نهج البلاغه - نامه : 24 - وصیت درباره دارایی خود

24-  و من وصیة له ( علیه السلام ) بما یعمل فی أمواله کتبها بعد منصرفه من صفین :
هَذَا مَا أَمَرَ بِهِ عَبْدُ اللَّهِ عَلِیُّ بْنُ أَبِی طَالِبٍ أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ فِی مَالِهِ ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ لِیُولِجَهُ بِهِ الْجَنَّةَ وَ یُعْطِیَهُ بِهِ الْأَمَنَةَ .

مِنْهَا : فَإِنَّهُ یَقُومُ بِذَلِکَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ یَأْکُلُ مِنْهُ بِالْمَعْرُوفِ وَ یُنْفِقُ مِنْهُ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ حَدَثَ بِحَسَنٍ حَدَثٌ وَ حُسَیْنٌ حَیٌّ قَامَ بِالْأَمْرِ بَعْدَهُ وَ أَصْدَرَهُ مَصْدَرَهُ وَ إِنَّ لِابْنَیْ فَاطِمَةَ مِنْ صَدَقَةِ عَلِیٍّ مِثْلَ الَّذِی لِبَنِی عَلِیٍّ وَ إِنِّی إِنَّمَا جَعَلْتُ الْقِیَامَ بِذَلِکَ إِلَى ابْنَیْ فَاطِمَةَ ابْتِغَاءَ وَجْهِ اللَّهِ وَ قُرْبَةً إِلَى رَسُولِ اللَّهِ (صلى الله علیه وآله) وَ تَکْرِیماً لِحُرْمَتِهِ وَ تَشْرِیفاً لِوُصْلَتِهِ وَ یَشْتَرِطُ عَلَى الَّذِی یَجْعَلُهُ إِلَیْهِ أَنْ یَتْرُکَ الْمَالَ عَلَى أُصُولِهِ وَ یُنْفِقَ مِنْ ثَمَرِهِ حَیْثُ أُمِرَ بِهِ وَ هُدِیَ لَهُ وَ أَلَّا یَبِیعَ مِنْ أَوْلَادِ نَخِیلِ هَذِهِ الْقُرَى وَدِیَّةً حَتَّى تُشْکِلَ أَرْضُهَا غِرَاساً وَ مَنْ کَانَ مِنْ إِمَائِی اللَّاتِی أَطُوفُ عَلَیْهِنَّ لَهَا وَلَدٌ أَوْ هِیَ حَامِلٌ فَتُمْسَکُ عَلَى وَلَدِهَا وَ هِیَ مِنْ حَظِّهِ فَإِنْ مَاتَ وَلَدُهَا وَ هِیَ حَیَّةٌ فَهِیَ عَتِیقَةٌ قَدْ أَفْرَجَ عَنْهَا الرِّقُّ وَ حَرَّرَهَا الْعِتْقُ .

 قال الشریف : قوله ( علیه السلام ) فی هذه الوصیة و ألا یبیع من نخلها ودیة الودیة الفسیلة و جمعها ودی.
و قوله ( علیه السلام ) حتى تشکل أرضها غراسا هو من أفصح الکلام و المراد به أن الأرض یکثر فیها غراس النخل حتى یراها الناظر على غیر تلک الصفة التی عرفها بها فیشکل علیه أمرها و یحسبها غیرها .

وصیتی است از آن حضرت (علیه السلام):

 درباره آنچه که باید در اموال او عمل شود، این وصیت را پس از برگشت از صفین فرموده است:
 اینست آنچه که بنده خدا علی بن ابیطالب زمامدار باایمان درباره مال خود، برای تقرب به خدا دستور می دهد تا به این وسیله او را به بهشت وارد کند و او را به امن و امان نایل فرماید.

از جمله آن وصیت است:
 برای اجرای این وصیت و حفظ مال، حسن بن علی اقدام کند، به طریق نیکو از آن مال استفاده کند و احسان و انفاق نماید. اگر حادثه ای برای حسن پیش آید و حسین زنده باشد، حسین پس از برادرش حسن به امر وصیت اقدام نماید و آن را به موارد خود برساند.
 و از عطایا و احسان های علی، برای فرزندان فاطمه همان قدر نصیب شود که برای فرزندان علی. و جز این نیست که من اقدام به اجرای وصیت را به فرزندان فاطمه واگذار کردم این کار برای طلب رضای خداوندی و نزدیکی به رسول خدا (صلی الله علیه و آله) و اکرام حرمت و به جا آوردن شرافت پیوستگی با او است. و با کسی که کار را به او واگذار کرده، شرط می کند که باید مال را در اصل خود حفظ نماید و میوه آن را به همان ترتیب که دستور داده شده و رهنمایی گشته است احسان نماید. و بچه ای از نخل های این آبادیها را نفروشد. تا تشخیص زمین آنها از فراوانی نخل ها از حالت اولی مشکل شود. و هر یک از کنیزانم که با آنان مباشرت داشته ام و دارای فرزند یا باردار باشد، کنیز از آن فرزندش (ام ولد) می باشد و اگر فرزندش بمیرد و او زنده باشد، او آزاد است و بردگی (کنیزی) از وی برداشته شده و قانون (عتق) او را آزاد ساخته است.