احکام شرعی - احکام رهن - تطابق با فتوای آیت الله العظمی مکارم

2300 - ( رهن يا گرو گذاردن آن است كه بدهكار يا طلبكار قرارداد مي بندد كه مقداري از مال خود را نزد او بگذارد كه اگر طلب او را به موقع ندهد، بتواندطلبش را از آن مال بردارد.) رهن آن است که بدهکار مقداری از مال خود را نزد طلبکار بگذارد که اگر طلب او را ندهد طلبش را از آن مال به دست آورد.

2301 - در رهن لازم نیست صیغه بخوانند و همین قدر که بدهکار مال خود را به قصد گرو به طلبکار بدهد و طلبکار هم به همین قصد بگیرد رهن صحیح است .

2302 - گرو دهنده و کسی که مال را به گرو می گیرد باید مکلف و عاقل باشند و کسی آنها را مجبور نکرده باشد و نیز گرو دهنده ( بايد مفلس و سفيه نباشد و معناي مفلس و سفيه در مسأله 2254 گذشت .) در حال بالغ شدن باید سفیه نباشدیعنی مال خود را بیهوده مصرف نکند بلکه اگر به واسطه ورشکستگی یا برای آن که بعداز بالغ شدن سفیه شده حاکم شرع او را از تصرف در اموالشان جلوگیری کرده باشدنمی تواند مال خود را گرو بگذارد.

2303 - انسان مالی را می تواند گرو بگذارد که شرعا بتواند در آن تصرف کند و اگر مال کس دیگر را گرو بگذارد در صورتی صحیح است ( كه صاحب مال اجازه دهد و اگر صاحب مال به طلبكار بگويد : " من اين مال را در مقابل بدهي فلان كس رهن مي گذارم " و او قبول كند صحيح است .) که صاحب مال بگوید به گرو گذاشتن راضی هستم .

2304 - چیزی را که گرو می گذارند باید خرید و فروش آن صحیح باشد پس اگر شراب و مانند آن را گرو بگذارند درست نیست .

2305 - استفاده چیزی را که گرو می گذارند، ( مانند شير حيوان و ميوه درخت مال صاحب مال است .) مال کسی است که آن را گروگذاشته .

2306 - ( هرگونه تصرفي كه با گرو گذاردن مخالف باشد جايزنيست بنابراين طلبكارو بدهكار هيچكدام نمي تواند مالي را كه گرو گذاشته شده بدون اذن ديگري ملك كسي كند، مثلا آن را ببخشد يا بفروشد ولي اگر يكي از آنان ، آن را ببخشد يا بفروشدبعد ديگري اجازه دهد اشكال ندارد و احتياط آن است كه هيچكدام بدون اجازه ديگري تصرفهاي ديگر هرچند مزاحم رهن نباشد، نكنند.) طلبکار و بدهکار نمی توانند مالی را که گرو گذاشته شده بدون اجازه یکدیگر ملک کسی کنند مثلا ببخشند یا بفروشند ولی اگر یکی از آنان آن را ببخشدیا بفروشد بعد دیگری بگوید : راضی هستم اشکال ندارد.

2307 - اگر طلبکار چیزی را که گرو برداشته با اجازه بدهکار بفروشد ( رهن باطل مي شود و پول آن رهن نيست مگر اين كه اجازه فروش به اين شرطباشد كه پول آن ، به جاي آن ، گرو باشد.) پول آن هم مثل خود مال گرو می باشد.

2308 - اگر موقعی که باید بدهی خود را بدهد طلبکار مطالبه کند و او ندهدطلبکار می تواند ( مالي را كه گرو برداشته بفروشد و طلب خود را بردارد و بايد بقيه رابه بدهكار بدهد ولي اگر به حاكم شرع دسترسي دارد بايد براي فروش آن از حاكم شرع بنابر احتياط لازم اجازه بگيرد.) در صورتی که وکیل از طرف مالک باشد مالی را که گروبرداشته بفروشد و طلب خود را بردارد و باید بقیه را به بدهکار بدهد و چنانچه وکالت از مالک نداشته باشد اگر به حاکم شرع دسترسی دارد باید برای فروش آن از حاکم شرع اجازه بگیرد.

2309 - اگر بدهکار غیر از خانه ای که در آن نشسته و چیزهایی که ماننداثاثیه خانه محل احتیاج او است چیز دیگری نداشته باشد طلبکار نمی تواند طلب خودرا از او مطالبه کند ولی اگر مالی را که گرو گذاشته ( خانه و اثاث ضروري خانه باشد مي تواند آن را بفروشد و طلب خود رابردارد.) خانه واثاثیه هم باشدطلبکار می تواند بفروشد و طلب خود را بردارد.