نهج البلاغه - حکمت : 349 - اوّل به اصلاح عیب خویش پردازید

وَ قَالَ ( علیه السلام ) : مَنْ نَظَرَ فِی عَیْبِ نَفْسِهِ اشْتَغَلَ عَنْ عَیْبِ غَیْرِهِ وَ مَنْ رَضِیَ بِرِزْقِ اللَّهِ لَمْ یَحْزَنْ عَلَى مَا فَاتَهُ وَ مَنْ سَلَّ سَیْفَ الْبَغْیِ قُتِلَ بِهِ وَ مَنْ کَابَدَ الْأُمُورَ عَطِبَ وَ مَنِ اقْتَحَمَ اللُّجَجَ غَرِقَ وَ مَنْ دَخَلَ مَدَاخِلَ السُّوءِ اتُّهِمَ وَ مَنْ کَثُرَ کَلَامُهُ کَثُرَ خَطَؤُهُ وَ مَنْ کَثُرَ خَطَؤُهُ قَلَّ حَیَاؤُهُ وَ مَنْ قَلَّ حَیَاؤُهُ قَلَّ وَرَعُهُ وَ مَنْ قَلَّ وَرَعُهُ مَاتَ قَلْبُهُ وَ مَنْ مَاتَ قَلْبُهُ دَخَلَ النَّارَ وَ مَنْ نَظَرَ فِی عُیُوبِ النَّاسِ فَأَنْکَرَهَا ثُمَّ رَضِیَهَا لِنَفْسِهِ فَذَلِکَ الْأَحْمَقُ بِعَیْنِهِ وَ الْقَنَاعَةُ مَالٌ لَا یَنْفَدُ وَ مَنْ أَکْثَرَ مِنْ ذِکْرِ الْمَوْتِ رَضِیَ مِنَ الدُّنْیَا بِالْیَسِیرِ وَ مَنْ عَلِمَ أَنَّ کَلَامَهُ مِنْ عَمَلِهِ قَلَّ کَلَامُهُ إِلَّا فِیمَا یَعْنِیهِ .

و فرمود: کسی که در عیب خود بنگرد، از عیب جویی دیگران رویگردان می شود و هر کس که به روزی خداوندی خشنود شود، از آنچه که از او فوت شده است، اندوهگین نمی گردد. و هر کس شمشیر ظلم بشکد با همان شمشیر کشته می شود، و هر کس که با حوادث روزگار گلاویز شود، خسته می گردد و هر کس که (بدون محاسبه) در دریاها فرو رود غرق می شود و هر کس به جایگاه های احتمال بدی داخل شود، به همان بدی متهم گردد، و هر کس که سخنش زیاد شود خطایش زیاد می گردد. و هر کس خطایش زیاد شود حیایش کم گردد و هر کس که حیایش کم شود ورعش (تقوی) و پاکدامنی اش اندک گردد و هر کس که ورعش کم شود، قلبش می میرد و هر کس قلبش بمیرد داخل آتش می گردد. و هر کس به عیوب مردم بنگرد و آنها را در مردم زشت بشمارد، سپس برای خود به آن زشتی راضی شود، پس اینست عین احمق. و قناعت مالی است فناناپذیر و هر کس بسیار به یاد مرگ باشد از دنیا به کمی خشنود گرد و هر کس بداند سخنش از گروه اعمالش است، سخن را جز در آنچه برای او اهمیت دارد، کم کند.