14 دی
فرار"ازهاری" و "اویسی" و ورود هایزر به ایران (1357ش)
غلامرضا ازهاری و غلامعلی اویسی دو تن از ارتشبدهای ارتش ظاغوت بودند که در روزهای پایانی این رژیم، با درک فروپاشی آن، کوشیدند راهی برای نجات جان خود بیابند.
از این رو پس از انتقال ثروت هنگفت خود به خارج از کشور، به اروپا گریختند.
ازهاری قبل از بختیار، نخست وزیرِ دولت نظامی بود که به علت ناتوانی در مهار انقلاب استعفا داده بود.
اویسی نیز فرماندار نظامی تهران و صادر کننده فرمان کشتار مردم در 17 شهریور 1357 بود که با تشکیل کابینه ازهاری، سرپرست وزارت کار شده بود.
(تصویر؛ هایزر)
همزمان با خروج این دو عامل رژیم وابسته پهلوی، «ژنرال رابرت هایزر» که معاون وقت فرمانده نیروی هوایی آمریکا در اروپا بودبا مأموریتی ویژه به تهران آمد تا رأسا برای مهار انقلاب اسلامی تدابیر لازم را بیندیشد.
وی طی اقامت سی و چند روزه خود در ایران، با ملاحظه هراس محمدرضا پهلوی از قیام مردم، برنامه فرار وی از ایران را تدارک دید.
هایزر محرمانه به ایران آمده بود اما دو روز بعد یعنی 16 دی‌ماه خبر حضور او در تهران فاش شد.
هایزر در کتاب خاطراتش می‌نویسد: «من برای بررسی این مسأله، مخفیانه به تهران آمدم که کودتا چگونه میسر است و آیا اصلاً به مصلحت هست یا نه؟ پس از بررسی‌های بسیار، از واشنگتن دستور رسید که دولتی قوی به رهبری شاپور بختیار تشکیل شود.
در صورتی که این کار شکست بخورد کودتای نظامی انجام خواهد شد.
» (تصاویر؛ به ترتیب اویسی و ازهاری)
بررسی مجموع اخبار و اسناد مربوط به سفر هایزر به ایران نشان می‌دهد ماموریت وی حول چهار محور تنظیم شده است:
نخست آن که از عملیات خودسرانه و حساب نشده ارتش پس از فرار شاه از ایران، جلوگیری نماید.
دوم آن که ارتش را موظف سازند از دولت بختیار پشتیبانی نماید و در صورت لزوم مبادرت به کودتای نظامی شود.
سوم آن که تکلیف قراردادهای فروش سلاح‌های پیشرفته آمریکا در ایران روشن گردد.
چهارم آن که وسایل و سلاح‌های مدرن آمریکا در ایستگاه‌های رادار ایران به تصرف شوروی درنیاید.
با این حال قیام ملت ایران به حدی گسترش یافت که هایزر و کاخ سفید نتوانستند کاری از پیش ببرند و او چند روز قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، از تهران گریخت.