو رکعت نشسته بخواند، باید دو رکعت نشسته به جا آورد، بلکه اگر شکی کند که باید برای آن دو رکعت نماز احتیاط ایستاده بخواند، بایددو رکعت نشسته بجا آورد.

185-نماز به حالت برهنه
        لزوم نماز به حالت برهنه اگر غیر از لباس نجس، لباس دیگری نداشته باشد
        813 - کسی که غیر از لباس نجس لباس دیگری ندارد و وقت تنگ است یااحتمال نمی دهد که لباس پاک پیدا کند، اگر به واسطه سرما یا عذر دیگر نمی تواندلباس را بیرون بیاورد، باید در همان لباس نماز بخواند و نمازش صحیح است . ولی چنانچه بتواند لباس را بیرون بیاورد، باید نماز را به دستوری که برای برهنگان گفته شد بجا آورد.

186-نماز بين قبور
        کراهت نماز در مقابل قبر و روی قبر و بین دو قبر و در قبرستان
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

187-نماز پدر
        لزوم قضای نماز و روزه پدر پس از فوت پدر توسط پسر بزرگتر
        1712 - بعد از مرگ پدر، پسر بزرگتر باید قضای نماز و روزه او را به تفصیلی که در مسأله 1390 گفته شد بجا آورد، ولی قضای روزه مادر بر پسر واجب نیست .

188-نماز پيش از وقت
        صحت نماز اگر بعد از نماز بفهمد که در وسط نماز وقت داخل شده است
        741 - نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای رو به بالا حرکت می کند، که آن رافجر اول گویند. موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم و اول وقت نماز صبح است . وآخر وقت نماز صبح ، موقعی است که آفتاب بیرون می آید.

        بطلان نماز اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را پیش از وقت خوانده است
        744 - اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند یا انسان یقین کندکه وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده ، نماز او باطل است . و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز راپیش از وقت خوانده . ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده ، یا بعد از نمازبفهمد که در بین نماز وقت داخل شده ، نماز او صحیح است .

        بطلان نماز اگر در وسط نماز بفهمد هنوز وقت داخل نشده است
        744 - اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند یا انسان یقین کندکه وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده ، نماز او باطل است . و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز راپیش از وقت خوانده . ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده ، یا بعد از نمازبفهمد که در بین نماز وقت داخل شده ، نماز او صحیح است .

        صحت نماز اگر در وسط نماز بفهمد که وقت داخل شده است
        744 - اگر دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند یا انسان یقین کندکه وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که هنوز وقت داخل نشده ، نماز او باطل است . و همچنین است اگر بعد از نماز بفهمد که تمام نماز راپیش از وقت خوانده . ولی اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده ، یا بعد از نمازبفهمد که در بین نماز وقت داخل شده ، نماز او صحیح است .

        وظیفه کسی که بدون توجه به احراز وقت نماز مشغول نماز شود
        745 - اگر انسان ملتفت نباشد که باید با یقین به داخل شدن وقت مشغول نمازشود، چنانچه بعد از نماز بفهمد که تمام نماز را در وقت خوانده ، نماز او صحیح است . و اگر بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده یا بفهمد که در بین نماز وقت داخل شده است ، نمازش باطل است .

        وظیفه کسی که با یقین به وقت مشغول نماز شود و در وسط نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه
        746 - اگر یقین کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه ، نماز او باطل است . ولی اگر در بین نماز یقین داشته باشد که وقت شده و شک کند که آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه ، نمازش صحیح است .

        لزوم قضا یا اعاده نماز اگر متوجه شود نماز را پیش از وقت خوانده است
        1271 - اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده ، یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله بجا آورده ، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

189-نماز تحيت
        استحباب دو رکعت نماز واجب یا مستحب بعد از ورود به مسجد
        913 - وقتی انسان وارد مسجد می شود، مستحب است دو رکعت نماز به قصد تحیت واحترام مسجد بخواند، و اگر نماز واجب یا مستحب دیگری هم بخواند کافی است .

190-نماز جماعت
        سقوط اذان و اقامه در نماز جماعتی که برای آن اذان و اقامه گفته اند
        923 - اگر برای نماز جماعتی اذان و اقامه گفته باشند، کسی که با آن جماعت نمازمی خواند، نباید برای نماز خود اذان و اقامه بگوید.

        جواز اکتفا به اذان و اقامه نماز جماع مادام که صفوف متفرق نشده است
        924 - اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده ،تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده نمی تواند برای نماز خوداذان و اقامه بگوید، در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد.

        جواز اکتفا به اذان و اقامه نماز جماعت مادام که صفوف متفرق نشده است
        924 - اگر برای خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببیند جماعت تمام شده ،تا وقتی که صفها به هم نخورده و جمعیت متفرق نشده نمی تواند برای نماز خوداذان و اقامه بگوید، در صورتی که برای جماعت اذان و اقامه گفته شده باشد.

        استحباب به جماعت خواندن نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را
        1399 - مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا برای همسایه مسجد و کسی که صدای اذان مسجدرا می شنود بیشتر سفارش شده است .

        حکم امام یا مامومی که بخواهند نمازی را که به جماعت خوانده اند دوباره بخوانند
        1404 - اگر امام یا مأموم بخواهد نمازی را که به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند، در صورتی که جماعت دوم و اشخاص آن غیر از اول باشد، اشکال ندارد.

        حکم مطالبه اجرت پیش از انجام عمل یا تحویل شی مورد اجاره
        2195 - کسی که چیزی را اجاره داده ، تا آن چیز را تحویل ندهد حق ندارد اجاره آن را مطالبه کند، و نیز اگر برای انجام عملی اجیر شده باشد، پیش از انجام عمل حق مطالبه اجرت ندارد.

191-نماز جمعه
        استحباب سوره جمعه در رکعت اول و سوره منافقون در رکعت دوم نماز جمعه
        987 - در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه ، مستحب است در رکعت اول بعد از"حمد" سوره "جمعه "، و در رکعت دوم بعد از "حمد" سوره "منافقین " بخواند. واگر مشغول یکی از اینها شود، بنابر احتیاط واجب نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند.

        جواز تبدیل سوره توحید یا کافرون به سوره جمعه و منافقین در نماز جمعه و یا نماز ظهر روز جمعه
        988 - اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره "قل هو الله احد" یا سوره "قل یا ایهاالکافرون " شود، نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند. ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره "جمعه " و "منافقین " یکی از این دو سوره را بخواند، تا به نصف نرسیده می تواند آن را رها کند و سوره "جمعه " و "منافقین " را بخواند.

        ممنوعیت تبدیل سوره توحید و کافرون به جمعه و منافقین اگر عمدا آنها را انتخاب کرده باشد
        989 - اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره "قل هو الله احد"یا سوره "قل یا ایها الکافرون " بخواند، اگر چه به نصف نرسیده باشد، بنابراحتیاط واجب نمی تواند رها کند و سوره "جمعه " و "منافقین " را بخواند.

192-نماز جنب كوره
        کراهت نماز در آشپزخانه و هر جا که کوره آتش باشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

193-نماز حائض
        وجوب نماز اگر وقتی پاک شود که به اندازه غسل و وضو و یک رکعت و نماز وقت باقی باشد
        472 - اگر زن در آخر وقت نماز از خون پاک شود و به اندازه غسل و وضوو مقدمات دیگر نماز مانند تهیه کردن لباس یا آب کشیدن آن و خواندن یک رکعت نماز یا بیشتر از یک رکعت وقت داشته باشد، باید نماز را بخواند و اگر نخواندباید قضای آن را بجا آورد.

        وظیفه زنی که در وقت پاک شود ولی فقط به اندازه تیمم و یک رکعت نماز فرصت داشته باشد
        473 - اگر زن حائض به اندازه غسل و وضو وقت ندارد، ولی می تواند باتیمم نماز را در وقت بخواند آن نماز بر او واجب نیست . اما اگر گذشته از تنگی وقت تکلیفش تیمم است ، مثل آنکه آب برایش ضرر دارد، باید تیمم کند و آن نمازرا بخواند.

        استحباب نماز اگر بعد از پک شدن از حیض شک کند که برای نماز وقت دارد یا نه
        474 - اگر زن حائض بعداز پاک شدن شک کند که برای نماز وقت دارد یا نه ، بایدنمازش را بخواند.

        وجوب نماز اگر بعد از پاک شدن از حیض شک کند که برای نماز وقت دارد یا نه
        474 - اگر زن حائض بعداز پاک شدن شک کند که برای نماز وقت دارد یا نه ، بایدنمازش را بخواند.

        استحباب نظافت و وضو و اشتغال به ذکر و دعا در اوقات نماز برای شخص حائض
        476 - مستحب است زن حائض در وقت نماز خود را از خون پاک نماید و پنبه ودستمال را عوض کند و وضو بگیرد، و اگر نمی تواند وضو بگیرد تیمم نماید و در جای نماز رو به قبله بنشیند و مشغول ذکر و دعا و صلوات شود.

        لزوم قضا عبادتی که به گمان حیض بودن ترک کرده است
        480 - زنی که عادت وقتیه و عددیه دارد اگر در وقت عادت یا دو سه روزجلوتر یا دو سه روز عقب تر خون ببیند، به طوری که بگویند حیض را جلو یا عقب انداخته اگر چه آن خون ، نشانه های حیض را نداشته باشد، باید به احکامی که برای زن حائض گفته شد عمل کند. و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده مثل اینکه پیش از سه روز پاک شود، باید عبادتهایی را که بجا نیاورده قضا نماید.

        قضا نداشتن نمازهای یومیخ که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده
        1370 - کسی که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده باید قضای آن را بجاآورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده یا به واسطه سستی ، نماز نخوانده باشدولی نمازهای یومیه ای را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد.

        قضا نداشتن نمازهای یومیه ای که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده
        1370 - کسی که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده باید قضای آن را بجاآورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده یا به واسطه سستی ، نماز نخوانده باشدولی نمازهای یومیه ای را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد.

194-نماز حمله دار
        تمام بودن نماز حمله دار و رئیس کاروانهای زیارت اگر اشتغالشن مسافرت باشد
        1308 - حمله دار یعنی کسی که برای رساندن حاجیها به مکه مسافرت می کندچنانچه شغلش مسافرت باشد باید نماز را تمام بخواند، و اگر شغلش مسافرت نباشد، باید شکسته بخواند.

        تمام بودن نماز حمله دار و رئیس کاروانهای زیارتی اگر شغلشان مسافرت باشد
        1308 - حمله دار یعنی کسی که برای رساندن حاجیها به مکه مسافرت می کندچنانچه شغلش مسافرت باشد باید نماز را تمام بخواند، و اگر شغلش مسافرت نباشد، باید شکسته بخواند.

195-نماز خوابيده
        بی اعتباری شک اگر کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند در موقع خواندن حمد یا تسبیحات شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه
        1173 - کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنانکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده یا تشهدرا بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد.

        لزوم بجا آوردن سجده یا تشهد اگر کسیکه نشسته یا خوابیده نماز می خواند قبل از حمد یا تسبیحات نسبت به آنها شک کند
        1173 - کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنانکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده یا تشهدرا بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد.

196-نماز در آشپزخانه
        کراهت نماز در آشپزخانه و هر جا که کوره آتش باشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

197-نماز در ابريشم
        بطلان نماز مردان در ابریشم خالص
        834 - لباس مرد نمازگزار باید ابریشم خالص نباشد و در غیر نماز هم پوشیدن آن برای مرد حرام است . و در چیزی که نماز در آن تمام نمی شود، مانند بند شلوار وعرقچین نیز به احتیاط واجب نباید از حریر خالص باشد.

        جایز بودن پوشیدن لباس ابریشمی برای زنان در نماز و غیر آن
        838 - پوشیدن لباس ابریشمی برای زن در نماز و غیر نماز اشکال ندارد.

        جواز پوشیدن لباس غصبی، ابریشمی، طلا بافت و از جنس مردار در حالت ناچاری
        839 - پوشیدن لباس غصبی و ابریشمی خالص و طلاباف و لباسی که از مردارتهیه شده ، در حال ناچاری مانعی ندارد. و نیز کسی که ناچار است لباس بپوشد ولباس دیگری غیر از اینها ندارد و تا آخر وقت هم ، ناچاری او از بین نمی رود،می تواند با این لباسها نماز بخواند.

        پوشش قرار ندادن لحاف یا تشکی که از ابریشم خالص یا حیوان حرام گوشت است اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

        لزوم پوشش قرار ندادن لحاف یا تشکی که از ابریشم خالص یا حیوان حرام گوشت است اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

198-نماز در اتومبيل
        لزوم گردش بسوی قبله اگر قطار یا اتومبیلی که ناچاریم در آن نماز بخوانیم از قبله منحرف شود
        880 - شرط دوم : مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نمازبخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند، و اگرآنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.

        جایز بودن نماز در اتومبیل و کشتی و قطار در وقت توقف آنها
        881 - نماز خواندن در اتومبیل و کشتی و ترن و مانند اینها، وقتی ایستاده اند،مانعی ندارد.

        لزوم گردش بسوی قبله اگر قطار یا اتومبیلی که ناچاریم در آن نماز لخوانیم از قبله منحرف شود
        882 - روی خرمن گندم و جو و مانند اینها، که نمی شود بی حرکت ماند، نمازباطل است .

199-نماز در استحاضه
        جواز تاخیر نماز در استحاضه اگر بداند تا بعد از نماز خون بیرون نمی آید
        409 - زن مستحاضه اگر بداند از وقتی که مشغول وضو یا غسل شده ، خونی از اوبیرون نیامده و تا بعد از نماز هم خون در داخل فرج نیست و بیرون نمی آید، می تواندخواندن نماز را تأخیر بیندازد.

        لزوم تاخیر نماز اگر مستحاضه بداند قبل از گذشتن وقت به اندازه خواندن نماز جریان خون قطع می شود
        410 - اگر مستحاضه بداند که پیش از گذشتن وقت نماز به کلی پاک می شود یا به اندازه خواندن نماز، خون بند می آید، باید صبر کند و نماز را در وقتی که پاک است بخواند.

        لزوم تاخیر نماز اگر مستحاضه بداند قبل از گذشتن وقت نماز پاک می شود
        410 - اگر مستحاضه بداند که پیش از گذشتن وقت نماز به کلی پاک می شود یا به اندازه خواندن نماز، خون بند می آید، باید صبر کند و نماز را در وقتی که پاک است بخواند.

        لزوم تاخیر نماز و تجدید وضو و غسل در آخر وقت اگر بداند در آخر وقت به مقدار وضو و غسل و نماز پاک می شود
        411 - اگر بعد از وضو و غسل ، خون در ظاهر قطع شود و مستحاضه بداند که اگر نمازرا تأخیر بیندازد، به مقداری که وضو و غسل و نماز را به جا آورد، به کلی پاک می شود، باید نماز را تأخیر بیندازد و موقعی که به کلی پاک شد، دوباره وضو وغسل را بجا آورد و نماز را بخواند. و اگر وقت نماز تنگ شد، لازم نیست وضوو غسل را دوباره به جا آورد، بلکه با وضو و غسلی که دارد، می تواند نمازبخواند.

        لزوم اقدام فوری به نماز بعد از غسل و وضو در استحاضه متوسطه و کثیره
        413 - مستحاضه قلیله بعداز وضو، و مستحاضه کثیره و متوسطه بعد از غسل ووضو باید فورا مشغول نماز شود، ولی گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهای قبل ازنماز اشکال ندارد. و در نماز هم می تواند کارهای مستحب مثل قنوت و غیر آن را بجاآورد.

        لزوم اقدام فوری به نماز بعد از وضو در استحاضه قلیله
        413 - مستحاضه قلیله بعداز وضو، و مستحاضه کثیره و متوسطه بعد از غسل ووضو باید فورا مشغول نماز شود، ولی گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهای قبل ازنماز اشکال ندارد. و در نماز هم می تواند کارهای مستحب مثل قنوت و غیر آن را بجاآورد.

        لزوم تجدید غسل اگر مستحاضه بین غسل و نماز فاصله بیندازد
        414 - زن مستحاضه اگر بین غسل و نماز فاصله بیندازد، باید دوباره غسل کند و بلافاصله مشغول نماز شود. ولی اگر خون در داخل فضای فرج نیاید، غسل لازم نیست .

        وظیفه زنان اگر در بین نماز استحاضه قلیله یا متوسطه آنها به استحاضه ای شدیدتر تبدیل شود
        421 - اگر در بین نماز، استحاضه متوسطه زن کثیره شود، باید نماز را بشکند وبرای استحاضه کثیره غسل کند و وضو بگیرد و کارهای دیگر آن را انجام دهد وهمان نماز را بخواند. و اگر برای هیچ کدام از غسل و وضو وقت ندارد، باید دو تیمم کند، یکی بدل از غسل و دیگری بدل از وضو. و اگر برای یکی از آنها وقت ندارد،باید عوض آن تیمم کند و دیگری را بجا آورد. ولی اگر برای تیمم هم وقت ندارد،نمی تواند نماز را بشکند، و باید نماز را تمام کند، و بنابر احتیاط واجب قضانماید. و همچنین است اگر در بین نماز استحاضه قلیله او متوسطه یا کثیره شود.

        لزوم انجام غسل برای هر نماز اگر پیش از نماز خون مستحاضه کثیره قطع شود و دوباره جریان یابد
        424 - اگر پیش از هر نماز خون مستحاضه کثیره قطع شود و دوباره بیاید، برای هر نماز باید یک غسل بجا آورد. ولی اگر بعد از غسل و پیش از نماز قطع شود، چنانچه وقت تنگ باشد که نتواند غسل کند و نماز را در وقت بخواند، با همان غسل می تواند نماز را بخواند و همین طور است حکم وضو.

        بطلان نماز در اثر کوتاهی نسبت به وظایف استحاضه
        426 - اگر مستحاضه یکی از کارهایی را که بر او واجب می باشد حتی عوض کردن پنبه را ترک کند، نمازش باطل است .

200-نماز در پوست سنجاب
        صحت نماز در لباسی که از پوست سنجاب و خز ساخته شده است
        829 - با پوست سنجاب و خز نماز خواندن اشکال ندارد.

201-نماز در جاده
        کراهت نماز در جاده و خیابان و کوچه
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

202-نماز در جنب زن
        رفع کراهت برابر یا جلوتر ایستادن زن اگر بین او و مرد دیوار یا پرده ای باشد
        888 - اگر بین مرد و زن ، دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد، نمازشان صحیح است ، و احتیاط مستحب هم در دوباره خواندن نیست .

203-نماز در جنب عكس
        کراهت نماز در جائی که عکس باشد هر چند روبروی نمازگزار نباشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

        کراهت نماز در جایی که عکس باشد هر چند روبروی نمازگزار باشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

204-نماز در جنب مرد
        استحباب عقب تر ایستادن زن از مرد در نماز
        886 - بنابر احتیاط مستحب ، باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او ازجای ایستادن کمی عقب تر باشد.

        رفع کراهت برابر یا جلو ایستادن زن اگر بین او و مرد دیوار یا پرده ای باشد
        888 - اگر بین مرد و زن ، دیوار یا پرده یا چیز دیگری باشد، نمازشان صحیح است ، و احتیاط مستحب هم در دوباره خواندن نیست .

205-نماز در حال استحاضه
        لزوم وارسی قبل از نماز اگر نداند استحاضه او کدام قسم است
        404 - اگر زن نداند استحاضه او چه قسم است ، موقعی که می خواهد نمازبخواند، بنابر احتیاط واجب مقداری پنبه داخل فرج نماید و کمی صبر کند وبیرون آورد و بعد از آن که فهمید استحاضه او کدام یک از آن سه قسم است کارهایی را که برای آن قسم دستور داده شده انجام دهد، ولی اگر بداند تا وقتی که می خواهد نماز بخواند استحاضه او تغییر نمی کند، پیش از داخل شدن وقت هم می تواندخود را وارسی نماید.

        حکم مستحاضه ای که پیش از وارسی خود به نماز بایستد
        405 - زن مستحاضه اگر پیش از آنکه خود را وارسی کند، مشغول نماز شود، چنانچه قصد قربت داشته و به وظیفه خود عمل کرده مثلا استحاضه اش قلیله بوده و به وظیفه استحاضه قلیله عمل نموده ، نماز او صحیح است . و اگر قصد قربت نداشته یاعمل او مطابق وظیفه اش نبوده ، مثل آنکه استحاضه او متوسطه بوده و به وظیفه قلیله رفتار کرده ، نماز او باطل است .

206-نماز در حال جنابت
        لزوم قضا کردن نمازهائی که اشتباها در حال جنابت خوانده شده است
        354 - اگر در لباس خود منی ببیند و بداند که از خود او است و برای آن غسل نکرده ، باید غسل کند و نمازهایی را که یقین دارد بعد از بیرون آمدن منی خوانده قضا کند، ولی نمازهایی را که احتمال می دهد بعد از بیرون آمدن آن منی خوانده ، لازم نیست قضا نماید.

        حکم مستحاضه ای که پیش از وارسی خود به نماز بایستد
        405 - زن مستحاضه اگر پیش از آنکه خود را وارسی کند، مشغول نماز شود، چنانچه قصد قربت داشته و به وظیفه خود عمل کرده مثلا استحاضه اش قلیله بوده و به وظیفه استحاضه قلیله عمل نموده ، نماز او صحیح است . و اگر قصد قربت نداشته یاعمل او مطابق وظیفه اش نبوده ، مثل آنکه استحاضه او متوسطه بوده و به وظیفه قلیله رفتار کرده ، نماز او باطل است .

207-نماز در حال حركت
        لزوم قضا کردن نمازهائی که اشتباها در حال جنابت خوانده شده است
        354 - اگر در لباس خود منی ببیند و بداند که از خود او است و برای آن غسل نکرده ، باید غسل کند و نمازهایی را که یقین دارد بعد از بیرون آمدن منی خوانده قضا کند، ولی نمازهایی را که احتمال می دهد بعد از بیرون آمدن آن منی خوانده ، لازم نیست قضا نماید.

        جواز خواندن نماز مستحبی در حال راه رفتن و سواری بدون رعایت قبله
        781 - نماز مستحبی را می شود در حال راه رفتن و سواری خواند. و اگر انسان دراین دو حال نماز مستحبی بخواند، لازم نیست رو به قبله باشد.

208-نماز در حرم
        فضیلت نماز در حرم ائمه علیه السلام
        895 - نماز در حرم امامان علیهم السلام مستحب ، بلکه بهتر از مسجد است و نماز در حرم مطهر حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام برابر دویست هزار نماز است .

209-نماز در حضور جنب
        کراهت نماز در اطاقی که شخص جنب در آن باشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

210-نماز در حمام
        کراهت نماز در حمام و زمین نمکزار
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

211-نماز در خز
        صحت نماز در لباسی که از پوست سنجاب و خز ساخته شده است
        829 - با پوست سنجاب و خز نماز خواندن اشکال ندارد.

212-نماز در خواب آلودگى
        توصیه به ترک نماز در حال خواب آلودگی و خودداری از بول
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

213-نماز در خيابان
        کراهت نماز در جاده و خیابان و کوچه
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

214-نماز در سفر
        دو رکعتی شدن نمازهای چهار رکعتی در سفر
        728 - در سفر باید نمازهای چهار رکعتی را با شرایطی که گفته می شود، دو رکعت خواند.

        شکسته شدن نماز در سفری که رفت و برگشت آن 8 فرسخ باشد به شرط آنکه رفتن آن کمتر از 4 فرسخ نباشد
        1272 - کسی که رفتن و برگشتن او هشت فرسخ است اگر رفتن او کمتر از چهارفرسخ نباشد باید نماز را شکسته بخواند بنابر این اگر رفتن سه فرسخ و برگشتن پنج فرسخ باشد باید نماز را تمام کند.

215-نماز در طلا
        صحت نماز اگر نداند یا فراموش کند که انگشتر یا لباس او از طلاست
        833 - اگر مردی نداند یا فراموش کند که انگشتری یا لباسش از طلا است و با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است .

        جواز پوشیدن لباس غصبی، ابریشمی، طلابافت و از جنس مردار در حالت ناچاری
        839 - پوشیدن لباس غصبی و ابریشمی خالص و طلاباف و لباسی که از مردارتهیه شده ، در حال ناچاری مانعی ندارد. و نیز کسی که ناچار است لباس بپوشد ولباس دیگری غیر از اینها ندارد و تا آخر وقت هم ، ناچاری او از بین نمی رود،می تواند با این لباسها نماز بخواند.

        لزوم نماز خواندن بطور برهنه اگر مرد غیر از لباس ابریشم خالص و طلابافت لباس دیگری نداشته باشد
        842 - اگر مرد غیراز لباس ابریشمی خالص یا طلاباف لباس دیگری نداشته باشد چنانچه در پوشیدن لباس ناچار نباشد باید به دستوری که برای برهنگان گفته شدنماز بخواند.

216-نماز در غصب
        بطلان نماز در جای غصبی اگر بداند غصبی است و نداند نماز در غصبی باطل است
        870 - اگر بداند جایی غصبی است ولی نداند که در جای غصبی نماز باطل است ، و در آنجا نماز بخواند، نماز او باطل است .

        حرمت و بطلان نماز در ملک میتی که خمس یا زکات بدهکار است
        875 - تصرف در ملک میتی که خمس یا زکات بدهکار است حرام و نماز درآن باطل است مگر آنکه بدهکاری او را بدهند یا بنا داشته باشند بدون مسامحه بپردازند.

        صحت نماز در مکان غصبی اگر نتواند از آنجا خارج شود
        1126 - دوازده چیز نماز را باطل می کند و آنها را مبطلات می گویند:اول : آنکه در بین نماز یکی از شرطهای آن از بین برود مثلا در بین نماز بفهمد مکانش غصبی است .

        لزوم اتمام نماز در حال خروج از مکان غصبی اگر وقتی متوجه شود که وقت تنگ باشد
        1129 - اگر در حال سجده از خواب بیدار شود و شک کند که در سجده آخر نمازاست یا در سجده شکر باید آن نماز را دوباره بخواند.

217-نماز در غصبى
        بطلان نماز در لباس غصبی هر چند نخ یا تکمه آن غصبی باشد
        815 - لباس نمازگزار باید مباح باشد. و کسی که می داند پوشیدن لباس غصبی حرام است ، اگر عمدا در لباس غصبی یا در لباسی که نخ یا دگمه یا چیزدیگر آن غصبی است نماز بخواند، باید آن نماز را با لباس غیر غصبی اعاده نماید.

        بطلان نماز در لباس غصبی اگر چه نداند که نماز در لباس غصبی باطل است
        816 - کسی که می داند پوشیدن لباس غصبی حرام است ولی نمی داند نماز را باطل می کند، اگر عمدا با لباس غصبی نماز بخواند، باید آن نماز را با لباس غیرغصبی بخواند.

        صحت نماز اگر نداند یا فراموش کند که لباسش غصبی است مگر آنکه خودش غصب کرده باشد
        817 - اگر نداند یا فراموش کند که لباس او غصبی است و با آن ، نمازبخواند، نمازش صحیح است . ولی اگر خودش آن لباس را غصب کرده باشد وبعدا فراموش کرده و با آن نماز خوانده ، به احتیاط واجب باید آن نماز رااعاده کند.

        صحت نماز اگر از روی ناچاری لباس غصبی بپوشد
        819 - اگر کسی برای حفظ جانش با لباس غصبی نماز بخواند، یا مثلا برای اینکه دزد لباس غصبی را نبرد با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است .

        بطلان نماز در لباسی که با پول خمس یا زکات نداده خریده باشد
        820 - اگر با عین پولی که خمس یا زکات آن را نداده لباس بخرد، نماز خواندن در آن لباس باطل است . و همچنین است اگر به ذمه بخرد و درموقع معامله قصدش این باشد که از پولی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد.

        بطلان نماز در لباسی که نسیه خریده و قصد کرده از پولی که خمس یا زکاتش را نداده، بها آنرا بپردازد
        820 - اگر با عین پولی که خمس یا زکات آن را نداده لباس بخرد، نماز خواندن در آن لباس باطل است . و همچنین است اگر به ذمه بخرد و درموقع معامله قصدش این باشد که از پولی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد.

        جواز پوشیدن لباس غصبی، ابریشمی، طلابافت و از جنس مردار در حالت ناچاری
        839 - پوشیدن لباس غصبی و ابریشمی خالص و طلاباف و لباسی که از مردارتهیه شده ، در حال ناچاری مانعی ندارد. و نیز کسی که ناچار است لباس بپوشد ولباس دیگری غیر از اینها ندارد و تا آخر وقت هم ، ناچاری او از بین نمی رود،می تواند با این لباسها نماز بخواند.

        لزوم نماز خواندن بطور برهنه اگر غیر از لباس غصبی و مردار لباس دیگری ندارد
        840 - اگر غیراز لباس غصبی و لباسی که از مردار تهیه شده لباس دیگری ندارد و ناچار نیست لباس بپوشد، باید به دستوری که برای برهنگان گفته شدنماز بخواند.

        بطلان نماز در ملک غصبی
        866 - کسی که در ملک غصبی نماز می خواند، اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینهاباشد، نمازش باطل است . ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی ، مانعی ندارد.

        صحت نماز زیر سقف غصبی و خیمه غصبی اگر تصرف در آن حساب نشود
        866 - کسی که در ملک غصبی نماز می خواند، اگر چه روی فرش و تخت و مانند اینهاباشد، نمازش باطل است . ولی نماز خواندن در زیر سقف غصبی و خیمه غصبی ، مانعی ندارد.

        لزوم اعاده نماز اگر جای کسی را در مسجد تصرف کند و نماز بخواند
        868 - کسی که در مسجد نشسته ، اگر دیگری جای او را غصب کند و در آنجانماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محل دیگری بخواند.

        بطلان نماز اگر در مکانی که خود غصب کرده است نسیانا نماز بخواند
        869 - اگر در جایی که نمی داند غصبی است ، نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده ، نماز بخواند، و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . مگر آنکه خودش غصب کرده باشد، که در این صورت به احتیاط واجب ، نمازش باطل است .

        صحت نماز اگر نداند و یا فراموش کند که مکان غصبی است
        869 - اگر در جایی که نمی داند غصبی است ، نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، یا در جایی که غصبی بودن آن را فراموش کرده ، نماز بخواند، و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . مگر آنکه خودش غصب کرده باشد، که در این صورت به احتیاط واجب ، نمازش باطل است .

        بطلان نماز در ملکی که با پول خمس و زکات نداده خریده باشد
        873 - اگر با عین پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد تصرف او در آن ملک حرام و نمازش هم در آن باطل است . و همچنین است اگر به ذمه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد که از مالی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد.

218-نماز در غير مسجد
        کراهت نماز در غیر مسجد اگر انسان در همسایگی مسجد باشد
        896 - زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد، مستحب است .و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.

219-نماز در غير وطن
        لزوم شکسته خواندن نماز در غیر وطن اصلی و وطن غیر اصلی
        1333 - در غیر وطن اصلی و وطن غیر اصلی که ذکر شد در جاهای دیگر اگر قصداقامه نکند نمازش شکسته است چه ملکی در آن جا داشته باشد یا نداشته باشد وچه در آن جا شش ماه مانده باشد یا نه .

220-نماز در قبرستان
        کراهت نماز در مقابل قبر و روی قبر و بین دو قبر و در قبرستان
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

221-نماز در قطار
        لزوم گردش به سوی قبله اگر قطار یا اتومبیلی که ناچاریم در آن نماز بخوانیم از قبله منحرف شود
        880 - شرط دوم : مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نمازبخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند، و اگرآنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.

        جایز بودن نماز در اتومبیل و کشتی و قطار در وقت توقف آنها
        881 - نماز خواندن در اتومبیل و کشتی و ترن و مانند اینها، وقتی ایستاده اند،مانعی ندارد.

222-نماز در كشتى
        لزوم گردش بسوی قبله اگر قطار یا اتومبیلی که ناچاریم در آن نماز بخوانیم از قبله منحرف شود
        880 - شرط دوم : مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نمازبخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند، و اگرآنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.

        جایز بودن نماز در اتومبیل و کشتی و قطار در وقت توقف آنها
        881 - نماز خواندن در اتومبیل و کشتی و ترن و مانند اینها، وقتی ایستاده اند،مانعی ندارد.

223-نماز در كعبه
        کراهت نماز خواندن در خانه کعبه و پشت بام آن
        891 - در خانه کعبه و بر بام آن نماز واجب خواندن مکروه است ولی در حال ناچاری مانع ندارد.

        استحباب نماز خواندن در داخل کعبه در مقابل هر رکن دو رکعت
        892 - خواندن نماز مستحب درخانه کعبه و بر بام آن اشکال ندارد. بلکه مستحب است در داخل خانه مقابل هر رکنی دو رکعت نماز بخوانند.

224-نماز در كوچه
        کراهت نماز در جاده و خیابان و کوچه
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

225-نماز در مردار
        باطل بودن نماز در اجزا مردار
        798 - لباس نمازگزار شش شرط دارد: اول : آنکه پاک باشد. دوم : آنکه مباح باشد. سوم : آنکه از اجزای مردار نباشد. چهارم : آنکه از حیوان حرام گوشت نباشد.پنجم و ششم : آنکه اگر نمازگزار مرد است ، لباس او ابریشم خالص و طلاباف نباشد.و تفصیل اینها در مسایل آینده گفته می شود.

        بطلان نماز در اجزا مرداری که خون جهنده داشته است
        821 - لباس نمازگزار باید از اجزای حیوان مرده ای که خون جهنده دارد، یعنی حیوانی که اگر رگش را ببرند، خون از آن جستن می کند، نباشد. بلکه اگر ازحیوان مرده ای که مانند ماهی ، خون جهنده ندارد لباس تهیه کند، احتیاطواجب آن است که با آن نماز نخواند.

        لزوم اعاده نمازی که در اجزا مرداری که خون جهنده نداشته است خوانده باشد
        821 - لباس نمازگزار باید از اجزای حیوان مرده ای که خون جهنده دارد، یعنی حیوانی که اگر رگش را ببرند، خون از آن جستن می کند، نباشد. بلکه اگر ازحیوان مرده ای که مانند ماهی ، خون جهنده ندارد لباس تهیه کند، احتیاطواجب آن است که با آن نماز نخواند.

        صحت نماز در اجزا بی روح مردار حلال گوشت مثل مو و پشم آن
        823 - اگر چیزی از مردار حلال گوشت مانند مو و پشم که روح ندارد همراه نمازگزارباشد یا با لباسی که از آنها تهیه کرده اند نماز بخواند، نمازش صحیح است .

        جواز پوشیدن لباس غصبی ، ابریشمی ، طلا بافت و از جنس مردار در حالت ناچاری
        839 - پوشیدن لباس غصبی و ابریشمی خالص و طلاباف و لباسی که از مردارتهیه شده ، در حال ناچاری مانعی ندارد. و نیز کسی که ناچار است لباس بپوشد ولباس دیگری غیر از اینها ندارد و تا آخر وقت هم ، ناچاری او از بین نمی رود،می تواند با این لباسها نماز بخواند.

        لزوم نماز خواندن بطور برهنه اگر غیر از لباس غصبی و مردار لباس دیگری ندارد
        840 - اگر غیراز لباس غصبی و لباسی که از مردار تهیه شده لباس دیگری ندارد و ناچار نیست لباس بپوشد، باید به دستوری که برای برهنگان گفته شدنماز بخواند.

226-نماز در مسجد
        لزوم اعاده نماز اگر جای کسی را در مسجد تصرف کند و نماز بخواند
        868 - کسی که در مسجد نشسته ، اگر دیگری جای او را غصب کند و در آنجانماز بخواند، بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازش را در محل دیگری بخواند.

        تاکید اسلام بر بجای آوردن نماز در مسجد
        893 - در شرع مقدس اسلام بسیار سفارش شده است که نماز را در مسجد بخوانند. وبهتر از همه مسجدها مسجدالحرام است ، و بعد از آن مسجد پیغمبر صلی الله علیه وآله و سلم ، و بعد مسجد کوفه ، و بعد از آن مسجد بیت المقدس ، و بعد از مسجدبیت المقدس مسجد جامع هر شهر، و بعد از آن مسجد محله ، و بعد از مسجد محله مسجدبازار است .

        استحباب زیاد به مسجد رفتن
        896 - زیاد رفتن به مسجد و رفتن در مسجدی که نمازگزار ندارد، مستحب است .و همسایه مسجد اگر عذری نداشته باشد، مکروه است در غیر مسجد نماز بخواند.

227-نماز در معابر
        بطلان نماز در معابر عمومی اگر برای عابرین مزاحمت باشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

228-نماز در ملك غير
        بطلان نماز در ملکی که دیگری در آن حق دارد بدون رضایت او
        867 - نماز خواندن در ملکی که منفعت آن مال دیگری است بدون اجازه کسی که منفعت ملک مال او می باشد باطل است مثلا در خانه اجاره ای اگر صاحب خانه یا دیگری بدون اجازه کسی که آن خانه را اجاره کرده نماز بخواند نمازش باطل است و همچنین است اگر در ملکی که دیگری در آن حق دارد نماز بخواند مثلا اگرمیت وصیت کرده باشد که ثلث مال او را به مصرفی برسانند تا وقتی ثلث را جدانکنند نمی شود در ملک او نماز خواند.

        بطلان نماز در ملکی که به ذمه بخرد و در موقع خرید قصدش این باشد که از مالی که خمس و یا زکات آنرا نداده بها آنرا بدهد
        873 - اگر با عین پولی که خمس و زکات آن را نداده ملکی بخرد تصرف او در آن ملک حرام و نمازش هم در آن باطل است . و همچنین است اگر به ذمه بخرد و در موقع خریدن قصدش این باشد که از مالی که خمس یا زکاتش را نداده بدهد.

        بطلان نماز در ملک کسی که به زبان اجازه نماز می دهد ولی بدانیم قلبا راضی نیست
        874 - اگر صاحب ملک به زبان اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند که قلباراضی نیست نماز خواندن در ملک او باطل است و اگر اجازه ندهد و انسان یقین کند که قلبا راضی است نماز صحیح است .

        حرمت تصرف و بطلان نماز میتی یا خمس یا زکات بدهکار است
        874 - اگر صاحب ملک به زبان اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند که قلباراضی نیست نماز خواندن در ملک او باطل است و اگر اجازه ندهد و انسان یقین کند که قلبا راضی است نماز صحیح است .

        صحت نماز در ملک کسی که اجازه نماز نمی دهد ولی می دانیم قلبا راضی است
        874 - اگر صاحب ملک به زبان اجازه نماز خواندن بدهد و انسان بداند که قلباراضی نیست نماز خواندن در ملک او باطل است و اگر اجازه ندهد و انسان یقین کند که قلبا راضی است نماز صحیح است .

        بطلان نماز در ملک میتی که به مردم بدهکار است
        876 - تصرف در ملک میتی که به مردم بدهکار است حرام ، و نماز در آن باطل است . ولی تصرفات جزئی که برای برداشتن میت معمول است ، اشکال ندارد. و نیز اگر بدهکاری او کمتر از مالش باشد و ورثه هم تصمیم داشته باشند که بدهی را بدهند، تصرفی که غیر فروختن و از بین بردن مال باشد، اشکال ندارد.

        بطلان نماز در ملک میتی که ورثه صغیر یا دیوانه یا غائب داشته باشد
        877 - اگر میت قرض نداشته باشد، ولی بعضی از ورثه او صغیر یا دیوانه یا غایب باشند، تصرف در ملک او حرام ، و نماز در آن باطل است . ولی تصرفات جزئی که برای برداشتن میت معمول است ، اشکال ندارد.

        لزوم اجازه گرفتن از صاحب ملک برای خصوص نماز خواندن
        878 - نماز خواندن در مسافر خانه و حمام و مانند اینها که برای واردین آماده است اشکال ندارد و اگر وثوق پیدا نشود که صاحبش راضی است مشکل است ولی در غیر این قبیل جاها، در صورتی می شود نماز خواند که مالک آن اجازه بدهد، یا حرفی بزند که معلوم شود، برای نماز خواندن اذن داده است مثل اینکه به کسی اجازه دهد در ملک او بنشیند و بخوابد که از اینها فهمیده می شود برای نمازخواندن هم اذن داده است .

        جواز نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در زمینهای بسیار وسیع خارج از شهر اگر چه صاحبانش راضی نباشند
        879 - در زمین بسیار وسیعی که از ده دور و چراگاه حیوانات است ، اگر چه صاحبانش راضی نباشند، نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشکال ندارد. و در زمینهای زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگر چه درمالکین آنها صغیر و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد.ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند، تصرف در آن حرام و نماز باطل است .

        حکم نماز خواندن در زمینهای زراعی نزدیک ده که دیوار ندارد
        879 - در زمین بسیار وسیعی که از ده دور و چراگاه حیوانات است ، اگر چه صاحبانش راضی نباشند، نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشکال ندارد. و در زمینهای زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگر چه درمالکین آنها صغیر و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد.ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند، تصرف در آن حرام و نماز باطل است .

        صحت نماز در زمین بسیار وسیع بدون کسب اجازه از صاحب آن
        879 - در زمین بسیار وسیعی که از ده دور و چراگاه حیوانات است ، اگر چه صاحبانش راضی نباشند، نماز خواندن و نشستن و خوابیدن در آن اشکال ندارد. و در زمینهای زراعتی هم که نزدیک ده است و دیوار ندارد، اگر چه درمالکین آنها صغیر و دیوانه باشد، نماز و عبور و تصرفات جزئی اشکال ندارد.ولی اگر یکی از صاحبانش ناراضی باشند، تصرف در آن حرام و نماز باطل است .

229-نماز در نجس
        واجب نبودن خبر دادن به کسی که با لباس نجس نماز می خواند
        143 - اگر انسان ببیند کسی چیز نجسی را می خورد یا با لباس نجس نماز می خواند،لازم نیست به او بگوید.

        بطلان نماز اگر نداند که نباید با بدن و لباس نجس نماز خواند
        800 - کسی که نمی داند با بدن و لباس نجس نماز باطل است و مقصر درندانستن حکم مسأله باشد، اگر با بدن یا لباس نجس نماز بخواند، نمازش باطل می باشد.

        بطلان نماز کسیکه نجاسات را نمی شناسد و با نجس نماز می خواند
        801 - اگر به واسطه تقصیر در ندانستن مسأله ، چیز نجسی را نداند نجس است ، مثلا نداند عرق شتر نجاستخوار نجس است و با آن نماز بخواند، نمازش باطل است .

        استحباب اعاده نماز اگر بعد از نماز بفهمد بدن یا لباسش نجس بوده است
        802 - اگر نداند که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده ، نماز او صحیح است . ولی احتیاط مستحب آن است که اگر وقت دارد دوباره آن نماز را بخواند.

        صحت نماز کسیکه نمی داند بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد
        802 - اگر نداند که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده ، نماز او صحیح است . ولی احتیاط مستحب آن است که اگر وقت دارد دوباره آن نماز را بخواند.

        بطلان نماز اگر در بین نماز یادش بیاید که بدن یا لباسش نجس است
        803 - اگر فراموش کند که بدن یا لباسش نجس است و در بین نماز یا بعد از آن یادش بیاید، باید نماز را دوباره بخواند، و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        وظیفه کسیکه در بین نماز بدن یا لباسش نجس شود
        804 - کسی که در وسعت وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز بدن یا لباس او نجس شود و پیش از آن که چیزی از نماز را با نجاست بخواند، ملتفت شودکه نجس شده یا بفهمد بدن یا لباس او نجس است و شک کند که همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده ، در صورتی که آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس یابیرون آوردن آن ، نماز را به هم نمی زند، باید در بین نماز بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس را عوض نماید یا اگر چیز دیگری عورت او را پوشانده لباس رابیرون آورد. ولی چنانچه طوری باشد که اگر بدن یا لباس را آب بکشد یا لباس راعوض کند یا بیرون آورد نماز به هم می خورد و اگر لباس را بیرون آورد برهنه می ماند، باید نماز را بشکند و با بدن و لباس پاک نماز بخواند.

        وظیفه کسیکه در تنگی وقت نماز می خواند و در بین نماز لباسش نجس می شود
        805 - کسی که در تنگی وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز لباس او نجس شود و پیش از آنکه چیزی از نماز را با نجاست بخواند بفهمد که نجس شده یا بفهمدکه لباس او نجس است و شک کند که همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده ، درصورتی که آب کشیدن یا عوض کردن یا بیرون آوردن لباس ، نماز را به هم نمی زند ومی تواند لباس را بیرون آورد، باید لباس را آب بکشد یا عوض کند یا اگر چیزدیگری عورت او را پوشانده ، لباس را بیرون آورد و نماز را تمام کند. اما اگر چیزدیگری عورت او را نپوشانده و لباس را هم نمی تواند آب بکشد یا عوض کند، باید لباس را بیرون آورد و به دستوری که برای برهنگان گفته شد، نماز را تمام کند. ولی چنانچه طوری است که اگر لباس را آب بکشد یا عوض کند، نماز به هم می خورد و به واسطه سرما و مانند آن نمی تواند لباس را بیرون آورد، باید با همان حال نماز را تمام کند و نمازش صحیح است .

        وظیفه کسیکه در تنگی وقت نماز می خواند و در بین نماز لباسش نجس می شود
        806 - کسی که در تنگی وقت مشغول نماز است ، اگر در بین نماز بدن او نجس شود و پیش از آن که چیزی از نماز را با نجاست بخواند، ملتفت شود که نجس شده یا بفهمد بدن او نجس است ، و شک کند که همان وقت نجس شده یا از پیش نجس بوده ، در صورتی که آب کشیدن بدن نماز را به هم نمی زند، باید آب بکشد. واگر نماز را به هم می زند، باید با همان حال نماز را تمام کند و نماز او صحیح است .

        صحت نماز کسیکه بعد از نماز بفهمد بدن یا لباسش نجس بوده است هر چند قبل از نماز شک داشته باشد
        807 - کسی که در پاک بودن بدن یا لباس خود شک دارد، چنانچه نماز بخواندو بعد از نماز بفهمد که بدن یا لباسش نجس بوده ، نماز او صحیح است .

        صحت نماز کسیکه لباس نجس خود را آب می کشد و بعد از نماز می فهمد پاک نشده است
        808 - اگر لباس را آب بکشد و یقین کند که پاک شده است و با آن نمازبخواند و بعد از نماز بفهمد پاک نشده ، نمازش صحیح است .

        صحت نماز کسیکه یقین دارد خون بدن یا لباسش از خونهای نجس نیست و بعد از نماز بفهمد اشتباه کرده است
        809 - اگر خونی در بدن یا لباس خود ببیند و یقین کند که از خونهای نجس نیست ،مثلا یقین کند که خون پشه است ، چنانچه بعداز نماز بفهمد از خونهایی بوده که نمی شود با آن نماز خواند، نماز او صحیح است .

        صحت نماز اگر یقین داشته باشد خون بدن یا لباس او خون نجسی است که نماز با آن صحیح است و بعد از نماز بفهمد اشتباه کرده است
        810 - هرگاه یقین کند خونی که در بدن یا لباس اوست ، خون نجسی است که نماز باآن صحیح است ، مثلا یقین کند خون زخم و دمل است ، اگر چنانچه بعد از نماز بفهمدخونی بوده که نماز با آن باطل است ، نمازش صحیح است .

        بطلان غسل و نماز اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بدن آن را فراموش کرده برسد و بدون آبکشی غسل کند
        811 - اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسدو در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون اینکه خود را آب بکشد غسل کند و نماز بخواند، غسل و نمازش باطل است . و نیز اگرجایی از اعضای وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد وپیش از آنکه آن جا را آب بکشد وضو بگیرد و نماز بخواند، وضو و نمازش باطل می باشد.

        بطلان وضو و نماز اگر جائی از اعضا وضو به چیزی که نجس بودنش را فراموش کرده ، برسد و بدون آبکشی وضو بگیرد
        811 - اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسدو در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون اینکه خود را آب بکشد غسل کند و نماز بخواند، غسل و نمازش باطل است . و نیز اگرجایی از اعضای وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد وپیش از آنکه آن جا را آب بکشد وضو بگیرد و نماز بخواند، وضو و نمازش باطل می باشد.

        صحت نماز اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و در حال فراموشی با بدن و لباس آلوده به آن نماز بخواند
        811 - اگر نجس بودن چیزی را فراموش کند و بدن یا لباسش با رطوبت به آن برسدو در حال فراموشی نماز بخواند و بعد از نماز یادش بیاید، نماز او صحیح است . ولی اگر بدنش با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد و بدون اینکه خود را آب بکشد غسل کند و نماز بخواند، غسل و نمازش باطل است . و نیز اگرجایی از اعضای وضو با رطوبت به چیزی که نجس بودن آن را فراموش کرده برسد وپیش از آنکه آن جا را آب بکشد وضو بگیرد و نماز بخواند، وضو و نمازش باطل می باشد.

        لزوم نماز به حالت برهنه اگر غیر از لباس نجس ، لباس دیگری نداشته باشد
        813 - کسی که غیر از لباس نجس لباس دیگری ندارد و وقت تنگ است یااحتمال نمی دهد که لباس پاک پیدا کند، اگر به واسطه سرما یا عذر دیگر نمی تواندلباس را بیرون بیاورد، باید در همان لباس نماز بخواند و نمازش صحیح است . ولی چنانچه بتواند لباس را بیرون بیاورد، باید نماز را به دستوری که برای برهنگان گفته شد بجا آورد.

        لزوم نماز در هر دو لباسی که یکی از آنها نجس است و نمی دانیم کدام نجس است
        814 - کسی که دو لباس دارد، اگر بداند یکی از آنها نجس است و نتواندآنها را آب بکشد و نداند کدام یک آنهاست ، چنانچه وقت دارد باید با هر دولباس نماز بخواند. مثلا اگر می خواهد نماز ظهر و عصر بخواند، باید با هر کدام یک نماز ظهر و یک نماز عصر بخواند. ولی اگر وقت تنگ است ، باید نماز رابه دستوری که برای برهنگان گفته شد، بجا آورد. و به احتیاط واجب آن نماز را بالباس پاک قضا نماید.

        لزوم پوشش قرار ندادن لحاف یا تشک نجس اگر برهنه باشد و ناچار باشد خوابیده نماز بخواند
        847 - کسی که باید خوابیده نماز بخواند، اگر برهنه باشد و لحاف یاتشک او نجس یا ابریشم خالص یا از اجزای حیوان حرام گوشت باشد، احتیاط واجب آن است که در نماز، خود را با آنها نپوشاند.

        صحت نماز اگر بدن یا لباس نمازگزار به خون زخم یا جراحت یا دمل آلوده باشد
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز اگر بدن یا لباس نمازگزار به مقدار کمتر از یک اشرفی به خون آلوده باشد
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز اگر لباسهای کوچک مانند جوراب و عرقچین نجس باشد
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز اگر ناچار باشد با لباس نجس نماز بخواند
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز پرستار بچه هر چند لباسش نجس باشد
        848 - در سه صورت که تفصیل آنها بعدا گفته می شود، اگر بدن یا لباس نمازگزارنجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه به واسطه زخم یا جراحت یا دملی که دربدن او است ، لباس یا بدنش به خون آلوده شده باشد. دوم : آنکه بدن یا لباس او به مقدار کمتر از درهم که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود، به خون آلوده باشد. سوم : آنکه ناچار باشد با بدن یا لباس نجس نماز بخواند. و در دو صورت اگر فقط لباس نمازگزار نجس باشد، نماز او صحیح است : اول : آنکه لباسهای کوچک او مانند جوراب و عرقچین نجس باشد. دوم : آنکه لباس زنی که پرستار بچه است ،نجس شده باشد. و احکام این پنج صورت مفصلا در مسائل بعد گفته می شود.

        صحت نماز با خون زخم و جراحت اگر آبکشی بدن یا لباس زحمت داشته باشد
        849 - اگر در بدن یا لباس نمازگزار خون زخم یا جراحت یا دمل باشد، چنانچه طوری است که آب کشیدن بدن یا لباس یا عوض کردن لباس برای بیشتر مردم یا برای خصوص او سخت است ، تا وقتی که زخم یا جراحت یا دمل خوب نشده است ،می تواند با آن خون نماز بخواند. و همچنین است اگر چرکی که با خون بیرون آمده یا دوایی که روی زخم گذاشته اند و نجس شده ، در بدن یا لباس او باشد.

        بطلان نماز اگر خون زخم یا جراحت به آسانی قابل آبکشی باشد
        850 - اگر خون بریدگی و زخمی که به زودی خوب می شود و شستن آن آسان است ، دربدن یا لباس نمازگزار باشد، نماز او باطل است .

        ممنوعیت نماز اگر زخم یا جراحت بیش از معمول اطراف را آلوده کرده باشد
        851 - اگر جایی از بدن یا لباس که با زخم فاصله دارد به رطوبت زخم نجس شود،جایز نیست با آن نماز بخواند. ولی اگر مقداری از بدن یا لباس که معمولا به رطوبت زخم آلوده می شود، به رطوبت آن نجس شود، نماز خواندن با آن مانعی ندارد.

        جواز نماز خواندن با خون بواسیر
        852 - اگر از توی دهان و بینی و مانند اینهاست خونی به بدن یا لباس برسد احتیاط واجب آن است که با آن نماز نخواند ولی با خون بواسیرمیشود نماز خواند اگر چه دانه هایش در داخل باشد.

        ممنوعیت نماز اگر که از توی دهان و بینی و مانند آنها خونی به بدن و لباس برسد
        852 - اگر از توی دهان و بینی و مانند اینهاست خونی به بدن یا لباس برسد احتیاط واجب آن است که با آن نماز نخواند ولی با خون بواسیرمیشود نماز خواند اگر چه دانه هایش در داخل باشد.

        جواز نماز گزاردن با خونی که نمی داند مربوط به زخم بدن اوست یا خون دیگر
        853 - کسی که بدنش زخم است اگر در بدن یا لباس خود خونی ببیند و ندانداز زخم است یا خون دیگر با آن نماز خواندن مانعی ندارد.

        بطلان نماز در خون حیض یا نفاس یا استحاضه هر چند بسیار کم باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        جواز نماز در خون سگ و خوک و کافر اگر چه کمتر از اشرفی باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        جواز نماز در خون مردار یا حیوان حرام گوشت اگر چه کمتر از اشرفی باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        صحت نماز اگر مجموع لکه های پراکنده خون کمتر از مقدار اشرفی باشد
        855 - اگر سر سوزنی خون حیض یا نفاس در بدن یا لباس نمازگزارباشد، نماز او باطل است ، و بنابر احتیاط واجب باید خون استحاضه در بدن یا لباس نمازگزار نباشد. ولی خونهای دیگر مثل خون بدن انسان یا خون حیوان حلال گوشت ، وخون سگ و خوک و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اگر چه در چند جای بدن ولباس باشد، در صورتی که روی هم کمتر از درهم باشد (که تقریبا به اندازه یک اشرفی می شود) نماز خواندن با آن اشکال ندارد. ولی احتیاط مستحب آن است که ازخون سگ و کافر و مردار و حیوان حرام گوشت ، اجتناب کند.

        یک خون به حساب آمدن دو طرف خونی لباس بی آستر
        856 - خونی که به لباس بی آستر بریزد و به پشت آن برسد، یک خون حساب می شود. ولی اگر پشت آن ، جدا خونی شود، بنابر احتیاط واجب باید هر کدام را جداحساب نمود. پس اگر خونی که در پشت و روی لباس است ، روی هم کمتر ازدرهم باشد نماز با آن صحیح ، و اگر بیشتر باشد، نماز با آن نماز باطل است .

        جدا به حساب آمدن خون آستر اگر آستر لباس هم به خون آلوده شود
        857 - اگر خون روی لباسی که آستر دارد بریزد و به آستر آن برسد، و یا به آستر بریزد و روی لباس خونی شود، باید هر کدام را جدا حساب نمود. پس اگرخون روی لباس و آستر کمتر از درهم باشد، نماز با آن صحیح ، و اگر بیشتر باشد،نماز با آن باطل است .

        ممنوعیت نماز با خون کمتر از درهم اگر رطوبتی به آن خون برسد
        858 - اگر خون بدن یا لباس کمتر از درهم باشد و رطوبتی به آن برسد، درصورتی که خون و رطوبتی که به آن رسیده ، به اندازه درهم یا بیشتر شود و اطراف را آلوده کند، نماز با آن باطل است . بلکه اگر رطوبت و خون به اندازه درهم نشودو اطراف را هم آلوده نکند، نمازخواندن با آن اشکال دارد. ولی اگر رطوبت مخلوط به خون شود و از بین برود، نماز صحیح است .

        ممنوعیت نماز با بدن یا لباسی که خونی نیست ولی بر اثر تماس با خون نجس شده است هر چند مقدار نجس کمتر از درهم باشد
        859 - اگر بدن یا لباس خونی نشود ولی به واسطه رسیدن به خون نجس شود، اگرچه مقداری که نجس شده کمتر از درهم باشد، نمی شود با آن ، نماز خواند.

        ممنوعیت نماز در خون کمتر از درهم اگر نجاست دیگر روی خون بریزد
        860 - اگر خونی که در بدن یا لباس است ، کمتر از درهم باشد و نجاست دیگری به آن برسد، مثلا یک قطره بول روی آن بریزد، نماز خواندن با آن جایز نیست .

        صحت نماز اگر لباسهای کوچک مثل جوراب و کلاه نجس شده باشد
        861 - اگر لباسهای کوچک نمازگزار مثل عرقچین و جوراب که نمی شود با آنها عورت را پوشانده نجس باشد، چنانچه از مردار و حیوان حرام گوشت درست نشده باشد، نماز با آنها صحیح است . و نیز اگر با انگشتری نجس نماز بخواند، اشکال ندارد.

        صحت نماز با انگشتر نجس
        861 - اگر لباسهای کوچک نمازگزار مثل عرقچین و جوراب که نمی شود با آنها عورت را پوشانده نجس باشد، چنانچه از مردار و حیوان حرام گوشت درست نشده باشد، نماز با آنها صحیح است . و نیز اگر با انگشتری نجس نماز بخواند، اشکال ندارد.

        اختصاص حکم پرستار بچه به زن پرستار نه مرد پر ستار
        863 - زنی که پرستار بچه است و بیشتر از یک لباس ندارد هرگاه شبانه روزی یک مرتبه لباس خود را آب بکشد اگرچه تا روز دیگر لباسش به بول بچه نجس شود می تواند با آن لباس نماز بخواند ولی احتیاط واجب آن است که لباس خود را در شبانه روز یک مرتبه برای اولین نمازی که لباسش پیش از آن نجس شده آب بکشد و نیز اگر بیشتر از یک لباس دارد ولی ناچار است که همه آنها رابپوشد چنانچه شبانه روزی یک مرتبه به دستوری که گفته شده همه آنها را آب بکشد کافی است .

        کافی بودن یکبار آبکشی در شبانه روز برای زنیکه پرستار بچه است و بیش از یک لباس ندارد
        863 - زنی که پرستار بچه است و بیشتر از یک لباس ندارد هرگاه شبانه روزی یک مرتبه لباس خود را آب بکشد اگرچه تا روز دیگر لباسش به بول بچه نجس شود می تواند با آن لباس نماز بخواند ولی احتیاط واجب آن است که لباس خود را در شبانه روز یک مرتبه برای اولین نمازی که لباسش پیش از آن نجس شده آب بکشد و نیز اگر بیشتر از یک لباس دارد ولی ناچار است که همه آنها رابپوشد چنانچه شبانه روزی یک مرتبه به دستوری که گفته شده همه آنها را آب بکشد کافی است .

230-نماز در نفاس
        قضا نداشتن نمازهای یومیه ای که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده
        1370 - کسی که نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده باید قضای آن را بجاآورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده یا به واسطه سستی ، نماز نخوانده باشدولی نمازهای یومیه ای را که زن در حال حیض یا نفاس نخوانده قضا ندارد.

231-نماز در نمكزار
        کراهت نماز در حمام و زمین نمکزار
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

232-نماز در هواپيما
        لزوم گردش بسوی قبله اگر قطار یا اتومبیلی که ناچاریم در آن نماز بخوانیم از قبله منحرف شود
        880 - شرط دوم : مکان نمازگزار باید بی حرکت باشد، و اگر به واسطه تنگی وقت یا جهت دیگر ناچار باشد در جایی که حرکت دارد مانند اتومبیل و کشتی و ترن نمازبخواند، به قدری که ممکن است باید در حال حرکت چیزی نخواند، و اگرآنها از قبله به طرف دیگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.

233-نماز درجنب مرد
        استحباب عقب تر ایستادن زن از مرد در نماز
        886 - بنابر احتیاط مستحب ، باید زن عقب تر از مرد بایستد و جای سجده او ازجای ایستادن کمی عقب تر باشد.

234-نماز درحال شك
        جایز نبودن ادامه نماز با حالت شک
        1202 - وقتی یکی از شکهای صحیح برای انسان پیش آید، چنانکه گفته شد باید فکرکند، ولی اگر چیزهایی که به واسطه آنها ممکن است یقین یا گمان به یک طرف شک پیدا شود از بین نمی رود، چنانچه کمی بعد فکر کند، اشکال ندارد، مثلا اگر در سجده شک کند می تواند تا بعد از سجده فکر کردن را تأخیر بیندازد.

235-نماز راننده
        شکسته بودن نماز راننده داخل شهر اگر اتفاقا سفر فرسخی برود
        1311 - راننده و دوره گردی که در دو سه فرسخی شهر رفت و آمد می کند، چنانچه اتفاقا سفر هشت فرسخی برود ، باید نماز را شکسته بخواند.

236-نماز روى قبر
        کراهت نماز در مقابل قبر و روی قبر و بین دو قبر و در قبرستان
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

237-نماز روى لغزنده
        بطلان نماز روی خرمن گندم و جو و هر محل لغزنده
        882 - روی خرمن گندم و جو و مانند اینها، که نمی شود بی حرکت ماند، نمازباطل است .

238-نماز زن
        فضیلت نماز خواندن زن در خانه بلکه در صندوقخانه اطاق عقب
        894 - برای زنها نمازخواندن در خانه ، بلکه در صندوقخانه و اطاق عقب بهتر است ، ولی اگر بتوانند کاملا خود را از نامحرم حفظ کنند بهتر است درمسجد نماز بخوانند.

239-نماز شب
        تحدید شب به اول غروب تا اذان صبح برای نماز عضا و تا طلوع آفتاب برای نماز شب
        739 - آخر وقت نماز عشا نصف شب است . و احتیاط واجب آن است که برای نماز مغرب و عشا و مانند اینها، شب را از اول غروب تا اذان صبح حساب کرد، و برای نماز شب و مانند آن تا اول آفتاب حساب نمایند.

        جواز انجام نماز شب در اول شب برای مسافر و کسی که برای او سخت است بعد از نصف شب به جا آورد
        774 - مسافر و کسی که برای او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند، می تواند آن را در اول شب بجا آورد.

240-نماز شكسته
        شکسته بودن نماز اگر کسی که در سفر به اختیار دیگریست توهم کند مانعی برای سفر پیش می آید
        1286 - کسی که در سفر به اختیار دیگری است اگر شک دارد که پیش از رسیدن به چهار فرسخ از او جدا می شود یا نه باید نماز را شکسته بخواند و نیزاگر شک او از این جهت است که احتمال می دهد مانعی برای سفر او پیش آید چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا نباشد باید نمازش را شکسته بخواند.

        شکسته بودن نماز در مسافرتهای تفریحی و گردشی
        1300 - اگر به قصد تفریح و گردش مسافرت کند حرام نیست و باید نماز را شکسته بخواند.

241-نماز صبح
        پهن شدن سفیده فجر، اول وقت نماز صبح
        741 - نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای رو به بالا حرکت می کند، که آن رافجر اول گویند. موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم و اول وقت نماز صبح است . وآخر وقت نماز صبح ، موقعی است که آفتاب بیرون می آید.

        طلوع آفتاب آخر وقت نماز صبح
        741 - نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای رو به بالا حرکت می کند، که آن رافجر اول گویند. موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم و اول وقت نماز صبح است . وآخر وقت نماز صبح ، موقعی است که آفتاب بیرون می آید.

        مستحب نبودن تکلم بین اذان و اقامه نماز صبح
        940 - مستحب است بین اذان و اقامه یک قدم بردارد یا قدری بنشیند یا سجده کند یا ذکر بگوید یا دعا بخواند یا قدری ساکت باشد یا حرفی بزند یادو رکعت نماز بخواند. ولی حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح مستحب نیست ، ولی نماز خواندن بین اذان و اقامه نماز مغرب را به امید ثواب بیاورد.

        وجوب بلند خواندن حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا برای مردان
        992 - بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلندبخواند. و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.

        لزوم بلند خواندن تمام کلمات حمد و سوره حتی حرف آخر آنها در نماز صبح و مغرب و عشا آقایان
        993 - مرد باید در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد که تمام کلمات حمدو سوره حتی حرف آخر آنها را بلند بخواند.

        جواز بلند خواندن حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا برای زنان به شرطی که نامحرم نشنود
        994 - زن می تواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند.ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود، بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند.

        تاکید بیشتر در ، به جماعت خواندن نماز صبح و مغرب و عشا
        1399 - مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا برای همسایه مسجد و کسی که صدای اذان مسجدرا می شنود بیشتر سفارش شده است .

242-نماز صحرانشينان
        تمام بودن نماز صحراگردان و صحرانشینان
        1304 - کسی که برای معصیت سفر نکرده اگر در بین راه قصد کند که بقیه راه رابرای معصیت برود، باید نماز را تمام بخواند ولی نمازهایی را که شکسته خوانده صحیح است .

        لزوم جمع خواندن نماز اگر صحرانشین برای پیدا کردن منزل و چراگاه حیواناتش سفر کند و سفر او 8 فرسخ باشد
        1305 - اگر یکی از صحرانشینها برای پیدا کردن منزل و چراگاه حیواناتشان سفرکند، چنانچه سفر او هشت فرسخ باشد احتیاطا واجب آن است که هم شکسته و هم تمام بخواند.

243-نماز ظهر
        باطل بودن نماز عصر در وقت مخصوص نماز ظهر
        731 - نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر اوقضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است . و اگر کسی اشتباها نمازظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است .

        قضا شدن نماز ظهر در وقتیکه بیش از چهار رکعت به مغرب فاصله نیست
        731 - نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر اوقضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است . و اگر کسی اشتباها نمازظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است .

        لزوم برگرداندن نیت به نماز ظهر اگر در وسط نماز عصر بفهمد که نماز ظهر را نخوانده است
        732 - اگر پیش از خواندن نماز ظهر سهوا مشغول نماز عصر شود و در بین نمازبفهمد اشتباه کرده است ، چنانچه در وقت مشترک باشد، باید نیت را به نمازظهر برگرداند. یعنی نیت کند که آنچه تا حال خوانده ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد می خوانم ، همه نماز ظهر باشد. و بعد از آنکه نماز را تمام کرد، نماز عصر رابخواند. و اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد، باید نیت را به نماز ظهربرگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عصر را بخواند و احتیاط آن است که دوباره نماز عصر را هم بعد از آن بخواند، و این احتیاط خیلی خوب است .

        لزوم خواندن نماز ظهر و عصر اگر تا مغرب به اندازه 5 رکعت وقت باقی باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم خواندن نماز ظهر و عصر اگر مسافر تا مغرب به اندازه 3 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        لزوم خواندن نماز عصر فقط اگر مسافر تا مغرب کمتر از 3 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        بطلان نمازی که به نیت نماز ظهر شروع کرده و در بین آن می فهمد که نماز ظهر را قبلا خوانده است
        756 - اگر به نیت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بین نماز یادش بیاید که نمازظهر را خوانده است ، نمی تواند نیت را به نماز عصر برگرداند، بلکه باید نمازرا بشکند و نماز عصر را بخواند. و همینطور است در نماز مغرب و عشا.

        وظیفه کسی که در بین نماز عصر نیت را به نماز ظهر برگرداند و دوباره یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده است
        757 - اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند و داخل رکن شود و بعد یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده ، نمازش باطل است و باید نماز عصر را بخواند. ولی اگر پیش از داخل شدن در رکن یادش بیاید، باید نیت را به نماز عصر برگرداند و آنچه به نیت ظهرخوانده ، دوباره به نیت عصر بخواند، و نمازش صحیح است .

        لزوم برگرداندن نیت به نماز ظهر اگر در بین نماز عصر شک کند که ظهر را خوانده است یا نه
        758 - اگر در بین نماز عصر شک کند که نماز ظهر را خوانده یا نه ، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند. ولی اگر وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز مغرب می شود، باید به نیت نماز عصر، نماز را تمام کند و نماز ظهرش قضاندارد.

        ممنوعیت برگرداندن نیت از نماز عصر احتیاطی به نماز ظهر
        761 - اگر انسان نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند و در بین نماز یادش بیاید، نمازی را که باید پیش از آن بخواند نخوانده است ، نمی تواند نیت را به آن نماز برگرداند. مثلا موقعی که نماز عصر را احتیاطا می خواند، اگر یادش بیاید نمازظهر را نخوانده است ، نمی تواند نیت را به نماز ظهر برگرداند.

        استحباب سوره جمعه در رکعت اول و سوره منافقون در رکعت دوم نماز ظهر روز جمعه
        987 - در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه ، مستحب است در رکعت اول بعد از"حمد" سوره "جمعه "، و در رکعت دوم بعد از "حمد" سوره "منافقین " بخواند. واگر مشغول یکی از اینها شود، بنابر احتیاط واجب نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند.

        جواز تبدیل سوره توحید یا کافرون به سوره جمعه و منافقین در نماز جمعه و یا نماز ظهر روز جمعه
        988 - اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره "قل هو الله احد" یا سوره "قل یا ایهاالکافرون " شود، نمی تواند آن را رها کند و سوره دیگر بخواند. ولی در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سوره "جمعه " و "منافقین " یکی از این دو سوره را بخواند، تا به نصف نرسیده می تواند آن را رها کند و سوره "جمعه " و "منافقین " را بخواند.

        ممنوعیت تبدیل سوره توحید و کافرون به جمعه و منافقین اگر عمدا آنها را انتخاب کرده باشد
        989 - اگر در نماز جمعه یا نماز ظهر روز جمعه عمدا سوره "قل هو الله احد"یا سوره "قل یا ایها الکافرون " بخواند، اگر چه به نصف نرسیده باشد، بنابراحتیاط واجب نمی تواند رها کند و سوره "جمعه " و "منافقین " را بخواند.

        وجوب آهسته خواندن حمد و سوره نماز ظهر و عصر برای مردان و زنان
        992 - بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلندبخواند. و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.

244-نماز عشاء
        لزوم خواندن نماز عشا فقط اگر تا نصف شب کمتر از 5 رکعت وقت باقی باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم خواندن نماز مغرب و عشا اگر تا نصف شب به اندازه 5 رکعت وقت باقی باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم اقدام فوری برای نماز مغرب اگر بعد از نماز عشا معلوم شود یک رکعت وقت باقی است
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        لزوم خواندن نماز عشا فقط اگر مسافر تا نصف شب کمتر از 4 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        لزوم خواندن نماز مغرب و عشا اگر مسافر تا نصف شب به اندازه 4 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        لزوم برگرداندن نیت به نماز مغرب اگر در بین نماز عشا شک کند که مغرب را خوانده است یا نه
        759 - اگر در نماز عشا پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب راخوانده یا نه ، چنانچه وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز، نصف شب می شود، باید به نیت عشا نماز را تمام کند. و اگر بیشتر وقت دارد، بایدنیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه رکعتی تمام کند، بعد نماز عشا رابخواند.

        وظیفه کسیکه در نماز عشا بعد از رسیدن به رکوع رکعت چهارم شک کند که مغرب را خوانده یا نه
        760 - اگر در نماز عشا بعد از رسیدن به رکوع رکعت چهارم ، شک کند که نمازمغرب را خوانده یا نه ، باید نماز را تمام کند، بعد نماز مغرب رابخواند. ولی اگراین شک در وقت مخصوص به نماز عشا باشد، خواندن نماز مغرب لازم نیست .

        فضیلت بجا آوردن نافله عشا بلافاصله بعد از نماز عشا
        771 - وقت نافله عشا، بعد از تمام شدن نماز عشا تا نصف شب است . و بهتراست بعد از نماز عشا بلافاصله خوانده شود.

        سقوط اذان برای نماز عشا شب عید قربان نسبت به کسیکه در مشعرالحرام است
        922 - در پنج نماز اذان ساقط می شود : اول : نماز عصر روز جمعه . دوم :نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است . سوم : نماز عشای شب عید قربان برای کسی که در مشعر الحرام باشد. چهارم : نماز عصر و عشای زن مستحاضه . پنجم :نماز عصر و عشای کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند. و دراین پنج نماز در صورتی اذان ساقط می شود که با نماز قبلی فاصله نشود، یا فاصله کمی بین آنها باشد، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد.

        سقوط اذان برای نماز عصر و عشا زن مستحاضه
        922 - در پنج نماز اذان ساقط می شود : اول : نماز عصر روز جمعه . دوم :نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است . سوم : نماز عشای شب عید قربان برای کسی که در مشعر الحرام باشد. چهارم : نماز عصر و عشای زن مستحاضه . پنجم :نماز عصر و عشای کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند. و دراین پنج نماز در صورتی اذان ساقط می شود که با نماز قبلی فاصله نشود، یا فاصله کمی بین آنها باشد، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد.

        سقوط اذان برای نماز عصر و عشا کسیکه نمی تواند از بول و غائط خودداری کند
        922 - در پنج نماز اذان ساقط می شود : اول : نماز عصر روز جمعه . دوم :نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است . سوم : نماز عشای شب عید قربان برای کسی که در مشعر الحرام باشد. چهارم : نماز عصر و عشای زن مستحاضه . پنجم :نماز عصر و عشای کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند. و دراین پنج نماز در صورتی اذان ساقط می شود که با نماز قبلی فاصله نشود، یا فاصله کمی بین آنها باشد، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد.

        وجوب بلند خواندن حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا برای مردان
        992 - بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلندبخواند. و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.

        لزوم بلند خواندن تمام کلمات حمد و سوره حتی حرف آخر آنها در نماز صبح و مغرب و عشا آقایان
        993 - مرد باید در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد که تمام کلمات حمدو سوره حتی حرف آخر آنها را بلند بخواند.

        جواز بلند خواندن حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا برای زنان به شرطی که نامحرم نشنود
        994 - زن می تواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند.ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود، بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند.

        تاکید بیشتر در ، به جماعت خواندن نماز صبح و مغرب و عشا
        1399 - مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا برای همسایه مسجد و کسی که صدای اذان مسجدرا می شنود بیشتر سفارش شده است .

245-نماز عصر
        باطل بودن نماز عصر در وقت مخصوص نماز ظهر
        731 - نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر اوقضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است . و اگر کسی اشتباها نمازظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است .

        باطل بودن نماز مغرب در وقت مخصوص نماز عصر
        731 - نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر اوقضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است . و اگر کسی اشتباها نمازظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است .

        صحت نماز عصری که اشتباها قبل از نماز ظهر خوانده شود
        731 - نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر اوقضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است . و اگر کسی اشتباها نمازظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است .

        لزوم برگرداندن نیت به نماز ظهر اگر در وسط نماز عصر بفهمد که نماز ظهر را نخوانده است
        732 - اگر پیش از خواندن نماز ظهر سهوا مشغول نماز عصر شود و در بین نمازبفهمد اشتباه کرده است ، چنانچه در وقت مشترک باشد، باید نیت را به نمازظهر برگرداند. یعنی نیت کند که آنچه تا حال خوانده ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد می خوانم ، همه نماز ظهر باشد. و بعد از آنکه نماز را تمام کرد، نماز عصر رابخواند. و اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد، باید نیت را به نماز ظهربرگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عصر را بخواند و احتیاط آن است که دوباره نماز عصر را هم بعد از آن بخواند، و این احتیاط خیلی خوب است .

        لزوم خواندن نماز ظهر و عصر اگر تا مغرب به اندازه 5 رکعت وقت باقی باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم خواندن نماز عصر فقط اگر تا مغرب کمتر از 5 رکعت وقت باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم خواندن نماز ظهر و عصر اگر مسافر تا مغرب به اندازه 3 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        لزوم خواندن نماز عصر فقط اگر مسافر تا مغرب کمتر از 3 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        وظیفه کسی که دربین نماز عصر نیت را به نماز ظهر برگرداند و دوباره یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده است
        757 - اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند و داخل رکن شود و بعد یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده ، نمازش باطل است و باید نماز عصر را بخواند. ولی اگر پیش از داخل شدن در رکن یادش بیاید، باید نیت را به نماز عصر برگرداند و آنچه به نیت ظهرخوانده ، دوباره به نیت عصر بخواند، و نمازش صحیح است .

        لزوم برگرداندن نیت به نماز ظهر اگر در بین نماز عصر شک کند که ظهر را خوانده است یا نه
        758 - اگر در بین نماز عصر شک کند که نماز ظهر را خوانده یا نه ، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند. ولی اگر وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز مغرب می شود، باید به نیت نماز عصر، نماز را تمام کند و نماز ظهرش قضاندارد.

        ممنوعیت برگرداندن نیت از نماز عصر احتیاطی به نماز ظهر
        761 - اگر انسان نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند و در بین نماز یادش بیاید، نمازی را که باید پیش از آن بخواند نخوانده است ، نمی تواند نیت را به آن نماز برگرداند. مثلا موقعی که نماز عصر را احتیاطا می خواند، اگر یادش بیاید نمازظهر را نخوانده است ، نمی تواند نیت را به نماز ظهر برگرداند.

        سقوط اذان برای نماز عصر روز جمعه و نماز عصر روز عرفه
        922 - در پنج نماز اذان ساقط می شود : اول : نماز عصر روز جمعه . دوم :نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است . سوم : نماز عشای شب عید قربان برای کسی که در مشعر الحرام باشد. چهارم : نماز عصر و عشای زن مستحاضه . پنجم :نماز عصر و عشای کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند. و دراین پنج نماز در صورتی اذان ساقط می شود که با نماز قبلی فاصله نشود، یا فاصله کمی بین آنها باشد، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد.

        سقوط اذان برای نماز عصر و عشا زن مستحاضه
        922 - در پنج نماز اذان ساقط می شود : اول : نماز عصر روز جمعه . دوم :نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است . سوم : نماز عشای شب عید قربان برای کسی که در مشعر الحرام باشد. چهارم : نماز عصر و عشای زن مستحاضه . پنجم :نماز عصر و عشای کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند. و دراین پنج نماز در صورتی اذان ساقط می شود که با نماز قبلی فاصله نشود، یا فاصله کمی بین آنها باشد، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد.

        سقوط اذان برای نماز عصر و عشا کسیکه نمی تواند از بول و غائط خودداری کند
        922 - در پنج نماز اذان ساقط می شود : اول : نماز عصر روز جمعه . دوم :نماز عصر روز عرفه که روز نهم ذی حجه است . سوم : نماز عشای شب عید قربان برای کسی که در مشعر الحرام باشد. چهارم : نماز عصر و عشای زن مستحاضه . پنجم :نماز عصر و عشای کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند. و دراین پنج نماز در صورتی اذان ساقط می شود که با نماز قبلی فاصله نشود، یا فاصله کمی بین آنها باشد، ولی فاصله شدن نافله و تعقیب ضرر ندارد.

        وجوب آهسته خواندن حمد و سوره نماز ظهر و عصر برای مردان و زنان
        992 - بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلندبخواند. و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.

246-نماز عيد
        جواز به جماعت خواندن نماز عید فطر و عید قربان به قصد رجاء
        1407 - احتیاط واجب آن است که نماز عید فطر و قربان را در زمان غیبت امام علیه السلام با جماعت نخوانند، ولی به قصد رجاء مانع ندارد و نمازهای مستحبی را هم نمی شود به جماعت خواند مگر نماز استسقاء که برای آمدن باران می خوانند.

247-نماز عيدفطر
        استحباب 3 مرتبه گفتن الصلوه قبل از نمازهای عید فطر و قربان
        916 - برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگویند:"الصلاة". و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگوید.

        وجوب نماز عید فطر و قربان در زمان حضور و استحباب آن در زمان غیبت
        1516 - نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و بایدبه جماعت خوانده شود، و در زمان ما که امام علیه السلام غایب است مستحب می باشد. و احتیاط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولی به قصدرجاء مانع ندارد. و چنانچه ولی فقیه یا مأذون از طرف او اقامه جماعت نماید،اشکال ندارد.

248-نماز عيدقربان
        استحباب 3 مرتبه گفتن الصلوه قبل از نمازهای عید فطر و قربان
        916 - برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگویند:"الصلاة". و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگوید.

        وجوب نماز عید فطر و قربان در زمان حضور و استحباب آن در زمان غیبت
        1516 - نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السلام واجب است و بایدبه جماعت خوانده شود، و در زمان ما که امام علیه السلام غایب است مستحب می باشد. و احتیاط واجب آن است که آن را به جماعت نخوانند، ولی به قصدرجاء مانع ندارد. و چنانچه ولی فقیه یا مأذون از طرف او اقامه جماعت نماید،اشکال ندارد.

249-نماز غفيله
        استحباب نماز غفیله، وقت و کیفیت آن
        775 - یکی از نمازهای مستحبی نماز غفیله است ، که بین نماز مغرب و عشاخوانده می شود. و وقت آن بعد از نماز مغرب است تا وقتی که سرخی طرف مغرب از بین برود. و در رکعت اول آن بعد از حمد، باید به جای سوره ، این آیه را بخوانند: "و ذاالنون اذ ذهب مغاضبا فظن ان لن نقدر علیه فنادی فی الظلمات ان لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین فاستجبنا له و نجیناه من الغم وکذلک ننجی المؤمنین ". و در رکعت دوم بعد از حمد به جای سوره ، این آیه رابخوانند: "و عنده مفاتح الغیب لا یعلمها الا هو و یعلم ما فی البر و البحر و ماتسقط من ورقة الا یعلمها و لا حبة فی ظلمات الارض و لا رطب و لا یابس الا فی کتاب مبین ". و در قنوت آن بگویند: "اللهم انی اسألک بمفاتح الغیب التی لا یعلمها الاانت ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تفعل بی کذا وکذا". و به جای کلمه کذا وکذا حاجتهای خود را بگویند. و بعد بگویند: "اللهم انت ولی نعمتی و القادر علی طلبتی تعلم حاجتی فاسألک بحق محمد و آل محمد علیه و علیهم السلام لما قضیتها لی ".

250-نماز قضا
        جواز خواندن نماز قضا با تیمم هر چند احتمال دهد که عذرش بزودی برطرف شود
        716 - کسی که نمی تواند وضو بگیرد یا غسل کند، می تواند نمازهای قضای خود رابا تیمم بخواند، هر چند احتمال بدهد که به زودی عذر او برطرف می شود. ولی در صورت علم به زوال عذر تا پیش از ضیق شدن وقت باید منتظر بماند.

        ممنوعیت برگرداندن نیت از نماز قضا به نماز ادا
        762 - برگرداندن نیت از نماز قضا به نماز ادا، و از نماز مستحب به نماز واجب جایز نیست .

        جواز برگرداندن نیت از نماز ادا به نماز قضا
        763 - اگر وقت نماز ادا وسعت داشته باشد، انسان می تواند در بین نماز نیت را به نماز قضا برگرداند، ولی باید برگرداندن نیت به نماز قضا ممکن باشد. مثلااگر مشغول نماز ظهر است ، در صورتی می تواند نیت را به قضای صبح برگرداند که داخل رکعت سوم نشده باشد.

        جواز خواندن نماز قضا با جماعت اگر چه امام نماز ظهر و ماموم نماز صبح بخواند
        1388 - نماز قضا را با جماعت می شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یاقضا، و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند مثلا اگر نماز قضای صبح را بانماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد.

        جواز خواندن نماز قضا با جماعت اگر چه نماز امام ادا باشد
        1388 - نماز قضا را با جماعت می شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد یاقضا، و لازم نیست هر دو یک نماز را بخوانند مثلا اگر نماز قضای صبح را بانماز ظهر یا عصر امام بخواند اشکال ندارد.

        وجوب وصیت برای نماز و روزه قضا هنگام بروز نشانه های مرگ
        2702 - کسی که نشانه های مرگ را در خود می بیند اگر نماز و روزه قضا دارد،باید وصیت کند که از مال خودش برای آنها اجیر بگیرند، بلکه اگر مال نداشته باشد ولی احتمال بدهد کسی بدون آن که چیزی بگیرد آنها را انجام می دهد، باز هم واجب است وصیت نماید، و اگر قضای نماز و روزه او به تفصیلی که در صفحه 186 و 187 گفته شد بر پسر بزرگترش واجب باشد، باید به او اطلاع دهد یاوصیت کند که برای او بجا آورند.

251-نماز قضاء
        جواز نماز مستحبی نسبت به کسیکه نماز قضا به عهده اوست
        1373 - کسی که نماز قضا دارد می تواند نماز مستحبی بخواند.

        جواز تقدیم نماز ادا بر نماز قضا اگر چه از همین امروز نماز قضا داشته باشد
        1384 - کسی که نماز قضا از همین روز یا روزهای پیش دارد می تواند قبل ازخواندن نمازی که قضا شده ، نماز ادایی را بخواند و لازم نیست نماز قضا را جلوبیندازد.

        وظیفه کسی که از روزهای گذشته نماز قضا دارد و یک نماز یا بیشتر هم از همان روز از او قضا شده
        1386 - اگر از روزهای گذشته نمازهای قضا دارد و یک نماز یا بیشتر هم از همان روز از او قضا شده ، اگرچه لازم نیست نمازهای قضا را پیش از نماز ادا بخواندحتی اگرچه وقت داشته باشد و ترتیب بین نمازهای قضا را هم بداند ولی احتیاطاستحبابی آن است که نمازهای قضا مخصوصا نماز قضای همان روز را پیش از نماز ادابخواند.

252-نماز لال
        کیفیت تکبیرةالاحرام در مورد کسی که لکنت داشته و یا لال است
        953 - کسی که لال است یا زبان او مرضی دارد که نمی تواند "الله اکبر" رادرست بگوید، باید به هر طور که می تواند بگوید. و اگر هیچ نمی تواند بگوید، باید در قلب خود بگذارند و برای تکبیر اشاره کند، و زبانش را هم اگرمی تواند حرکت دهد.

253-نماز مريض
        اعاده نداشتن نمازهائی که مریض در زمان بیماری مطابق وظیفه اش بجا آورده است
        315 - کسی که نمی تواند از بیرون آمدن بول و غائط خودداری کند، بعد از آن که مرض او خوب شد، لازم نیست نمازهایی را که در وقت مرض مطابق وظیفه اش خوانده قضا نماید. ولی اگر در بین وقت نماز مرض او خوب شود، باید نمازی را که در آن وقت خوانده دوباره بخواند.

254-نماز مسافر
        شکسته شدن نماز ظهر و عصر و عشا مسافر با شرائطی
        1271 - اگر بفهمد نماز را پیش از وقت خوانده ، یا پشت به قبله یا به طرف راست یا به طرف چپ قبله بجا آورده ، باید دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نماید.

        تمام بودن نماز اگر نسبت به مسافت شک داشته باشد و تحقیق برایش مشقت داشته باشد
        1274 - اگر سفر، مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد یا انسان نداند که سفر اوهشت فرسخ است یا نه ، نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفر اوهشت فرسخ است یا نه ، در صورتی که تحقیق کردن برایش مشقت دارد باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد بنابر احتیاط واجب باید تحقیق کند که اگر دوعادل بگویند، یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است نماز را شکسته بخواند.

        شکسته نبودن نماز اگر سفر مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد
        1274 - اگر سفر، مختصری از هشت فرسخ کمتر باشد یا انسان نداند که سفر اوهشت فرسخ است یا نه ، نباید نماز را شکسته بخواند و چنانچه شک کند که سفر اوهشت فرسخ است یا نه ، در صورتی که تحقیق کردن برایش مشقت دارد باید نمازش را تمام بخواند و اگر مشقت ندارد بنابر احتیاط واجب باید تحقیق کند که اگر دوعادل بگویند، یا بین مردم معروف باشد که سفر او هشت فرسخ است نماز را شکسته بخواند.

        شکسته بودن نماز مسافری که تصمیم قطعی برای توقف ده روزه ندارد
        1339 - مسافری که تصمیم ندارد ده روز در جایی بماند مثلا قصدش این است که اگررفیقش بیاید یا منزل خوبی پیدا کند ده روز بماند باید نماز را شکسته بخواند.

        بطلان نماز اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند و در وقت یادش بیاید
        1357 - کسی که می داند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند، اگر در غیرچهار مکانی که در مسأله پیش گفته شد عمدا تمام بخواند نمازش باطل است . ونیز اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند باید نماز را دوباره بخواند، و اگر بعد از وقت یادش بیاید، بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید.

        بطلان نماز مسافر اگر عمدا تمام بخواند
        1357 - کسی که می داند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند، اگر در غیرچهار مکانی که در مسأله پیش گفته شد عمدا تمام بخواند نمازش باطل است . ونیز اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند باید نماز را دوباره بخواند، و اگر بعد از وقت یادش بیاید، بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید.

        لزوم قضا نماز اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و بعد از وقت متوجه شود
        1357 - کسی که می داند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند، اگر در غیرچهار مکانی که در مسأله پیش گفته شد عمدا تمام بخواند نمازش باطل است . ونیز اگر فراموش کند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند باید نماز را دوباره بخواند، و اگر بعد از وقت یادش بیاید، بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید.

        بطلان نماز کسیکه و می داند مسافر است و شکسته باید بخواند ولی بطور عادت تمام بخواند
        1358 - کسی که می داند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند، اگر فراموش کند و بدون توجه و به طور عادت تمام بخواند نمازش باطل است ، و نیز اگر حکم مسافر و سفر خود را فراموش کرده باشد در صورتی که وقت داشته باشد نمازش رادوباره بخواند بلکه اگر وقت هم گذشته باشد بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید.

        لزوم اعاده یا قضا نماز اگر بداند که مسافر است ولی حکم مسافر و سفر خود را فراموش کرده و تمام بخواند
        1358 - کسی که می داند مسافر است و باید نماز را شکسته بخواند، اگر فراموش کند و بدون توجه و به طور عادت تمام بخواند نمازش باطل است ، و نیز اگر حکم مسافر و سفر خود را فراموش کرده باشد در صورتی که وقت داشته باشد نمازش رادوباره بخواند بلکه اگر وقت هم گذشته باشد بنابر احتیاط واجب باید قضا نماید.

        صحت نماز اگر نداند که نماز مسافر شکسته است و تمام بخواند
        1359 - مسافری که نمی داند باید نماز را شکسته بخواند، اگر تمام بخواند نمازش صحیح است .

        لزوم اعاده یا قضا نماز بطور شکسته اگر بداند نماز مسافر شکسته است ولی جزئیات مساله را نداند و تمام بخواند
        1360 - مسافری که می داند باید نماز را شکسته بخواند اگر بعضی از خصوصیات آن رانداند مثلا نداند که در سفر هشت فرسخی باید شکسته بخواند چنانچه تمام بخواند در صورتی که وقت باقی است ، باید نماز شکسته بخواند، و اگر وقت گذشته بایدشکسته قضا نماید.

        قضا نداشتن نماز اگر فراموش کند که مسافر است و تمام بخواند و بعد از وقت متوجه شود
        1362 - اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند چنانچه در وقت یادش بیاید باید شکسته به جا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نمازبر او واجب نیست .

        لزوم اعاده نماز بطور شکسته اگر فراموش کند که مسافر است و تمام بخواند و در وقت متوجه شود
        1362 - اگر فراموش کند که مسافر است و نماز را تمام بخواند چنانچه در وقت یادش بیاید باید شکسته به جا آورد و اگر بعد از وقت یادش بیاید قضای آن نمازبر او واجب نیست .

        بطلان نماز اگر کسیکه وظیفه اش تمام خواندن است ، شکسته بخواند
        1363 - کسی که باید نماز را تمام بخواند، اگر شکسته بجا آورد در هر صورت نمازش باطل است .

        بطلان نماز اگر در رکوع رکع سوم یادش بیاید که مسافر است
        1364 - اگر مشغول نماز چهار رکعتی شود و در بین نماز یادش بیاید که مسافر است یا ملتفت شود که سفر او هشت فرسخ است چنانچه به رکوع رکعت سوم نرفته ، بایدنماز را دو رکعتی تمام کند و اگر به رکوع رکعت سوم رفته نمازش باطل است ودر صورتی که به مقدار خواندن یک رکعت هم وقت داشته باشد باید نماز را شکسته بخواند.

        بطلان نماز اگر در رکوع رکعت سوم مساله نماز مسافر را بفهمد
        1365 - اگر مسافر بعضی از خصوصیات نماز مسافر را نداند، مثلا نداند که اگرچهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد باید شکسته بخواند، چنانچه به نیت نماز چهار رکعتی مشغول نماز شود و پیش از رکوع رکعت سوم مسأله را بفهمد بایدنماز را دو رکعتی تمام کند و اگر در رکوع ملتفت شود نمازش باطل است و درصورتی که به مقدار یک رکعت از وقت هم مانده باشد باید نماز را شکسته بخواند.

        لزوم اتمام نماز به صورت دو رکعتی اگر قبل از رکوع رکعت سوم مساله نماز مسافر را بفهمد
        1365 - اگر مسافر بعضی از خصوصیات نماز مسافر را نداند، مثلا نداند که اگرچهار فرسخ برود و همان روز یا شب آن برگردد باید شکسته بخواند، چنانچه به نیت نماز چهار رکعتی مشغول نماز شود و پیش از رکوع رکعت سوم مسأله را بفهمد بایدنماز را دو رکعتی تمام کند و اگر در رکوع ملتفت شود نمازش باطل است و درصورتی که به مقدار یک رکعت از وقت هم مانده باشد باید نماز را شکسته بخواند.

        استحباب اعاده نماز بعد از
        1366 - مسافری که باید نماز را تمام بخواند اگر به واسطه ندانستن مسأله به نیت نماز دو رکعتی مشغول نماز شود و در بین نماز مسأله را بفهمد باید نماز را چهاررکعتی تمام کند و احتیاط مستحب آن است که بعد از تمام شدن نماز دوباره آن نماز را چهار رکعتی بخواند.

        لزوم اتمام نماز به صورت چهار رکعتی اگر مسافر در بین نماز بفهمد که وظیفه اش تمام خواندن است
        1366 - مسافری که باید نماز را تمام بخواند اگر به واسطه ندانستن مسأله به نیت نماز دو رکعتی مشغول نماز شود و در بین نماز مسأله را بفهمد باید نماز را چهاررکعتی تمام کند و احتیاط مستحب آن است که بعد از تمام شدن نماز دوباره آن نماز را چهار رکعتی بخواند.

255-نماز مستحاضه
        لازم نبودن وظایف مستحاضه برای خواندن نماز احتیاط یا سجده و تشهد فراموش شده و سجده سهو
        402 - زن مستحاضه ، برای هر نمازی چه واجب باشد و چه مستحب ، باید وضوبگیرد. و نیز اگر بخواهد نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند، یا بخواهدنمازی را که تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند، باید تمام کارهایی را که برای استحاضه گفته شد انجام دهد. ولی برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو، اگر آنها را بعد از نماز فورا بجا آورد، لازم نیست کارهای استحاضه را انجام دهد.

        لزوم تجدید وضو در استحاضه برای هر نماز چه واجب و چه مستحب
        402 - زن مستحاضه ، برای هر نمازی چه واجب باشد و چه مستحب ، باید وضوبگیرد. و نیز اگر بخواهد نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند، یا بخواهدنمازی را که تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند، باید تمام کارهایی را که برای استحاضه گفته شد انجام دهد. ولی برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو، اگر آنها را بعد از نماز فورا بجا آورد، لازم نیست کارهای استحاضه را انجام دهد.

        لزوم تجدید وظایف مستحاضه در صورت اعاده نماز
        402 - زن مستحاضه ، برای هر نمازی چه واجب باشد و چه مستحب ، باید وضوبگیرد. و نیز اگر بخواهد نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند، یا بخواهدنمازی را که تنها خوانده است دوباره با جماعت بخواند، باید تمام کارهایی را که برای استحاضه گفته شد انجام دهد. ولی برای خواندن نماز احتیاط و سجده فراموش شده و تشهد فراموش شده و سجده سهو، اگر آنها را بعد از نماز فورا بجا آورد، لازم نیست کارهای استحاضه را انجام دهد.

        عدم لزوم غسل اگر بعد از غسل و قبل از نماز خون مستحاضه کثیره یا متوسطه کثیره یا متوسطه قطع شود ودوباره بیاید و وقت تنگ باشد
        424 - اگر پیش از هر نماز خون مستحاضه کثیره قطع شود و دوباره بیاید، برای هر نماز باید یک غسل بجا آورد. ولی اگر بعد از غسل و پیش از نماز قطع شود، چنانچه وقت تنگ باشد که نتواند غسل کند و نماز را در وقت بخواند، با همان غسل می تواند نماز را بخواند و همین طور است حکم وضو.

        لزوم یک غسل برای هر نماز اگر قبل از هر نماز خون مسحاضه کثیره یا متوسطه قطع شود و دوباره بیاید
        424 - اگر پیش از هر نماز خون مستحاضه کثیره قطع شود و دوباره بیاید، برای هر نماز باید یک غسل بجا آورد. ولی اگر بعد از غسل و پیش از نماز قطع شود، چنانچه وقت تنگ باشد که نتواند غسل کند و نماز را در وقت بخواند، با همان غسل می تواند نماز را بخواند و همین طور است حکم وضو.

256-نماز مستحب
        جواز خواندن نمازهای مستحبی با تیمم به شرط آنکه علم به زوال عذر تا آخر وقت نداشته باشد
        717 - کسی که نمی تواند وضو بگیرد یا غسل کند، جایز است نمازهای مستحبی راکه مثل نافله های شبانه روز وقت معین دارد با تیمم بخواند، حتی در اول وقت . به شرط آنکه علم به زوال عذر تا آخر وقت نداشته باشد.

        ممنوعیت برگردانیدن نیت از نماز مستحب به نماز واجب
        762 - برگرداندن نیت از نماز قضا به نماز ادا، و از نماز مستحب به نماز واجب جایز نیست .

        جواز خواندن نماز مستحبی در حال راه رفتن و سواری بدون رعایت قبله
        781 - نماز مستحبی را می شود در حال راه رفتن و سواری خواند. و اگر انسان دراین دو حال نماز مستحبی بخواند، لازم نیست رو به قبله باشد.

        لازم نبودن سوره در نماز مستحب مگر نمازهائی که سوره مخصوصی دارند مثل نماز وحشت
        986 - در نماز مستحبی خواندن سوره لازم نیست ، اگر چه آن نماز به واسطه نذر کردن واجب شده باشد. ولی در بعضی از نمازهای مستحبی مثل نماز وحشت که سوره مخصوصی دارد، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار کرده باشد، باید همان سوره را بخواند.

        لزوم دو سجده بعد از هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب
        1045 - نمازگزار باید در هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب بعد از رکوع دوسجده کند و سجده آن است که پیشانی و کف دو دست و سر دو زانو و سر دوانگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد.

        باطل نشدن نماز در صورت شک در شماره رکعتهای نماز مستحب دو رکعتی و بعضی از نمازهای احتیاط
        1165 - شکهایی که نماز را باطل می کند از این قرار است :اول : شک در شماره رکعتهای نماز دو رکعتی مثل نماز صبح و نماز مسافر، ولی شک درشماره رکعتهای نماز مستحب دو رکعتی و بعضی از نمازهای احتیاط نماز را باطل نمی کند.دوم : شک در شماره رکعتهای نماز سه رکعتی .سوم : آنکه در نماز چهار رکعتی شک کند که یک رکعت خوانده یا بیشتر.چهارم : آنکه در نماز چهار رکعتی پیش از تمام شدن سجده دوم شک کند که دورکعت خوانده یا بیشتر . (تفصیل این مسأله در صورت چهارم مسأله 1199 بیان شده است ، مراجعه شود.)پنجم : شک بین دو و پنج یا دو و بیشتر از پنج .ششم : شک بین سه و شش یا سه و بیشتر از شش .هفتم : شک در رکعتهای نماز که نداند چند رکعت خوانده است .هشتم : شک بین چهار و شش یا چهار و بیشتر از شش چه پیش از تمام شدن سجده دوم باشد یا بعد از آن . ولی اگر بعد از سجده دوم شک بین چهار و شش یا چهارو بیشتر از شش برای او پیش آید احتیاط مستحب آن است که بنابر چهار بگذارد ونماز را تمام کند و بعد از نماز دو سجده سهو بجا آورد و نماز را هم دوباره بخواند.

        اختیار نمازگزار در انتخاب دو طرف شک اگر در نماز مستحبی شک کند
        1193 - اگر در شماره رکعتهای نماز مستحبی شک کند چنانچه طرف بیشتر شک نمازرا باطل می کند باید بنا را بر کمتر بگذارد، مثلا اگر در نافله صبح شک کند که دورکعت خوانده یا سه رکعت باید بنا بگذارد که دو رکعت خوانده است و اگر طرف بیشتر شک نماز را باطل نمی کند، مثلا شک کند که دو رکعت خوانده یا یک رکعت ،به هر طرف شک عمل کند نمازش صحیح است .

        جواز نماز مستحبی نسبت به کسیکه نماز قضا به عهده اوست
        1373 - کسی که نماز قضا دارد می تواند نماز مستحبی بخواند.

        جایز نبودن نماز مستحب بطور جماعت به استثنا نماز استسقاء
        1407 - احتیاط واجب آن است که نماز عید فطر و قربان را در زمان غیبت امام علیه السلام با جماعت نخوانند، ولی به قصد رجاء مانع ندارد و نمازهای مستحبی را هم نمی شود به جماعت خواند مگر نماز استسقاء که برای آمدن باران می خوانند.

        استحباب قطع نماز مستحب و پیوستن به جماعت
        1449 - اگر موقعی که مشغول نماز مستحبی است جماعت بر پا شود چنانچه اطمینان ندارد که اگر نماز را تمام کند به جماعت برسد، مستحب است نماز را رها کند ومشغول نماز جماعت شود بلکه اگر اطمینان نداشته باشد که به رکعت اول برسد مستحب است به همین دستور رفتار نماید.

257-نماز مغرب
        باطل بودن نماز مغرب در وقت مخصوص نماز عصر
        731 - نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر اوقضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است . و اگر کسی اشتباها نمازظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است .

        لزوم خواندن نماز مغرب و عشا تا قبل از اذان صبح بدون نیت ادا و قضا اگر تا نصف شب بجا آورده نشود
        740 - اگر از روی معصیت یا به واسطه عذری نماز مغرب یا نماز عشا را تانصف شب نخواند، بنابر احتیاط واجب باید تا قبل از اذان صبح بدون اینکه نیت ادا و قضا کند، بجا آورد.

        لزوم خواندن نماز عشا فقط اگر تا نصف شب کمتر از 5 رکعت وقت باقی باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم خواندن نماز مغرب و عشا اگر تا نصف شب به اندازه 5 رکعت وقت باقی باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم اقدام فوری برای نماز مغرب اگر بعد از نماز عشا معلوم شود یک رکعت وقت باقی است
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        لزوم خواندن نماز عشا فقط اگر مسافر تا نصف شب کمتر از 4 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        لزوم خواندن نماز مغرب و عشا اگر مسافر تا نصف شب به اندازه 4 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        بطلان نمازی که به نیت نماز مغرب شروع کرده و در بین آن می فهمد که نماز مغرب را قبلا خوانده است
        756 - اگر به نیت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بین نماز یادش بیاید که نمازظهر را خوانده است ، نمی تواند نیت را به نماز عصر برگرداند، بلکه باید نمازرا بشکند و نماز عصر را بخواند. و همینطور است در نماز مغرب و عشا.

        لزوم برگرداندن نیت به نماز مغرب اگر در بین نماز عشا شک کند که مغرب را خوانده است یا نه
        759 - اگر در نماز عشا پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب راخوانده یا نه ، چنانچه وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز، نصف شب می شود، باید به نیت عشا نماز را تمام کند. و اگر بیشتر وقت دارد، بایدنیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه رکعتی تمام کند، بعد نماز عشا رابخواند.

        وظیفه کسیکه در نماز عشا بعد از رسیدن به رکوع رکعت چهارم شک کند که مغرب را خوانده یا نه
        760 - اگر در نماز عشا بعد از رسیدن به رکوع رکعت چهارم ، شک کند که نمازمغرب را خوانده یا نه ، باید نماز را تمام کند، بعد نماز مغرب رابخواند. ولی اگراین شک در وقت مخصوص به نماز عشا باشد، خواندن نماز مغرب لازم نیست .

        حکم نماز خواندن برای فاصله انداختن بین اذان و اقامه نماز مغرب
        940 - مستحب است بین اذان و اقامه یک قدم بردارد یا قدری بنشیند یا سجده کند یا ذکر بگوید یا دعا بخواند یا قدری ساکت باشد یا حرفی بزند یادو رکعت نماز بخواند. ولی حرف زدن بین اذان و اقامه نماز صبح مستحب نیست ، ولی نماز خواندن بین اذان و اقامه نماز مغرب را به امید ثواب بیاورد.

        وجوب بلند خواندن حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا برای مردان
        992 - بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلندبخواند. و بر مرد و زن واجب است حمد و سوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.

        لزوم بلند خواندن تمام کلمات حمد و سوره حتی حرف آخر آنها در نماز صبح و مغرب و عشا آقایان
        993 - مرد باید در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد که تمام کلمات حمدو سوره حتی حرف آخر آنها را بلند بخواند.

        جواز بلند خواندن حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا برای زنان به شرطی که نامحرم نشنود
        994 - زن می تواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند یا آهسته بخواند.ولی اگر نامحرم صدایش را بشنود، بنابر احتیاط واجب باید آهسته بخواند.

        تاکید بیشتر در ، به جماعت خواندن نماز صبح و مغرب و عشا
        1399 - مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا برای همسایه مسجد و کسی که صدای اذان مسجدرا می شنود بیشتر سفارش شده است .

258-نماز مقابل آتش
        کراهت نماز در مقابل آتش و چراغ
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

259-نماز مقابل انسان
        کراهت نماز در مقابل انسان و در مقابل در باز
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

260-نماز مقابل چاه
        کراهت نماز در مقابل چاه و گودالی که محل بول باشد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

261-نماز مقابل چراغ
        کراهت نماز در مقابل آتش و چراغ
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

262-نماز مقابل در
        کراهت نماز در مقابل انسان و در مقابل در باز
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

263-نماز مقابل ديگران
        استحباب قرار دادن چیزی بین خود و دیگران اگر روبروی دیگران نماز میخواند
        899 - کسی که در محل عبور مردم نماز می خواند، یا کسی روبروی اوست ، مستحب است جلوی خود چیزی بگذارد، و اگر چوب یا ریسمانی هم باشد کافی است .

264-نماز مقابل عكس
        کراهت نماز در مقابل عکس و مجسمه چیزیکه روح دارد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

265-نماز مقابل قبر
        فضیلت نماز خواندن زن در خانه بلکه در صندوقخانه و اطاق عقب
        894 - برای زنها نمازخواندن در خانه ، بلکه در صندوقخانه و اطاق عقب بهتر است ، ولی اگر بتوانند کاملا خود را از نامحرم حفظ کنند بهتر است درمسجد نماز بخوانند.

        کراهت نماز در مقابل قبر و روی قبر و بین دو قبر و در قبرستان
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

266-نماز مقابل مجسمه
        کراهت نماز در مقابل عکس و مجسمه و چیزیکه روح دارد
        898 - نماز خواندن در چند جا مکروه است و از آن جمله است : حمام ، زمین نمکزار، مقابل انسان ، مقابل دری که باز است ، در جاده و خیابان و کوچه اگر برای کسانی که عبور می کنند زحمت نباشد. و چنانچه زحمت باشد حرام ولی نمازباطل نیست ، مقابل آتش و چراغ ، در آشپزخانه و هر کجا که کوره آتش باشد،مقابل چاه و چاله ای که محل بول باشد، روبروی عکس و مجسمه چیزی که روح دارد،مگر آنکه روی آن پرده بکشند، در اطاقی که جنب در آن باشد، در جایی که عکس باشداگر چه روبروی نمازگزار نباشد، مقابل قبر، روی قبر، بین دو قبر، در قبرستان .

267-نماز ميت
        جایز نبودن نماز میت و هر عبادتی که نیازمند طهارت نباشد برای حائض
        450 - چند چیز بر حائض حرام است : اول : عبادتهایی که مانند نماز باید با وضویا غسل یا تیمم بجا آورده شود، ولی بجا آوردن عبادتهایی که وضو و غسل و تیمم برای آنها لازم نیست ، مانند نماز میت ، مانعی ندارد. دوم : تمام چیزهایی که بر جنب حرام است و در احکام جنابت گفته شد. سوم : جماع کردن در فرج ، که هم برای مردحرام است و هم برای زن ، اگر چه به مقدار ختنه گاه داخل شود و منی هم بیرون نیاید، بلکه احتیاط واجب آن است که مقدار کمتر از ختنه گاه را هم داخل نکند. ودر دبر زن حائض وطی کردن ، کراهت شدیده دارد.

        وجوب نماز خواندن بر بچه ای که 6 سالش تمام بوده و یکی از والدینش مسلمان باشند
        594 - نمازخواندن بر میت مسلمان ، اگر چه بچه باشد، واجب است . ولی باید پدر و مادر آن بچه یا یکی از آنان مسلمان باشند و شش سال بچه تمام شده باشد.

        وجوب نماز خواندن بر میت مسلمان اگر چه بچه باشد
        594 - نمازخواندن بر میت مسلمان ، اگر چه بچه باشد، واجب است . ولی باید پدر و مادر آن بچه یا یکی از آنان مسلمان باشند و شش سال بچه تمام شده باشد.

        جهت خوابانیدن میت برای خواندن نماز بر او
        597 - کسی که به میت نماز می خواند، باید رو به قبله باشد و نیز واجب است میت را مقابل او به پشت بخوابانند، به طوری که سر او به طرف راست نمازگزار وپای او بطرف چپ نمازگزار باشد.

268-نماز ميت در مسجد
        کراهت نماز میت در مساجد به استثنا مسجدالحرام
        612 - خواندن نماز میت در مساجد مکروه است ولی در مسجد الحرام مکروه نیست .

269-نماز نافله
        استحباب قرار دادن دو رکعت نافله نشسته بجای یک رکعت
        766 - نمازهای نافله را می شود نشسته خواند ولی بهتر است دو رکعت نمازنافله نشسته را یک رکعت حساب کند. مثلا کسی که می خواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند، بهتر است شانزده رکعت بخواند. و اگر می خواهد نماز وتررا نشسته بخواند، دو نماز یک رکعتی نشسته بخواند.

        جواز بجا آوردن نمازهای نافله در حال نشستن
        766 - نمازهای نافله را می شود نشسته خواند ولی بهتر است دو رکعت نمازنافله نشسته را یک رکعت حساب کند. مثلا کسی که می خواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند، بهتر است شانزده رکعت بخواند. و اگر می خواهد نماز وتررا نشسته بخواند، دو نماز یک رکعتی نشسته بخواند.

        باطل شدن نماز نافله با کم شدن رکن
        1194 - کم شدن رکن نافله را باطل می کند بنابر احتیاط واجب ، ولی زیادشدن رکن آن را باطل نمی کند، پس اگر یکی از کارهای نافله را فراموش کند و موقعی یادش بیاید که مشغول رکن بعد از آن شده باید آن کار را انجام دهد و دوباره آن رکن را بجا آورد، مثلا اگر در بین رکوع یادش بیاید که سوره را نخوانده بایدبرگردد و سوره را بخواند و دوباره به رکوع رود.

        باطل نشدن نماز نافله با زیاد شدن رکن
        1194 - کم شدن رکن نافله را باطل می کند بنابر احتیاط واجب ، ولی زیادشدن رکن آن را باطل نمی کند، پس اگر یکی از کارهای نافله را فراموش کند و موقعی یادش بیاید که مشغول رکن بعد از آن شده باید آن کار را انجام دهد و دوباره آن رکن را بجا آورد، مثلا اگر در بین رکوع یادش بیاید که سوره را نخوانده بایدبرگردد و سوره را بخواند و دوباره به رکوع رود.

        لازم نبودن سجده سهو در نماز نافله
        1197 - اگر در نماز نافله کاری کند که برای آن سجده سهو واجب می شود یا یک سجده یا تشهد را فراموش نماید لازم نیست بعد از نماز سجده سهو یا قضای سجده وتشهد را بجا آورد.

270-نماز نشسته
        کیفیت رو به قبله بودن کسیکه باید نشسته نماز بخواند و نمی تواند بطور معمول بنشیند
        778 - کسی که باید نشسته نماز بخواند، اگر نمی تواند به طور معمول بنشیند ودر موقع نشستن ، کف پاها را به زمین می گذارد، باید در موقع نماز صورت و سینه وشکم او رو به قبله باشد، و لازم نیست ساق پای او رو به قبله باشد.

        بی اعتباری شک اگر کسیکه نشسته یا خوابیده نماز می خواند در موقع خواندن حمد یا تسبیحات شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده است
        1173 - کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنانکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده یا تشهدرا بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد.

        لزوم بجا آوردن سجده یا تشهد اگر کسیکه نشسته یا خوابیده نماز می خواند قبل از حمد یا تسبیحات نسبت به آنها شک کند
        1173 - کسی که نشسته یا خوابیده نماز می خواند اگر موقعی که حمد یا تسبیحات می خواند شک کند که سجده یا تشهد را بجا آورده یا نه ، باید به شک خود اعتنانکند و اگر پیش از آن که مشغول حمد یا تسبیحات شود شک کند که سجده یا تشهدرا بجا آورده یا نه ، باید بجا آورد.

271-نماز واجب
        واجب بودن وضو برای نمازهای واجب غیر از نماز میت
        316 - برای شش چیز وضو گرفتن واجب است : اول : برای نمازهای واجب غیر از نمازمیت . دوم : برای سجده و تشهد فراموش شده ، اگر بین آنها و نماز حدثی از او سرزده مثلا بول کرده باشد. سوم : برای طواف واجب خانه کعبه . چهارم : اگر نذریا عهد کرده یا قسم خورده باشد که وضو بگیرد. پنجم : اگر نذر کرده باشد که جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند. ششم : برای آب کشیدن قرآنی که نجس شده یابیرون آوردن آن از مستراح و مانند آن ، در صورتی که مجبور باشد دست یا جای دیگربدن خود را به خط قرآن برساند. ولی چنانچه معطل شدن به مقدار وضو بی احترامی به قرآن باشد، باید بدون این که وضو بگیرد، قرآن را از مستراح و مانند آن بیرون آورد، یا اگر نجس شده آب بکشد، و تا ممکن است از دست گذاشتن به خط قرآن خودداری کند.

        لزوم دو سجده بعد از هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب
        1045 - نمازگزار باید در هر رکعت از نمازهای واجب و مستحب بعد از رکوع دوسجده کند و سجده آن است که پیشانی و کف دو دست و سر دو زانو و سر دوانگشت بزرگ پاها را بر زمین بگذارد.

        استحباب به جماعت خواندن نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را
        1399 - مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا برای همسایه مسجد و کسی که صدای اذان مسجدرا می شنود بیشتر سفارش شده است .

272-نماز وحشت
        استحباب دو رکعت نماز وحشت برای میت در شب اول قبر
        638 - مستحب است در شب اول قبر دو رکعت نماز وحشت برای میت بخوانند. و دستور آن این است که در رکعت اول بعد از حمد، یک مرتبه آیةالکرسی و در رکعت دوم بعد از حمد، ده مرتبه سوره "انا انزلناه " بخوانند، و بعداز سلام نماز بگویند: "اللهم صل علی محمد و آل محمد وابعث ثوابها الی قبر فلان " و به جای کلمه فلان ، اسم میت را بگویند.

        کیفیت خواندن نماز وحشت برای میت
        638 - مستحب است در شب اول قبر دو رکعت نماز وحشت برای میت بخوانند. و دستور آن این است که در رکعت اول بعد از حمد، یک مرتبه آیةالکرسی و در رکعت دوم بعد از حمد، ده مرتبه سوره "انا انزلناه " بخوانند، و بعداز سلام نماز بگویند: "اللهم صل علی محمد و آل محمد وابعث ثوابها الی قبر فلان " و به جای کلمه فلان ، اسم میت را بگویند.

        وقت خواندن نماز وحشت در شب اول قبر
        639 - نماز وحشت را در هر موقع از شب اول قبر می شود خواند، ولی بهتر است دراول شب بعداز نماز عشا خوانده شود.

273-نماز يوميه
        ادای نماز آیات در صورت تقارن با نماز یومیه
        1503 - اگر در وقت نماز یومیه نماز آیات هم بر انسان واجب شود، چنانجه برای هر دو نماز وقت دارد، هر کدام را اول بخواند اشکال ندارد، و اگر وقت یکی از آن دو تنگ باشد، باید اول آن را بخواند، و اگر وقت هر دو تنگ باشد، باید اول نمازیومیه را بخواند.

        ادای نماز آیات در صورت تقارن با نماز یومیه
        1504 - اگر در بین نماز یومیه بفهمد که وقت نماز آیات است ، چنانچه وقت نمازیومیه هم تنگ باشد، باید آن را تمام کند، بعد نماز آیات را بخواند، و اگر وقت نماز یومیه تنگ نباشد، باید آن را بشکند و اول نماز آیات ، بعد نماز یومیه رابجا آورد.

        فهمیدن وجوب نماز آیات در بین نماز یومیه
        1504 - اگر در بین نماز یومیه بفهمد که وقت نماز آیات است ، چنانچه وقت نمازیومیه هم تنگ باشد، باید آن را تمام کند، بعد نماز آیات را بخواند، و اگر وقت نماز یومیه تنگ نباشد، باید آن را بشکند و اول نماز آیات ، بعد نماز یومیه رابجا آورد.

        فهمیدن تنگی وقت نماز یومیه در بین نماز آیات
        1505 - اگر در بین نماز آیات بفهمد که وقت نماز یومیه تنگ است ، باید نمازآیات را رها کند و مشغول نماز یومیه شود و بعد از آن که نماز را تمام کرد، پیش از انجام کاری که نماز را به هم بزند، بقیه نماز آیات را از همان جا که رها کرده بخواند.

274-نمازهاى ترتيبى
        وظیفه کسیکه باید به چند طرف نماز بخواند اگر بخواهد دو نماز ترتیب دار بخواند
        786 - کسی که باید به چند طرف نماز بخواند، اگر بخواهد نماز ظهر و عصر یامغرب و عشا را بخواند، بهتر آن است که نماز اول را به هر چند طرف که واجب است بخواند، بعد نماز دوم را شروع کند.

275-نمازهاى غير يوميه
        استحباب 3 مرتبه گفتن الصلوه قبل از نمازهای واجب غیر یومیه
        916 - برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگویند:"الصلاة". و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگوید.

        یکی بودن حکم شک و گمان در نمازهای یومیه و نمازهای واجب دیگر
        1135 - خواندن قرآن در نماز غیر از چهار سوره ای که سجده واجب دارد و دراحکام جنابت گفته شد و نیز دعا کردن در نماز اشکال ندارد اگر چه به فارسی یا زبان دیگر باشد.

276-نمازهاى واجب
        نمازهای واجب شش گانه
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

        یکسان بودن حکم شک و سهو و گمان در نمازهای واجب یومیه و نمازهای واجب دیگر
        1235 - حکم شک و سهو و گمان در نمازهای واجب یومیه و نمازهای واجب دیگر فرق ندارد، مثلا اگر در نماز آیات شک کند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت ، چون شک او در نماز دو رکعتی است ، نمازش باطل می شود.

277-نمازهاى يوميه
        نماز های واجب یومیه
        727 - در چند مورد مستحب است نمازهایی را که انسان با تیمم خوانده ، دوباره بخواند: اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمدا خود را جنب کرده وبا تیمم نماز خوانده است . دوم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی کندو عمدا خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است . سوم : آنکه تا آخر وقت عمدادر جستجوی آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو می کرد، آب پیدا می شد. چهارم : آنکه عمدا نماز را تاخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نمازخوانده است . پنجم : آنکه می دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمی شود و آبی را که داشته ریخته است .

        استحباب اذان و اقامه برای مرد و زن قبل از نمازهای واجب یومیه
        916 - برای مرد و زن مستحب است پیش از نمازهای یومیه اذان و اقامه بگویند، ولی پیش از نماز عید فطر و قربان مستحب است سه مرتبه بگویند:"الصلاة". و در نمازهای واجب دیگر سه مرتبه الصلاة را به قصد رجاء بگوید.

        عدم لزوم رعایت ترتیب در قضا نمازهای یومیه مگر آنکه ترتیب در ادا آنها لازم باشد
        1375 - قضای نمازهای یومیه لازم نیست به ترتیب خوانده شود مثلا کسی که یک روز نماز عصر و روز بعد نماز ظهر را نخوانده لازم نیست اول نماز عصر و بعداز آن نماز ظهر را قضا نماید.

        استحباب به جماعت خواندن نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را
        1399 - مستحب است نمازهای واجب خصوصا نمازهای یومیه را به جماعت بخوانند ودر نماز صبح و مغرب و عشا خصوصا برای همسایه مسجد و کسی که صدای اذان مسجدرا می شنود بیشتر سفارش شده است .

278-نيابت براى نماز
        جایز نبودن نیابت برای نماز قضا مادام که شخص زنده است هر چند از قضا نمازهایش عاجز باشد
        1387 - تا انسان زنده است اگر چه از خواندن نماز قضاهای خود عاجز باشد دیگری نمی تواند نمازهای او را قضا نماید.

279-نيت نماز
        لزوم برگرداندن نیت به نماز ظهر اگر در وسط نماز عصر بفهمد که نماز ظهر را نخوانده است
        732 - اگر پیش از خواندن نماز ظهر سهوا مشغول نماز عصر شود و در بین نمازبفهمد اشتباه کرده است ، چنانچه در وقت مشترک باشد، باید نیت را به نمازظهر برگرداند. یعنی نیت کند که آنچه تا حال خوانده ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد می خوانم ، همه نماز ظهر باشد. و بعد از آنکه نماز را تمام کرد، نماز عصر رابخواند. و اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد، باید نیت را به نماز ظهربرگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عصر را بخواند و احتیاط آن است که دوباره نماز عصر را هم بعد از آن بخواند، و این احتیاط خیلی خوب است .

        لزوم نیت ادا اگر به اندازه خواندن یک رکعت وقت داشته باشد
        748 - کسی که به اندازه خواندن یک رکعت نماز وقت دارد، باید نماز را به نیت ادا بخواند. ولی نباید عمدا نماز را تا این وقت ت أخیر بیندازد.

        بطلان نمازی که به نیت نماز ظهر شروع کرده و در بین آن می فهمد که نماز ظهر را قبلا خوانده است
        756 - اگر به نیت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بین نماز یادش بیاید که نمازظهر را خوانده است ، نمی تواند نیت را به نماز عصر برگرداند، بلکه باید نمازرا بشکند و نماز عصر را بخواند. و همینطور است در نماز مغرب و عشا.

        بطلان نمازی که به نیت نماز مغرب شروع کرده و در بین آن می فهمد که نماز مغرب را قبلا خوانده است
        756 - اگر به نیت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بین نماز یادش بیاید که نمازظهر را خوانده است ، نمی تواند نیت را به نماز عصر برگرداند، بلکه باید نمازرا بشکند و نماز عصر را بخواند. و همینطور است در نماز مغرب و عشا.

        وظیفه کسی که در بین نماز عصر نیت را به نماز ظهر برگرداند و دوباره یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده است
        757 - اگر در بین نماز عصر یقین کند که نماز ظهر را نخوانده است و نیت را به نماز ظهر برگرداند و داخل رکن شود و بعد یادش بیاید که نماز ظهر را خوانده بوده ، نمازش باطل است و باید نماز عصر را بخواند. ولی اگر پیش از داخل شدن در رکن یادش بیاید، باید نیت را به نماز عصر برگرداند و آنچه به نیت ظهرخوانده ، دوباره به نیت عصر بخواند، و نمازش صحیح است .

        لزوم برگرداندن نیت به نماز ظهر اگر در بین نماز عصر شک کند که ظهر را خوانده است یا نه
        758 - اگر در بین نماز عصر شک کند که نماز ظهر را خوانده یا نه ، باید نیت را به نماز ظهر برگرداند. ولی اگر وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز مغرب می شود، باید به نیت نماز عصر، نماز را تمام کند و نماز ظهرش قضاندارد.

        لزوم برگرداندن نیت به نماز مغرب اگر در بین نماز عشا شک کند که مغرب را خوانده است یا نه
        759 - اگر در نماز عشا پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند که نماز مغرب راخوانده یا نه ، چنانچه وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز، نصف شب می شود، باید به نیت عشا نماز را تمام کند. و اگر بیشتر وقت دارد، بایدنیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه رکعتی تمام کند، بعد نماز عشا رابخواند.

        ممنوعیت برگرداندن نیت از نماز عصر احتیاطی به نماز ظهر
        761 - اگر انسان نمازی را که خوانده احتیاطا دوباره بخواند و در بین نماز یادش بیاید، نمازی را که باید پیش از آن بخواند نخوانده است ، نمی تواند نیت را به آن نماز برگرداند. مثلا موقعی که نماز عصر را احتیاطا می خواند، اگر یادش بیاید نمازظهر را نخوانده است ، نمی تواند نیت را به نماز ظهر برگرداند.

        ممنوعیت برگرداندن نیت از نماز قضا به نماز ادا
        762 - برگرداندن نیت از نماز قضا به نماز ادا، و از نماز مستحب به نماز واجب جایز نیست .

        ممنوعیت برگرداندن نیت از نماز مستحب به نماز واجب
        762 - برگرداندن نیت از نماز قضا به نماز ادا، و از نماز مستحب به نماز واجب جایز نیست .

        جواز برگرداندن نیت از نماز ادا به نماز قضا
        763 - اگر وقت نماز ادا وسعت داشته باشد، انسان می تواند در بین نماز نیت را به نماز قضا برگرداند، ولی باید برگرداندن نیت به نماز قضا ممکن باشد. مثلااگر مشغول نماز ظهر است ، در صورتی می تواند نیت را به قضای صبح برگرداند که داخل رکعت سوم نشده باشد.

        چگونگی نیت در نافله شب
        765 - از یازده رکعت نافله شب ، هشت رکعت آن باید به نیت نافله شب ، و دورکعت آن به نیت نماز شفع ، و یک رکعت آن به نیت نماز وتر خوانده شود. و دستورکامل نافله شب در کتابهای دعا گفته شده است .

        لازم نبودن تلفظ نیت و یا از قلب گذراندن آن
        943 - انسان باید نماز را به نیت قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلا به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر می خوانم قربه الی الله .

        لزوم ادا نماز به قصد اطاعت خداوند
        943 - انسان باید نماز را به نیت قربت یعنی برای انجام فرمان خداوند عالم به جا آورد و لازم نیست نیت را از قلب خود بگذراند یا مثلا به زبان بگوید که چهار رکعت نماز ظهر می خوانم قربه الی الله .

        بطلان نماز اگر در نیت مشخص نکند که نماز ظهر است یا عصر
        944 - اگر در نماز ظهر یا در نماز عصر نیت کند که چهار رکعت نماز می خوانم ومعین نکند ظهر است یا عصر، نماز او باطل است . و نیز کسی که مثلا قضای نمازظهر بر او واجب است ، اگر در وقت نماز ظهر بخواهد آن نماز قضا یا نماز ظهر رابخواند، باید نمازی را که می خواند در نیت معین کند.

        بطلان نماز اگر در نیت معین نکند که نماز قضا است یا نماز ادا
        944 - اگر در نماز ظهر یا در نماز عصر نیت کند که چهار رکعت نماز می خوانم ومعین نکند ظهر است یا عصر، نماز او باطل است . و نیز کسی که مثلا قضای نمازظهر بر او واجب است ، اگر در وقت نماز ظهر بخواهد آن نماز قضا یا نماز ظهر رابخواند، باید نمازی را که می خواند در نیت معین کند.

280-واجبات نماز
        شمارش واجبات یازده گانه نماز
        941 - مستحب است کسی را که برای گفتن اذان معین می کنند، عادل و وقت شناس و صدایش بلند باشد و اذان را در جای بلند بگوید.

        واجبات یازده گانه نماز
        941 - مستحب است کسی را که برای گفتن اذان معین می کنند، عادل و وقت شناس و صدایش بلند باشد و اذان را در جای بلند بگوید.

        وجوب خواندن سوره حمد و یک سوره کامل در رکعت اول و دوم نمازهای یومیه
        978 - در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه انسان باید اول حمد و بعد از آن یک سوره تمام بخواند.

        لزوم پی در پی بودن قسمت های مختلف نماز
        1114 - انسان باید نماز را با موالات بخواند یعنی کارهای نماز مانند رکوع وسجود و تشهد را پشت سر هم بجا آورد و چیزهایی را که در نماز می خواند به طوری که معمول است پشت سر هم بخواند و اگر به قدری بین آنها فاصله بیندازد که نگویند نماز می خواند، نمازش باطل است .

281-وجوب نماز آيات
        دائره مکانی وجوب نماز آیات
        1494 - چیزهایی که نام آیات برای آنها واجب است در هر شهری اتفاق بیافتدفقط مردم همان شهر باید نماز آیات بخوانند و بر مردم جاهای دیگر واجب نیست ، ولی اگر مکان آنها بقدری نزدیک باشد که با آن شهر یکی حساب شود نماز آیات برآنها هم واجب است .

        لزوم خواندن نماز آیات بسبب اطمینان بقول دانشمندان
        1501 - اگر انسان به گفته کسانی که از روی قاعده علمی وقت گرفتن خورشید و ماه را می دانند، اطمینان پیدا کند که خورشید یا ماه گرفته ، بنابر احتیاط واجب باید نماز آیات را بخواند. و نیز اگر بگویند فلان وقت خورشید یا ماه می گیرد وفلان مقدار طول می کشد، و انسان به گفته آنان اطمینان پیدا کند، بنابر احتیاط واجب باید به حرف آنان عمل نماید، مثلا اگر بگویند آفتاب فلان ساعت شروع به بازشدن می کند، احتیاطا باید نماز را تا آن وقت تأخیر نیندازد.

282-وسواس در نماز
        لزوم اعاده نماز اگر بر اثر وسواس کلمه یا آیه ای را تکرار می کند
        1016 - هرگاه شک کند که آیه یا کلمه ای را درست گفته یا نه ، اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول نشده ، باید آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید. واگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده ، چنانچه آن چیز رکن باشد مثل آنکه دررکوع شک کند که فلان کلمه از سوره را درست گفته یا نه ، باید به شک خود اعتنانکند. و اگر رکن نباشد، مثلا موقع گفتن "الله الصمد" شک کند که "قل هو الله احد"را درست گفته یا نه ، باز هم می تواند به شک خود اعتنا نکند. ولی اگر احتیاطاآن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید، اشکال ندارد. و اگر چند مرتبه هم شک کند،می تواند چند بار بگوید. اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید، بنابر احتیاطواجب باید نمازش را دوباره بخواند.

        لزوم اعادهن نماز اگر بر اثر وسواس کلمه یا آیه ای را تکرار می کند
        1016 - هرگاه شک کند که آیه یا کلمه ای را درست گفته یا نه ، اگر به چیزی که بعد از آن است مشغول نشده ، باید آن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید. واگر به چیزی که بعد از آن است مشغول شده ، چنانچه آن چیز رکن باشد مثل آنکه دررکوع شک کند که فلان کلمه از سوره را درست گفته یا نه ، باید به شک خود اعتنانکند. و اگر رکن نباشد، مثلا موقع گفتن "الله الصمد" شک کند که "قل هو الله احد"را درست گفته یا نه ، باز هم می تواند به شک خود اعتنا نکند. ولی اگر احتیاطاآن آیه یا کلمه را به طور صحیح بگوید، اشکال ندارد. و اگر چند مرتبه هم شک کند،می تواند چند بار بگوید. اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگوید، بنابر احتیاطواجب باید نمازش را دوباره بخواند.

        لزوم شرکت در نماز جماعت برای کسیکه در نماز فرادی گرفتار وسواس است
        1405 - کسی که در نماز وسواس دارد و فقط در صورتی که نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت می شود، باید نماز را با جماعت بخواند.

283-وصيت براى نماز
        مسئولیت نداشتن پسر بزرگتر بعد از آنکه اجیر بر طبق وصیت میت نماز و روزه او را قضا کند
        1394 - اگر میت وصیت کرده باشد که برای نماز و روزه او اجیر بگیرند، بعداز آنکه اجیر نماز و روزه او را به طور صحیح بجا آورد، بر پسر بزرگتر چیزی واجب نیست .

284-وصيت براى نماز ميت
        لزوم اقدام کسی که میت وصیت کرده است بر او نماز بخواند با اجازه از ولی
        605 - اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند، احتیاطواجب آن است که آن شخص از ولی میت اجازه بگیرد و بر ولی هم بنابر احتیاطواجب ، واجب است که اجازه بدهد.

        وجوب اجازه دادن ولی میت به کسیکه میت برای نماز خواندن معین کرده است
        605 - اگر میت وصیت کرده باشد که شخص معینی بر او نماز بخواند، احتیاطواجب آن است که آن شخص از ولی میت اجازه بگیرد و بر ولی هم بنابر احتیاطواجب ، واجب است که اجازه بدهد.

285-وضو براى نماز
        لازم نبودن وضو برای نماز بعد از غسل جنابت
        391 - کسی که غسل جنابت کرده ، نباید برای نماز وضو بگیرد، ولی باغسلهای دیگر نمی شود نماز خواند و باید وضو هم گرفت .

286-وقت نماز
        باطل بودن نماز عصر در وقت مخصوص نماز ظهر
        731 - نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر اوقضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است . و اگر کسی اشتباها نمازظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است .

        باطل بودن نماز مغرب در وقت مخصوص نماز عصر
        731 - نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر اوقضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است . و اگر کسی اشتباها نمازظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است .

        قضا شدن نماز ظهر در وقتیکه بیش از چهار رکعت به مغرب فاصله نیست
        731 - نماز ظهر و عصر هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند: وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد. و وقت مخصوص نماز عصر موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر وقت به مغرب مانده باشد، که اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر اوقضا شده و باید نماز عصر را بخواند. و ما بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و نماز عصر است . و اگر کسی اشتباها نمازظهر یا عصر را در وقت مخصوص دیگری بخواند، نمازش صحیح است .

        نسبی بودن وقت مخصوص و مشترک نماز
        737 - وقت مخصوص و مشترک که معنی آن در مسأله پیش گفته شد، برای اشخاص فرق می کند. مثلا اگر به اندازه خواندن دو رکعت نماز از اول ظهر بگذرد، وقت مخصوص نماز ظهر کسی که مسافر است ، تمام شده و داخل وقت مشترک می شود. و برای کسی که مسافر نیست ، باید به اندازه خواندن چهار رکعت نماز بگذرد.

        لزوم خواندن نماز مغرب و عشا تا قبل از اذان صبح بدون نیت ادا و قضا اگر تا نصف شب بجا آورده نشود
        740 - اگر از روی معصیت یا به واسطه عذری نماز مغرب یا نماز عشا را تانصف شب نخواند، بنابر احتیاط واجب باید تا قبل از اذان صبح بدون اینکه نیت ادا و قضا کند، بجا آورد.

        پهن شدن سفیده فجر، اول وقت نماز صبح
        741 - نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای رو به بالا حرکت می کند، که آن رافجر اول گویند. موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم و اول وقت نماز صبح است . وآخر وقت نماز صبح ، موقعی است که آفتاب بیرون می آید.

        طلوع آفتاب آخر وقت نماز صبح
        741 - نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای رو به بالا حرکت می کند، که آن رافجر اول گویند. موقعی که آن سفیده پهن شد، فجر دوم و اول وقت نماز صبح است . وآخر وقت نماز صبح ، موقعی است که آفتاب بیرون می آید.

        جواز اشتغال به نماز با اتکاء به شهادت دو عادل به دخول وقت
        742 - موقعی انسان می تواند مشغول نماز شود، که یقین کند وقت داخل شده است ، یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند.

        جواز اشتغال به نماز بعد از یین به دخول وقت
        742 - موقعی انسان می تواند مشغول نماز شود، که یقین کند وقت داخل شده است ، یا دو مرد عادل به داخل شدن وقت خبر دهند.

        جواز اشتغال به نماز با گمان به دخول وقت در روز ابری یا غباری
        743 - نابینا و کسی که در زندان است و مانند اینها بنابر احتیاط واجب باید تا یقین به داخل شدن وقت نکنند، مشغول نماز نشوند. ولی اگر انسان به واسطه ابر یا غبار و مانند اینها که برای همه مانع از یقین کردن است ، نتواند در اول وقت نماز به داخل شدن وقت یقین کند، چنانچه گمان داشته باشد که وقت داخل شده ،می تواند مشغول نماز شود.

        کافی نبودن ظن به دخول وقت نماز در مورد نابینا و زندانی و لزوم تحصیل یقین
        743 - نابینا و کسی که در زندان است و مانند اینها بنابر احتیاط واجب باید تا یقین به داخل شدن وقت نکنند، مشغول نماز نشوند. ولی اگر انسان به واسطه ابر یا غبار و مانند اینها که برای همه مانع از یقین کردن است ، نتواند در اول وقت نماز به داخل شدن وقت یقین کند، چنانچه گمان داشته باشد که وقت داخل شده ،می تواند مشغول نماز شود.

        وجوب ترک مستحبات نماز در تنگنای وقت
        747 - اگر وقت نماز به قدری تنگ است که به واسطه به جا آوردن بعضی از کارهای مستحب نماز، مقداری از آن بعد از وقت خوانده می شود، باید آن مستحب را به جانیاورد. مثلا اگر به واسطه خواندن قنوت مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود،باید قنوت نخواند.

        لزوم نیت ادا اگر به اندازه خواندن یک رکعت وقت داشته باشد
        748 - کسی که به اندازه خواندن یک رکعت نماز وقت دارد، باید نماز را به نیت ادا بخواند. ولی نباید عمدا نماز را تا این وقت ت أخیر بیندازد.

        لزوم خواندن نماز عصر فقط اگر تا مغرب کمتر از 5 رکعت وقت باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم خواندن نماز ظهر و عصر اگر تا مغرب به اندازه 5 رکعت وقت باقی باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم خواندن نماز عشا فقط اگر تا نصف شب کمتر از 5 رکعت وقت باقی باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم خواندن نماز مغرب و عشا اگر تا نصف شب به اندازه 5 رکعت وقت باقی باشد
        749 - کسی که مسافر نیست ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن پنج رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر هر دو را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقطنماز عصر را بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن پنج رکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگرکمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا باید نماز مغرب را بخواند وبه احتیاط واجب نیت ادا و قضا ننماید.

        لزوم اقدام فوری برای نماز مغرب اگر بعد از نماز عشا معلوم شود یک رکعت وقت باقی است
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        لزوم خواندن نماز ظهر و عصر اگر مسافر تا مغرب به اندازه 3 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        لزوم خواندن نماز عشا فقط اگر مسافر تا نصف شب کمتر از 4 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        لزوم خواندن نماز عصر فقط اگر مسافر تا مغرب کمتر از 3 رکعت وقت داشته باشد
        750 - کسی که مسافر است ، اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نمازوقت دارد، باید نماز ظهر و عصر را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عصررا بخواند و بعدا نماز ظهر را قضا کند. و اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهاررکعت نماز وقت دارد، باید نماز مغرب و عشا را بخواند. و اگر کمتر وقت دارد، باید فقط عشا را بخواند و بعدا مغرب را بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.و چنانچه بعد از خواندن عشا معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر وقت به نصف شب مانده است ، باید فورا نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

        استحباب خواندن نماز در اول وقت آن
        751 - مستحب است انسان نماز را در اول وقت آن بخواند، و راجع به آن خیلی سفارش شده است . و هر چه به اول وقت نزدیکتر باشد، بهتر است . مگر آنکه ت أخیر آن از جهتی بهتر باشد، مثلا صبر کند که نماز را به جماعت بخواند.

287-وقت نماز آيات
        ممنوعیت تاخیر نماز آیات تا باز شدن خورشید یا ماه
        1495 - از وقتی که خورشید یا ماه شروع به گرفتن می کند انسان باید نمازآیات رابخواند و بنابر احتیاط واجب باید به قدری تأخیر نیندازد که شروع به باز شدن کند.

288-وقت نماز عشا
        بیان وقت مخصوص و مشترک نماز مغرب و عشا
        736 - نماز مغرب و عشا هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند:وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب است تا وقتی که از مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز بگذرد که اگر کسی مثلا مسافر باشد و تمام نماز عشا را سهوا در این وقت بخواند، احتیاط مستحب آن است که بعداز نماز مغرب ، نماز عشا را دوباره بخواند. و وقت مخصوص نماز عشا موقعی است که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب مانده باشد که اگر کسی تا این موقع نماز مغرب را عمدا نخواند، باید اول نماز عشا و بعد از آن نماز مغرب را بخواند. و بین وقت مخصوص نماز مغرب ووقت مخصوص نماز عشا، وقت مشترک نماز مغرب و عشا است ، که اگر کسی در این وقت اشتباها نماز عشا را پیش از نماز مغرب بخواند و بعداز نماز ملتفت شود،نمازش صحیح است و باید نماز مغرب را بعد از آن بجا آورد.

289-وقت نماز عيد
        امتداد وقت نماز عید فطر و قربان از اول آفتاب تا ظهر روز عید
        1517 - وقت نماز عید قربان از اول آفتاب روز عید است تا ظهر.

        استحباب خواندن نماز عید فطر و قربان بعد از بلند شدن آفتاب
        1518 - مستحب است نماز عید قربان را بعد از بلند شدن آفتاب بخوانند و در عیدفطر مستحب است بعد از بلند شدن آفتاب افطار کنند و زکات فطره را هم بدهند بعد از نماز عید را بخوانند.

290-وقت نماز مغرب
        بیان وقت مخصوص و مشترک نماز مغرب و عشا
        736 - نماز مغرب و عشا هر کدام وقت مخصوص و مشترکی دارند:وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب است تا وقتی که از مغرب به اندازه خواندن سه رکعت نماز بگذرد که اگر کسی مثلا مسافر باشد و تمام نماز عشا را سهوا در این وقت بخواند، احتیاط مستحب آن است که بعداز نماز مغرب ، نماز عشا را دوباره بخواند. و وقت مخصوص نماز عشا موقعی است که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب مانده باشد که اگر کسی تا این موقع نماز مغرب را عمدا نخواند، باید اول نماز عشا و بعد از آن نماز مغرب را بخواند. و بین وقت مخصوص نماز مغرب ووقت مخصوص نماز عشا، وقت مشترک نماز مغرب و عشا است ، که اگر کسی در این وقت اشتباها نماز عشا را پیش از نماز مغرب بخواند و بعداز نماز ملتفت شود،نمازش صحیح است و باید نماز مغرب را بعد از آن بجا آورد.
در باره ما  | تماس با ما |  نظر دهی | سایت جایگزین
خدمات تلفن همراه
مراجعه: 323,233,562