بیست و یکم از اعمال روز جمعه
بيست و يكم از اعمال روز جمعه آن كه چون زوال شمس شود بخواند دعائي را كه محمّدبن مسلم از حضرت صادق عليه السلام روايت كرده است و آن بنحوي كه در مصباح شيخ است آن است كه بگويد:
لا اِلهَ اِلاَّ اللَّهُ وَ اللَّهُ اَكْبَرُ وَ سُبْحانَ اللَّهِ، وَاَلْحَمْدُ للَّهِ الَّذي لَمْ يَتَّخِذْ وَلَداً
معبودی نیست جز خدا و خدا بزرگتر (از توصیف) است منزه است خدا و ستایش خاص خدایی است که فرزندی نگرفته
وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ شَريكٌ فِي الْمُلْكِ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلِيٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ
و شریکی در فرمانروایی برایش نیست و خواری ندارد تا نیازی بیاری داشته باشد و او را به بزرگی
تَكْبيراً پس بگويد يا سابِغَ النِّعَمِ يا دافِعَ النِّقَمِ يا بارِئَ النَّسَمِ يا عَلِيَ
یاد کن .ای فرو ریز نعمت ها و ای جلوگیر بدی ها ای آفریننده انسانها ای دارای
الْهِمَمِ يا مُغْشِيَ الظُّلَمِ يا ذَاالْجُودِ والْكَرَمِ يا كاشِفَ الضُّرِّ وَ الأَلَمِ يا
همت های والا ای پوشاننده تاریکی ها ای صاحب جود و کرم ای برطرف کننده زیان و درد ای
مُونِسَ الْمُسْتَوْحِشينَ فِي الظُّلَمِ، يا عالِماً لا يُعَلَّمُ، صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ
همدم وحشت زدگان در تاریکی ها ای دانایی که کسی او را نیاموخته درود فرست بر محمد و
آلِ مُحَمَّدٍ، وَ افْعَلْ بي ما اَنْتَ اَهْلُهُ، يا مَنِ اسْمُهُ دَوآءٌ، وَ ذِكْرُهُ شِفآءٌ، وَ
آل محمد و با من آن کن که تو شایسته آنی ای آنکه نامش دوای دردها و یادش شفای امراض و
طاعَتُهُ غَنآءٌ، اِرْحَمْ مَنْ رَاْسُ مالِهِ الرَّجآءُ، وَ سِلاحُهُ الْبُكاءُ، سُبْحانَكَ لا اِلهَ
اطاعتش موجب توانگری و بی نیازی است رحم کن بر آنکه سرمایه اش امید و اسلحه اش گریه است منزهی تو معبودی جز
اِلاَّاَنْتَ، ياحَنَّانُ يا مَنَّانُ، يا بَديعَ السَّمواتِ وَالأَرْضِ، يا ذَاالْجَلالِ وَ الإِكْرامِ.
تو نیست ای پر مهر ای بسیار نعمت ده ای پدید آرنده آسمان ها و زمین ای دارای جلالت و بزرگواری
بيست و دوم نماز ظهر روز جمعه را به جمعه و منافقين و عصر را به جمعه و توحيد بخواند شيخ صدوق روايت كرده از حضرت صادق عليه السلام كه فرمود از چيزهائي كه واجب و لازم است بر هر مؤمني كه شيعه ما باشد آنكه بخواند در شب جمعه نماز را به سوره جمعه و «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّكَ الْأَعْلي » و در نماز ظهر آن سوره جمعه و مُنافقين پس هرگاه اين كار را كرد گويا عمل نموده بعمل رسول اللَّه صلي الله عليه وآله و ثواب و جزاء او بر خدا بهشت خواهد بود، و شيخ كليني بسند حَسَن كالصّحيح از حلبي روايت كرده كه گفت سؤال كردم از حضرت صادق عليه السلام كه هرگاه در روز جمعه تنها نماز گذارم يعني نماز جمعه نخوانم و چهار ركعت نماز ظهر را بخوانم آيا بلند قرائت كنم فرمود بلي و فرمود بخوان بسوره جمعه و منافقين در روز جمعه.
بيست و سوم شيخ طوسي (ره) در مصباح در ذكر تعقيب بعد از ظهر از روز جمعه روايت كرده از حضرت صادق عليه السلام كه هر كه بخواند روز جمعه بعد از سلام هفت مرتبه حمد و هفت مرتبه «قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ» و هفت مرتبه «قُلْ اَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ» و هفت مرتبه «قُلْ هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ» و هفت مرتبه «قُلْ يا اَيُّهَا الْكافِرُونَ» و بخواند آخر سوره بَرائَة «لَقَدْ جآئَكُمْ رَسُولٌ مِنْ اَنْفُسِكُمْ» و آخر حَشْر كه «لَوْ اَنْزَلْنا هذَا الْقُرْآنَ» باشد تا آخر سوره و پنج آيه آل عمران «اِنَّ في خَلْقِ السَّمواتِ وَالْأَرْضِ» تا «اِنَّكَ لا تُخْلِفُ الْميعادَ» از اين جمعه تا جمعه ديگر كفايت شرّ دشمنان و بلاها از او بشود.
بيست و چهارم و نيز از آن حضرت روايت كرده كه هر كه بعد از نماز صبح و بعد از نماز ظهر بگويد:
اَللّهُمَّ اجْعَلْ صَلوتَكَ وَ صَلوةَ مَلائكَتِكَ وَ رُسُلِكَ عَلي مُحَمَّدٍ وآلِ مُحَمَّدٍ
خدایا قرار ده درود خود و درود فرشتگان و رسولانت را بر محمد و آل محمد
نوشته نشود بر او گناهي تا يك سال و نيز فرموده كه هر كه بعد از نماز صبح و نماز ظهر بگويد «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ» نميرد تا امام قائم عليه السلام را درك نمايد مؤلف گويد: كه اگر دعاي اوّل را سه دفعه بعد از فريضه ظهر جمعه بخواند براي او امان باشد از بلاها تا جمعه ديگر و نيز روايت شده كه هر كه ميان دو نماز روز جمعه صلوات بر محمد و آل محمّد بفرستد ثوابش معادل هفتاد ركعت نماز باشد.
بيست و پنجم بخواند دعاي «يا مَنْ يَرْحَمُ مَنْ لا تَرْحَمُهُ الْعِبادُ» و دعاي «اَللّهُمَّ هذا يَوْمٌ مُبارَكٌ» و اين هر دو از ادعيه صحيفه كامله است.
بيست و ششم شيخ در مصباح فرموده روايت شده از ائمّه عليهم السلام كه هر كه در روز جمعه دو ركعت نماز كند بعد از نماز ظهر بخواند در هر ركعت بعد از حمد هفت مرتبه قُل هُوَ اللَّهُ اَحَدٌ و بعد از نماز بگويد:
اَللّهُمَّ اجْعَلْني مِنْ اَهْلِ الْجَنَّةِ الَّتي حَشْوُهَاالْبَرَكةُ وَعُمّارُهَا
خدایا مرا از اهل بهشت قرار ده که درونش برکت است و آباد کنندگانش
الْمَلائِكَةُ مَعَ نَبِيِّنا مُحَمَّدٍ صَلَّي اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَاَبينا اِبراهيمَ عَلَيْهِ السَّلام
فرشتگانند در جوار پیامبرمان محمد صلی الله علیه و آله و پدرمان ابراهیم علیه السلام
تا جمعه ديگر بلائي و فتنه اي به اونرسد و حقّ تعالي جمع كند ميان او و محمّد صلي الله عليه و آله و ابراهيم عليه السلام علّامه مجلسي قدس سره فرموده كه اگر اين دعا را غير سيّد بخواند بجاي وَاَبينا وَاَبيهِ بگويد.
بيست و هفتم روايت شده كه بهترين اوقات صَلَوات در روز جمعه بعد از عصر است و صد مرتبه مي گوئي:
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْ
خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد و در فرج ایشان شتاب کن
و شيخ فرموده و روايت شده كه مستحبّ است صد مرتبه بگوئي:
صَلَواتُ اللَّهِ وَ ملائِكَتِهِ وَ اَنْبِيائِهِ وَ رُسُلِهِ وَ جَميعِ خَلْقِهِ عَلي مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ
درود خدا و فرشتگان و پیامبران و رسولان و تمام خلق او بر محمد و آل محمد و
وَ السَّلامُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ عَلي اَرْواحِهِمْ وَ اَجْسادِهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ.
سلام بر او و بر ایشان و بر ارواح و اجسادشان و رحمت و برکات خدا باد
و شيخ جليل ابن ادريس در سرائر از جامع بزنطي نقل كرده كه ابوبصير گفت شنيدم از حضرت امام جعفر صادق عليه السلام كه مي فرمود صلوات بر محمّد و آل محمّد در ما بين ظهر و عصر معادل هفتاد ركعت است و كسي كه بگويد بعد از عصر روز جمعه:
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، الْأَوْصِياءِ
خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد اوصیاء
الْمَرْضِيّينَ بِاَفْضَلِ صَلَواتِكَ، وَ بارِكْ عَلَيْهِمْ بِاَفْضَلِ بَرَكاتِكَ، وَ
پسندیده به بهترین درودهای خود و برکت ده بر ایشان به بهترین برکاتت و
السَّلامُ عَلَيْهِمْ وَ عَلي اَرْواحِهِمْ وَ اَجْسادِهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكاتُهُ
سلام بر ایشان و بر ارواح و اجسادشان و رحمت خدا و برکاتش
خواهد بود براي او مثل ثواب عمل جنّ و انس در آن روز مؤلف گويد: كه اين صلوات شريفه در كتب مشايخ حديث به سندهاي بسيار معتبر با فضيلت هاي بسيار نقل شده و اگر ده مرتبه و اگر نه هفت مرتبه بخواند افضل است زيرا كه از حضرت صادق عليه السلام روايت است كه هر كه بعد از نماز عصر روز جمعه پيش از آن كه از جاي نماز خود برخيزد ده مرتبه اين صلوات را بخواند صلوات فرستند بر او ملائكه از اين جمعه تا جمعه آينده همين ساعت و نيز از آن حضرت روايت است كه چون نماز عصر روز جمعه را ادا كني هفت مرتبه اين صلوات را بخوان و شيخ كليني در كافي روايت كرده كه چون روز جمعه نماز را ادا كردي بگو:
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلي مُحَمَّدٍوَآلِ مُحَمَّدٍ، الْأَوْصِياءِ الْمَرْضِيّينَ بِاَفْضَلِ صَلَواتِكَ، وَ
خدایا درود فرست برمحمد و آل محمد اوصیاء پسندیده به بهترین درودهای خود و
بارِكْ عَلَيْهِمْ بِاَفْضَلِ بَرَكاتِكَ، وَالسَّلامُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكاتُهُ.
برکت ده بر ایشان به بهترین برکاتت و سلام بر ایشان و بر ارواح و اجسادشان و رحمت خدا و برکاتش
بدرستي كه هر كه اين صلوات را بعد از نماز عصر بخواند بنويسد حقّ تعالي براي او صد هزار حسنه و محو فرمايد از او صد هزار سيّئه و برآورد صد هزار حاجت او را و بلند فرمايد براي او صد هزار درجه و نيز فرموده كه روايت شده كه هر كه اين صلوات را هفت مرتبه بگويد خداوند رد كند بر او به عدد هر بنده اي حسنه اي و عملش در آن روز مقبول باشد و بيايد در روز قيامت در حالتي كه ما بين ديدگان او نوري باشد، و در اعمال روز عرفه بيايد صلواتي كه هر كه آن را بخواند محمّد و آل محمّد صَلَواتُ اللَّهِ وَسَلامُهُ عَلَيْهِمْ را مسرور نمايد.
بيست و هشتم بعد از عصر هفتاد مرتبه بگويد «اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَاَتُوبُ اِلَيْهِ» تا حقّ تعالي گناهان او را بيامرزد.
بيست و نهم صد مرتبه اِنَّا اَنْزَلْناهُ بخواند از حضرت امام موسي عليه السلام روايت شده كه خدا را در روز جمعه هزار نسيم رحمت است كه هر بنده را آنچه خواهد از آن رحمت ها عطا فرمايد پس هر كه بعد از عصر روز جمعه صد مرتبه سوره اِنَّا اَنْزَلْناهُ بخواند حقّ تعالي آن هزار رحمت را مضاعف گرداند و به او عطا فرمايد.
سي ام بخواند دعاي عشرات را كه بعداز اين خواهد آمد.
سي و يكم شيخ طوسي(ره) فرموده كه ساعت استجابت دعا ساعت آخر روز جمعه است تا غروب آفتاب و سزاوار است كه دعا در آن ساعت بسيار بكند و روايت شده كه ساعت استجابت آن وقتي است كه فرو رود نصف قُرْص خورشيد و نصف ديگرش غروب نكرده باشد و حضرت فاطمه صَلَواتُ اللَّهِ عَلَيْها در آن وقت دعا مي كرد پس مستحبّ است دعا در آن وقت و مستحبّ است كه بخواند دعاي مَرويّ از نبيّ صلي الله عليه وآله را در ساعت استجابت دعا.
سُبْحانَكَ لااِلهَ اِلاَّ اَنْتَ، ياحَنَّانُ يامَنَّانُ، يابَديعَ السَّمواتِ وَالْأَرْضِ، ياذَاالْجَلالِ وَ الْإِكْرامِ
منزهی تو معبودی جز تو نیست ای پر مهر ای پر نعمت ای پدید آورنده آسمان ها و زمین ای صاحب جلالت و کرم
و بخواند در ساعت آخر روز جمعه دعاي سمات را كه بعد از اين بيايد انشاءاللَّه و بدان كه روز جمعه از چند جهت اختصاص و تعلّق به امام عصر عَجَّلَ اللَّهُ فَرَجَه دارد يكي آنكه ولادت با سعادت آن حضرت در آن روز بوده، ديگر آنكه ظهور مَوْفُورُ السُّرُور آن جناب در روز جمعه خواهد بود و تَرَقُّب و انتظار فَرَج در آن روز بيشتر از روزهاي ديگر است، و بيايد در زيارت مختصّه به آن حضرت در آن روز:
هذا يَوْمُ الْجُمُعَةِ وَهُوَ يَوْمُكَ، الْمُتَوَقَّعُ فيهِ ظُهُورُكَ وَ الْفَرَجُ فيهِ لِلْمُؤْمِنينَ عَلي يَدِكَ.
این روز جمعه است و این روزی است که انتظار می رود در آن ظهور تو و فرج مؤمنین در آن بدست تو
بلكه عيد بودن روز جمعه و شمردن آن را يكي از عيدهاي چهارگانه حقيقتاً به جهت آن روز شريف است كه زمين را از لَوْثِ شرك و كفر و قذارات معاصي و از وجود جَبّارين و كافرين و منافقين پاك و پاكيزه مي فرمايد و به اظهار كلمه حق و اعلاء دين و شرايع ايمان چشم و دل مؤمنين مخصوصين را در آن روز روشن و منوّر و مسرور و خرسند خواهد فرمود وَأشْرَقَتِ الأَرْضُ بِنُورِ رَبِّها پس شايسته است كه در اين روز صلوات كبير را بخواني و بخواني دعائي را كه حضرت امام رضا عليه السلام امر فرموده به خواندن آن براي صاحب الأمرعليه السلام اَللّهُمَّ ادْفَعْ عَنْ وَ ليِّكَ وَخَليفَتِكَ «الدُّعاء» و بيايد ذكر آن در آخر اعمال سرداب در باب زيارات و نيز بخواني دعائي را كه شيخ اَبُو عَمْر و عَمْروي قَدَّسَ اللَّهُ رُوحَهُ به اَبُو عليّ بن همّام املاء كرده و فرموده كه آن را بخوانند در زمان غيبت قائم آل محمّد عَلَيْهِ وَعَلَيْهِمُ السَّلامُ، و چون آن صلوات و اين دعا طولاني است و اين مختصر گنجايش ندارد ما ذكر ننموديم طالبين رجوع كنند بمصباح المتهجّد و جمال الأسبوع.