خطبه ای است از آن حضرت (علیه السلام):
این سخن را در آن هنگام فرمود که در مدینه با او بیعت کردند. در این اطلاعی را که از سرنوشت احوال مردم دارد، خبر می دهد و مردم را به گروه هایی تقسیم می نماید.
تعهد خود را در گرو سخنی که می گویم قرار می دهم و ضمانت آن را به عهده می گیرم. کسی که اندرزها و وسایل تجربه، کیفرهای پیش رویش را بر وی آشکار بسازد، خویشتن داری و تقوی او را از تجاوز و ارتکاب اشتباهات باز می دارد. آگاه باشید، آزمایشی که امروز شما را در بر گرفته، همانند آزمایش روزی است که خداوند پیامبرش را بر انگیخته بود. سوگند به خدایی که پیامبر را به حق مبعوث فرموده است، شما گرفتار آشوبهای فکری و عقیدتی گشته در پرویزن حوادث برای تصفیه به هم خواهید خورد. و چونان محتوای دیگ جوشان، درهم و برهم خواهید گشت، تا پایین نشینانتان صعود به بالا نمایند و بالانشینانتان به پستی ها سقوط کنند. گروهی از شما که در گذشته تقصیر کار بودند، پیش بتازند و جمعی که در جامعه پیشتازانی بودند، خطاکار گردند. سوگند به خدا، کلمه ای را مخفی نداشته ام و هرگز دهان به دروغ باز نکرده ام. من از پیش به موقعیت کنونی و وضعی که امروز جامعه را فرا گرفته است ، خبردار شده ام. به شما هشدار می دهم: خطاهایی که مردم مرتکب می شوند، چونان اسبهای چموشند، که خطاکاران سوار بر آن ها گشته، با افسارهایی از دست رفته در بیراهه ها و سنگلاخ ها می تازند. پایان این تاخت و تاز طغیانگرانه آتش است. آگاه باشید، اوصاف تقوی چونان مرکبهایی رامند، که انسانهای متقی سوار بر آنها گشته، زمام به دست، راهی بهشت الهی اند. حقی وجوددار و باطلی و هر یک برای خود اهلی مخصوص دارد. اگر باطل در افزایش باشد، تازگی ندارد، زیرا هواخواهان باطل از قدیم در اکثریت اند و اگر در اقلیت باشد، (نقصی برای حق نیست) با اینحال اجرایش امکان پذیر و قابل تحقق است. چه اندک است بازگشت آنچه که روی گردانیده به گذشته خزیده است. آن کس که بهشت و دوزخ را پیش رو دارد، (از بازیچه ها و آرزوهای دور و دراز و بی تفاوتی ها) رویگردان است (مردم بر سه گروهند:) تکاپوگر پویا که نجات پیدا می کند و جوینده کند رو که برای او امیدی هست. تقصیر کننده تبهکار که سقوطش در آتش است. انحراف به راست و چپ (افراط و تفریط) گمراهی، و جاده اصلی راه وسط است. و از این خطبه است و در آن مردم را به سه صنف تقسیم می کند مسیر کتاب الهی و آثار رسالت از این جاده کشیده شده است. روزنه های نجات بخش سنت پیغمبر به این جاده باز می شود. و راه سرنوشت کمال انسانی به این جاده منتهی می گردد. آن مدعی که ادعایش اساسی ندارد، هلاکت در انتظار اوست. و کسی که افترا به واقعیات زند، به استقبال نومیدی و سقوط می شتابد. آن کس که در برابر حق عرض اندام نماید، آینده ای جز نابودی ندارد. انسانی که به شناخت خویشتن نایل نگشته است، در پست ترین تاریکی نادانی غوطه ور است. اصل ریشه ای که بر تقوی روییده، هلاک نمی شود و زراعت قومی که در زمین تقوی کاشته شده، از تشنگی نخواهد خشکید. از خانه هایتان برای تشکیل اجتماعات ویرانگر بیرون می آئید. آشتی و الفت در میان خود به وجود بیاورید. توبه و بازگشت به سوی خدا در دسترس شماست. هیچ ستایشگری جز پروردگار خود را نستاید و هیچ سرزنش کننده ای جز نفس خود را توبیخ ننماید.