خطبه ای است از آن حضرت (علیه السلام): این خطبه را موقعی فرموده است که مردم را جمع نمود و آنان را تحریک بر جهاد فرمود و آنان مدتی طولانی سکوت کردند. پس حضرت چنین فرمود: چیست حال شما؟ در چه وضعی قرار گرفته اید؟ آیا شما گنگ هستید؟ گروهی از آنان گفتند: یا امیرالمومنین (علیه السلام)، اگر حرکت کنید ما با شما حرکت خواهیم کرد. پس فرمود: در چه وضعی قرار گرفتید؟ ای مردمی که هرگز موفق به رشد و صلاح نشوید و به حیات معتدل هدایت نگردید. آیا در مثل چنین موقعیتی سزاوار است که من بیرون بروم؟ و جز این نیست که در این موقعیت مردی از دلاوران و سلحشوران شما که من به او رضایت بدهم باید با سپاه بیرون برود. و شایسته نیست که من ارتش و شهر و بیت المال و وصول مالیات زمین و امور قضایی مسلمانان و نظر در حقوق کسانی را که حقوق خود را طلب می کنند رها کنم و سپس در گروهی از لشکریان به دنبال گروهی دیگر راه بیفتم. در نتیجه مانند تیری بی پر در تیردان خالی بجنبم. و جز این نیست که من قطب آسیابم که آسیاب دور من می گردد و من باید به جای خود باشم. پس اگر من از آسیاب کنار بروم، حرکت دورانی آن متحیر گردد و سنگ زیرین آن (یا آن پوستی که بر زیر آسیاب پهن می کنند تا ریزه های آرد بر زمین نریزد) به اضطراب بیفتد. سوگند به خدا، این است رای ناشایست. و به خدا سوگند، اگر در موقع رویارویی با دشمن امید شهادت نداشتم- که در آن رویارویی مرگ برای من مقدر باشد- مرکبم را حاضر می کردم، سپس از شما مردم جدا می گشتم. دیگر به جستجوی شما نبودم، مادامی که بادهای جنوبی و شمالی به وزیدن خود ادامه می دهند. شما مردمی هستید طعنه زننده، عیبجو، کناره گیرنده از حق و ترسو. شما با کثرتی که در عدد دارید هماهنگی دل هایتان بسیار اندک است. من شما را به حرکت در راهی روشن وادار کردم که در آن راه به هلاکت نیفتد، جز کسی که خود را به هلاکت می اندازد. هر کس در جاده الهی حرکت کرد، مسیرش رو به بهشت است و هر کس از آن جاده بلغزد، مسیرش رو به آتش است.