احکام شرعی - احکام خمس/ - گنج - تطابق با فتوای آیت الله العظمی خویی

1806 - گنج مالی است که در زمین یا درخت یا کوه یا دیوار پنهان باشد و کسی آن را پیدا کند، و طوری باشد که به آن گنج بگویند.

1807 - اگر انسان در زمینی که ملک کسی نیست گنجی پیدا کند، مال خود اوست و باید خمس آن را بدهد. ( ليكن در صورتي كه آن گنج غير از طلا و نقره باشد، وجوب خمس در آن بنابر احتياط است .)

1808 - ( نصاب گنج اگر نقره باشد 105 مثقال نقره مسكوك واگر طلا باشد 15 مثقال طلاي مسكوك است و اگر از غير طلا و نقره باشد، نصاب را با يكي از طلا يا نقره ملاحظه نمايند.) نصاب گنج 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا است ، یعنی اگر قیمت چیزی را که از گنج به دست می آورد، بعد از کم کردن مخارجی که برای آن کرده به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا برسد، باید خمس آن را بدهد.

1809 - اگر در زمینی که از دیگری خریده گنجی پیدا کند و بداند مال کسانی که قبلا مالک آن زمین بوده اند نیست ، مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد ولی اگر احتمال دهد که مال یکی از آنان است ،( بايد بنابر احتياط واجب ...) باید به او اطلاع دهد و چنانچه معلوم شود مال او نیست ، باید به کسی که پیش از او مالک زمین بوده اطلاع دهد و به همین ترتیب به تمام کسانی که پیش از او مالک زمین بوده اند خبر دهد، واگر معلوم شود مال هیچ یک آنان نیست مال خود او می شود و باید خمس آن را بدهد.

1810 - اگر در ظرفهای متعددی که در یک جا دفن شده مالی پیدا کند که قیمت آنهاروی هم ( 105 مثقال در نقره يا 15 مثقال در طلا باشد بايد خمس آن را بدهد...) 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا باشد، باید خمس آن را بدهد ولی چنانچه در چند جا گنج پیدا کند، هر کدام آنها که قیمتش به این مقدار برسد، خمس آن واجب است و گنجی که قیمت آن به این مقدار نرسیده خمس ندارد.

1811 - اگر دو نفر گنجی پیدا کنند ( كه قيمت آن به 105 مثقال نقره يا 15 مثقال طلا برسد اگرچه سهم هر يك آنان به اين مقدار نباشد، بايد خمس آن را بدهند.) که قیمت سهم هر یک آنان به 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا برسد، باید خمس آن را بدهند.

1812 - ( اگر كسي حيواني را از قبيل ماهي بخرد و در شكم آن مالي پيدا كند،اگر چه احتمال دهد كه مال فروشنده است ، لازم نيست به او خبر دهد و در حكم منافع كسب است ، ولي اگر آن حيوان از قبيل چهارپايان باشد، لازم است به فروشنده اطلاع دهد و چنانچه او علامت داد، مال اوست ، و الا مال پيدا كننده است و در حكم منافع كسب مي باشد.) اگر کسی حیوانی را بخرد و در شکم آن مالی پیدا کند چنانچه احتمال دهد که مال فروشنده است ، بنابر احتیاط واجب باید به او خبر دهد و اگر معلوم شود مال او نیست ، باید به ترتیب ، صاحبان قبلی آن را خبر کند، و چنانچه معلوم شود که مال هیچ یک آنان نیست ، اگرچه قیمت آن 105 مثقال نقره یا 15 مثقال طلا نباشد، بنابر احتیاط واجب باید خمس آن را بدهد.