احکام شرعی - احکام نماز/ - نماز احتیاط - تطابق با فتوای آیت الله العظمی خویی

1215 - کسی که نماز احتیاط بر او واجب است ، بعد از سلام نماز باید فورا نیت نماز احتیاط کند و تکبیر بگوید و حمد را بخواند و به رکوع رود و دو سجده نماید.پس اگر یک رکعت نماز احتیاط بر او واجب است ، بعد از دو سجده تشهد بخواند وسلام دهد، و اگر دو رکعت نماز احتیاط بر او واجب است ، بعد از دو سجده یک رکعت دیگر مثل رکعت اول بجا آورد و بعد از تشهد سلام دهد.

1216 - نماز احتیاط سوره و قنوت ندارد و باید نیت آن را به زبان نیاورد،( و آن را آهسته بخوانند، و احتياط واجب آن است كه "بسم الله " آن راهم آهسته بگويند.) و احتیاط واجب آن است که سوره حمد و "بسم الله " آن را هم آهسته بگوید.

1217 - اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد نمازی که خوانده درست بوده ، لازم نیست نماز احتیاط را بخواند، و اگر در بین نماز احتیاط بفهمد، لازم نیست آن راتمام نماید.

1218 - اگر پیش از خواندن نماز احتیاط بفهمد که رکعتهای نمازش کم بوده ،چنانچه کاری که نماز را باطل می کند انجام نداده ، باید آنچه از نماز را که نخوانده بخواند و برای سلام بیجا دو سجده سهو نماید، و اگر کاری که نماز را باطل می کندانجام داده ، مثلا پشت به قبله کرده ، باید نماز را دوباره بجا آورد.

1219 - اگر بعد از نماز احتیاط بفهمد کسری نمازش به مقدار نماز احتیاط بوده ،مثلا در شک بین سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز را سه رکعت خوانده ، نمازش صحیح است .

1220 - اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز کمتر از نماز احتیاطبوده ، مثلا در شک بین دو و چهار، دو رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز راسه رکعت خوانده ، ( بايد نماز را دوباره بخواند.) باید کسری نماز را به نماز متصل نموده و نماز را هم دوباره بخواند.

1221 - اگر بعد از خواندن نماز احتیاط بفهمد کسری نماز بیشتر از نماز احتیاطبوده ، مثلا در شک بین سه و چهار یک رکعت نماز احتیاط بخواند، بعد بفهمد نماز رادو رکعت خوانده ، چنانچه بعد از نماز احتیاط کاری که نماز را باطل می کند انجام داده ، مثلا پشت به قبله کرده ، باید نماز را دوباره بخواند و اگر کاری که نماز راباطل می کند انجام نداده ، ( نماز احتياطش محسوب است و يك ركعت كسري نمازش را بجا آورد ونمازش صحيح است ، و براي زيادي هر يك از سلامها در اصل نماز و نماز احتياط دوسجده سهو بجا آورد.) باید دو رکعت کسری نمازش را بجا آورد و نماز راهم دوباره بخواند.

1222 - اگر بین دو و سه و چهار شک کند و بعد از خواندن دو رکعت نماز احتیاطایستاده یادش بیاید که نماز را دو رکعت خوانده ، لازم نیست دو رکعت نماز احتیاطنشسته را بخواند.

1223 - اگر بین سه و چهار شک کند و موقعی که ( يك ركعت نماز احتياط ايستاده را مي خواند يادش بيايد كه نماز را سه ركعت خوانده ، بايد نماز احتياط را تمام كند و نمازش صحيح است و براي سلام زيادي سجده سهو بنمايد، و اگر موقعي كه دو ركعت نماز احتياط نشسته مي خواند يادش بيايد، اگر قبل از ركوع اول يادش بيايد، بايستد و نماز را مطابق كسري كه داردتمام نمايد، و اگر بعد از ركوع يادش بيايد، نمازش باطل است .) دو رکعت نماز احتیاط نشسته یا یک رکعت ایستاده را می خواند یادش بیاید که نماز را سه رکعت خوانده ، باید نماز احتیاط را تمام کند و نمازش صحیح است .

1224 - اگر بین دو و سه وچهار شک کند و موقعی که دو رکعت نماز احتیاط ایستاده را می خواند پیش از رکوع رکعت دوم یادش بیاید که نماز را سه رکعت خوانده باید بنشیند و نماز احتیاط را یک رکعتی تمام کند ( و براي سلام زيادي سجده سهو بنمايد.) و بنابر احتیاط مستحب نماز را دوباره بخواند.

1225 - اگر در بین نماز احتیاط بفهمد کسری نمازش بیشتر یا کمتر از نمازاحتیاط بوده ، چنانچه نتواند نماز احتیاط را مطابق کسری نمازش تمام کند بایدآن را رها کند ( بايد آن را رها كند و در اين صورت اگر ممكن باشد، كسري نماز را بجاآورد و اگر ممكن نباشد، نماز را دوباره بخواند، مثلا در شك بين سه و چهار،اگر موقعي كه دو ركعت نماز احتياط نشسته مي خواند، يادش بيايد كه نماز را دوركعت خوانده ، چون نمي تواند دو ركعت نشسته را به جاي دو ركعت ايستاده ، حساب كند، بايد نماز احتياط نشسته را رها كند، پس اگر قبل از ركوع اول نماز احتياطيادش آمده بود، بايد كسري نمازش را بخواند، و اگر بعد از آن بوده ، بايدنماز را دوباره بجا آورد.) وکسری نماز را بجا آورد و بنابر احتیاط واجب نماز را دوباره بخواند مثلا در شک بین سه و چهار اگر موقعی که دو رکعت نماز احتیاط نشسته رامی خواند یادش بیاید که نماز را دو رکعت خوانده ، چون نمی تواند دو رکعت نشسته را به جای دو رکعت ایستاده حساب کند به احتیاط واجب باید نماز احتیاطنشسته را رها کند و دو رکعت کسری نمازش را بخواند و نماز را هم دوباره بجاآورد.

1226 - اگر شک کند نماز احتیاطی را که به او واجب بوده بجا آورده یا نه چنانچه وقت نماز گذشته به شک خود اعتنا نکند و اگر وقت دارد ( در صورتي كه بين شك و نماز زياد طول نكشيده و كاري هم مثل روگرداندن از قبله كه نماز را باطل مي كند انجام نداده ، بايد نماز احتياط را بخواند و اگركاري كه نماز را باطل مي كند بجا آورده ، يا بين نماز و شك او زياد طول كشيده ،اعتنا به شك ننمايد.) در صورتی که مشغول کار دیگری نشده و از جای نماز برنخاسته و کاری هم مثل روگرداندن ازقبله که نماز را باطل می کند انجام نداده باید نماز احتیاط را بخواند و اگر مشغول کار دیگری شده یا کاری که نماز را باطل می کند بجا آورده یا بین نماز و شک اوزیاد طول کشیده احتیاط استحبابی آن است که نماز احتیاط را بجا آورد و نمازرا هم دوباره بخواند اگر چه می تواند بنا بر انجام نماز احتیاط گذارد و بر همان اکتفا نماید.

1227 - اگر در نماز احتیاط رکنی را زیاد کند یا مثلا به جای یک رکعت دورکعت بخواند نماز احتیاط باطل می شود ( و بايد دوباره اصل نماز را بخواند.) و بنابر احتیاط واجب باید دوباره نمازاحتیاط، واصل نماز را بخواند.

1228 - موقعی که مشغول نماز احتیاط است اگر در یکی از کارهای آن شک کند چنانچه محل آن نگذشته باید بجا آورد و اگر محلش گذشته باید به شک خود اعتنانکند مثلا اگر شک کند که حمد خوانده یا نه چنانچه به رکوع نرفته باید بخواند واگر به رکوع رفته باید به شک خود اعتنا نکند.

1229 - اگر در شماره رکعتهای نماز احتیاط شک کند ، باید بنا را بر بیشتربگذارد ولی چنانچه طرف بیشتر شک نماز را باطل می کند بنابر کمتر گذارد ( پايان مسأله در رساله آيةالله خوئي .)و احتیاط مستحب آن است که نماز احتیاط را دوباره بخواند و بعد از آن اصل نمازرا اعاده نماید.

1230 - اگر در نماز احتیاط چیزی که رکن نیست سهوا کم یا زیاد شود سجده سهوندارد .

1231 - اگر بعد از سلام نماز احتیاط شک کند که یکی از اجزاء یا شرایط آن را بجاآورده یا نه به شک خود اعتنا نکند.

1232 - اگر در نماز احتیاط تشهد یا یک سجده را فراموش کند ( احتياط واجب آن است كه بعد از سلام نماز، آن را قضا نمايد.) احتیاط آن است که بعد از سلام آن را قضا نماید اگر چه واجب نیست .

1233 - اگر نماز احتیاط و قضای یک سجده یا قضای یک تشهد یا دو سجده بر اوواجب شود باید اول نماز احتیاط را بجا آورد.

1234 - حکم گمان در رکعتهای نماز حکم یقین است ، مثلا اگر در نماز چهار رکعتی انسان گمان دارد که نماز را چهار رکعت خوانده نباید نماز احتیاط بخواند ( و اما نسبت به افعال ، گمان حكم شك را دارد، پس اگر گمان دارد،ركوع كرده در صورتي كه داخل سجده نشده است بايد آن را بجا آورد واگر گمان داردحمد را نخوانده چنانچه در سوره داخل شده باشد اعتناء به گمان ننمايد ونمازش صحيح است .) ولی اگر در غیر رکعتها گمان پیدا کند باید به احتیاط عمل نماید و دستور در هر موردی طور مخصوصی است که در کتابهای مفصل گفته شده است .

1235 - حکم شک و سهو و گمان در نمازهای واجب یومیه و نمازهای واجب دیگر فرق ندارد، مثلا اگر در نماز آیات شک کند که یک رکعت خوانده یا دو رکعت ، چون شک او در نماز دو رکعتی است ، نمازش باطل می شود.