نمایش نهج البلاغه - حکمت : 131 - از دنیا پند گیرید

وقتی شنید مردی دنیا را توبیخ می کند، فرمود ای سرزنش کننده دنیا که گول عوامل فریبنده را خورده ای و فریفته پدیده های باطلش شدی، آیا گول دنیا را می خوری، سپس آن را توبیخ می کنی! تو درباره این دنیا مرتکب جرم شده ای، یا دنیا درباره تو؟ کی دنیا تو را به هوی و هوس انداخت یا کی بود که دنیا تو را فریفت؟ آیا با خوابگاه های خاکی پدرانت که در آن پوسیده اند یا با خوابگاه های مادرانت زیر خاک؟ (چرا فراموش کرده ای!) چه قدر بیماران را پرستاری کردی و چند مریض را با دستت تیمار نمودی که برای آنان شفا می خواستی و موقعی که دوای تو برای آنان سودی نداشت و گریه ات بی فایده بود، دردشان را برای اطبا توصیف می کردی. آن همه محبت و دلسوزی تو سودی به حالشان نداشت و به آنچه می خواستی نرسیدی و با نیرویی که در اختیارت بود از آنان دفاع نکردی. دنیا خود را به وسیله همان بیمار برای تو مجسم ساخت و معرفی نمود و با زمین افتادن او، افتادن بر خاک را به تو نشان داد. دنیا جایگاهی است راستین برای کسی که با واقعیت آن درست رویاروی شد و خانه عافیت و گوارایی است برای کسی که آن را شناخت (یا معرفت از آن حاصل نمود). این دنیا خانه بی نیازیست برای کسی که از آن توشه برداشت و جایگاه پندگریست برای کسی که از آن نصیحت پذیرفت. این دنیا مسجد دوستان خدا و نمازگاه فرشتگان الهی و جایگاه نزول وحی خداوند و تجارتگاه اولیاءالله است. (انسان های خردمند و عارف) رحمت خداوندی را در این دنیا اندوختند و بهشت را از آن سود بردند. پس کیست که این دنیا را توبیخ کند در حالی که جدایی از وی را اعلان نموده و به مفارقت او ندا در داده و فنای خود را به آن سرزنش کننده و دیگر اهل دنیا اطلاع داده است و برای آنان از محنتی که به وجود آورد، بلا و محنت را مجسم نمود و با خرسندیش آنان را به خرسندی و شادمانی تشویق کرد. شامگاه با عافیت و خوشی رفت و بامداد با ناگواری و فاجعه برگشت (این تضاد حالات دنیا) برای تشویق و بیمناک ساختن و ترساندن و برحذر داشتن است، لذا مردانی در هنگام پشیمانی این دنیا را مذمت کردند و مردانی دیگر روز قیامت آن را سپاس گفتند. دنیا به آنان تذکر داد، آنان نیز پذیرفتند و سخن گفت، آنان تصدیقش کردند، و پند داد، آنان قبول نمودند.